Szczęśliwi mimo wszystko - ebook

Przed­mo­wa

Rok 2010 po Chry­stu­sie na­bie­ra sym­bo­licz­ne­go zna­cze­nia dla mo­je­go świa­dec­twa ży­cia, dla mo­je­go pi­sa­nia.

Do­kład­nie dwa­dzie­ścia pięć lat temu moja myśl za­czę­ła być pu­blicz­ną.

Uka­za­ła się moja pierw­sza książ­ka.

Mó­wi­ła o do­świad­cze­niu mło­de­go psy­cho­lo­ga cho­re­go na no­wo­twór, ma­ją­ce­go przed sobą groź­bę bli­skiej śmier­ci.

Po­zna­nie z bli­ska śmier­ci, for­ma­cja psy­cho­ana­li­tycz­na, a jesz­cze bar­dziej po­wo­ła­nie, pe­wien pro­jekt dany przez Boga, ta­jem­ni­czy pro­ces, gdzie wszyst­ko nie­ustan­nie łą­czy się i roz­pa­da, gdzie zle­wa­ją się prze­szłość i przy­szłość, myśl i dzia­ła­nie, zdro­wie i cho­ro­ba, przy­jem­ność i cier­pie­nie, ży­cie i śmierć – wszyst­ko to do­pro­wa­dzi­ło mnie z cza­sem do roz­po­czę­cia pew­nej psy­cho­te­ra­pii, któ­ra sta­wia w cen­trum oso­bę, psy­cho­te­ra­pii per­so­na­li­stycz­nej, psy­cho­du­cho­wej wi­zji ludz­kiej eg­zy­sten­cji.

Psy­cho­du­cho­wość chrze­ści­jań­ska.

Do­kład­nie dwa­dzie­ścia lat temu za­pro­po­no­wa­łem re­dak­tor wy­daw­ni­czej pierw­szą książ­kę z dzie­dzi­ny psy­cho­du­cho­wo­ści – książ­kę, któ­ra za­po­cząt­ko­wa­ła póź­niej uda­ną se­rię pod na­zwą „Psy­cho­lo­gia i Oso­bo­wość”.

Było to swe­go ro­dza­ju wy­zwa­nie.

Dla obu stron. Dla mnie, któ­ry to pro­po­no­wa­łem, i dla Wy­daw­cy, któ­ry wów­czas, w 1990 roku, zgo­dził się na se­rię sta­wia­ją­cą so­bie za cel po­go­dze­nie – po raz pierw­szy we Wło­szech – psy­cho­lo­gii i chrze­ści­jań­stwa, a na­wet psy­cho­ana­li­zy i chrze­ści­jań­stwa, i przed­sta­wie­nie tego sze­ro­kiej pu­blicz­no­ści w for­mie pro­stej, in­ten­syw­nej, głę­bo­kiej.

Już we wpro­wa­dze­niu do pierw­szej książ­ki Per es­se­re fe­li­ci¹ na­kre­śli­łem nowy spo­sób ro­zu­mie­nia psy­cho­ana­li­zy. Przy­najm­niej tej, któ­rą prak­ty­ko­wa­łem na mo­ich pa­cjen­tach.

O wy­bo­rze ty­tu­łu wło­skie­go wy­da­nia zde­cy­do­wa­ła ów­cze­sna dy­rek­tor­ka, sio­stra Ida Spi­nuc­ci, by zła­go­dzić wstrząs i za­ra­zem wska­zać kie­ru­nek, w ja­kim mia­ła póź­niej po­dą­żyć cała se­ria.

Se­ria cie­szą­ca się wie­lo­ma suk­ce­sa­mi.

Se­ria, któ­ra mi to­wa­rzy­szy­ła, ale też mnie zmie­nia­ła, na­wra­ca­ła, prze­mie­nia­ła.

Dzi­siaj uświa­da­miam so­bie, że gdy­bym miał za­cząć nową se­rię, dał­bym jej ty­tuł „Du­cho­wość i Psy­cho­lo­gia”, a nie na od­wrót.

W cią­gu mi­nio­nych dwu­dzie­stu lat dzia­łal­no­ści w cha­rak­te­rze au­to­ra i kie­row­ni­ka se­rii za­wsze by­łem wier­ny i lo­jal­ny wo­bec Wy­daw­cy, nie pi­sa­łem gdzie in­dziej ani nie współ­pra­co­wa­łem z ni­kim in­nym.

Z dru­giej stro­ny, za­wsze mo­głem na­pi­sać na­wet wię­cej niż dwie książ­ki rocz­nie. Były to jak­by umó­wio­ne spo­tka­nia, na któ­rych mu­sia­łem się sta­wić, by dać świa­dec­two mo­jej dro­dze wzra­sta­nia i na­bie­ra­nia świa­do­mo­ści.

Dzię­ki temu czy­tel­nik może na pod­sta­wie wszyst­kich tych mo­ich ksią­żek prze­śle­dzić całą moją ży­cio­wą sagę.

Wiem, że se­ria była i jest punk­tem od­nie­sie­nia dla wie­lu za­kon­ni­ków, ka­pła­nów i świec­kich, a tak­że dla osób szu­ka­ją­cych wia­ry­god­nych i au­ten­tycz­nych wzor­ców.

Świa­dectw.

Wszyst­ko, co znaj­dzie­cie w mo­ich książ­kach, zo­sta­ło prze­ze mnie prze­ży­te oso­bi­ście.

Cza­sa­mi za wy­so­ką cenę.

Na­le­żę do po­ko­le­nia, któ­re za­wsze wie­rzy­ło bar­dziej prze­ży­tym świa­dec­twom niż czy­sto for­mal­nym na­ukom.

Bo­ha­te­ro­wie tego po­ko­le­nia byli ta­ki­mi, dla­te­go że za war­to­ści, w któ­re wie­rzy­li, pła­ci­li wła­sną skó­rą.

Dane mi było tak­że stwo­rzyć nowy spo­sób pi­sa­nia.

Zda­nia krót­kie, ale peł­ne sen­su. Nie­ty­po­we sto­so­wa­nie in­ter­punk­cji. Bar­dzo lu­bię aka­pi­ty z tyl­ko jed­nym sło­wem, bez orze­cze­nia i bez pod­mio­tu, aby pod­kre­ślić ja­kąś ideę. Za­wsze uwa­ża­łem, że je­stem bar­dziej po­etą niż ese­istą.

Wy­daw­ca po­sta­no­wił uświet­nić tę dwu­dzie­stą rocz­ni­cę pi­sa­nia, wy­da­jąc moją pierw­szą książ­kę cie­szą­cą się du­żym po­wo­dze­niem, Per es­se­re fe­li­ci, któ­ra mia­ła pięt­na­ście wzno­wień w sa­mych Wło­szech i zo­sta­ła prze­tłu­ma­czo­na na wie­le in­nych ję­zy­ków i roz­po­wszech­nio­na na ca­łym świe­cie.

Dzię­ku­ję Wy­daw­cy rów­nież za to, że przy oka­zji tego nad­zwy­czaj­ne­go wy­da­nia po­pro­sił mnie o uak­tu­al­nie­nie i przede wszyst­kim do­łą­cze­nie ewo­lu­cji mo­jej my­śli aż do dnia dzi­siej­sze­go.

Już w pierw­szym wy­da­niu zna­la­zło się bo­wiem wie­le fi­la­rów mo­jej wi­zji ży­cia: świa­do­mość, że mu­si­my umrzeć, i chęć po­sia­da­nia tej wie­dzy, zmniej­sze­nie oso­bi­stej neu­ro­zy do mi­ni­mum, świa­do­mość psy­cho­du­cho­wa, ży­cie jako po­dróż, trans­cen­den­cja, re­la­cja z dru­gim, mi­łość, Bóg. Otóż to nowe wy­da­nie, po­pra­wio­ne i uzu­peł­nio­ne, może być słusz­nie uzna­ne za mój te­sta­ment du­cho­wy.

W tym miej­scu mo­jej ziem­skiej eg­zy­sten­cji je­stem bo­wiem jesz­cze bar­dziej prze­ko­na­ny, że za­da­niem każ­dej isto­ty ludz­kiej jest po­zo­sta­wie­nie ja­kie­goś śla­du swo­je­go przej­ścia przez zie­mię. Jed­ni zo­sta­wia­ją dzie­ci, inni pie­nią­dze, a jesz­cze inni prze­sła­nia, idee.

Być no­si­cie­la­mi prze­sła­nia.

No­si­cie­la­mi sen­su.

Przez całą eg­zy­sten­cję sta­ra­łem się zro­zu­mieć ta­jem­ni­cę czło­wie­czeń­stwa i ście­ra­łem się z ta­jem­ni­cą śmier­ci.

Śmier­ci nie jako cze­goś, co koń­czy, ale jako sta­łe­go wy­mia­ru ży­cia, otwar­te­go na trans­cen­den­cję, otwar­te­go na coś in­ne­go, co ma przyjść.

Osta­tecz­nej prze­mia­ny.

Moja per­so­na­li­stycz­na psy­cho­te­ra­pia od­wo­łu­ją­ca się do psy­cho­du­cho­wo­ści chrze­ści­jań­skiej sta­ra się żyć rze­cza­mi tego świa­ta z od­wa­gą, z chę­cią ich prze­zwy­cię­że­nia, zo­sta­wie­nia za sobą lub ra­czej w środ­ku, a więc za­sy­mi­lo­wa­nia ich, by dać więk­szą moc po­zna­niu sie­bie; pa­trze­nia za­wsze, nie­ustan­nie i bez lęku w głąb sa­me­go sie­bie, by zna­leźć sens wła­snej eg­zy­sten­cji, by – jed­nym sło­wem – stać się oso­ba­mi świa­do­my­mi, au­to­ra­mi wła­sne­go ży­cia.

Głę­bo­kie zro­zu­mie­nie wła­sne­go wnę­trza pro­wa­dzi do praw­dzi­wej isto­ty ca­łe­go czło­wie­czeń­stwa, gdzie bez­u­ży­tecz­ne, obo­jęt­ne oka­zu­ją się zna­ki ze­wnętrz­ne, ta­kie jak: pie­nią­dze, seks, suk­ces, wła­dza, je­śli nie są prze­ży­wa­ne jako pe­wien ro­dzaj szy­fru.

Lęk, roz­pacz, prze­moc, de­pre­sja, ma­nie, ob­se­sje – wszyst­ko to dzię­ki psy­cho­du­cho­wo­ści zo­sta­je zro­zu­mia­ne, prze­pi­sa­ne we­dług no­we­go kodu, gdzie tra­cą siłę, moc i roz­pusz­cza­ją się w ży­ciu, w du­szy.

Wraz z po­zna­niem sie­bie, pra­gnie­niem zro­zu­mie­nia ludz­kiej kon­dy­cji, nada­nia sen­su eg­zy­sten­cji, na­da­je się sens sa­mot­no­ści.

Dla mnie sa­mot­ność jest samą isto­tą ży­cia, jego struk­tu­ral­nym wa­run­kiem.

Czło­wiek jest za­wsze sam. Na­wet kie­dy stoi w środ­ku tłu­mu, na­wet, je­śli jest ko­cha­ny, je­śli ma dzie­ci. Kie­dy przy­cho­dzi śmierć, złu­dze­nia, role, ocze­ki­wa­nia, pra­gnie­nia, ja­kie to­wa­rzy­szy­ły nam przez całą eg­zy­sten­cję, zni­ka­ją, cał­ko­wi­cie tra­cą swo­ją war­tość.

Śmierć wska­zu­je, ob­ja­wia pe­wien za­sad­ni­czy aspekt ży­cia: sa­mot­ność.

Sa­mot­ność jest wpi­sa­na w samo ży­cie.

Je­śli cier­pi­my z po­wo­du sa­mot­no­ści, to dla­te­go, że nie zna­my sie­bie sa­mych, nie zro­zu­mie­li­śmy struk­tu­ry ży­cia, nie za­ak­cep­to­wa­li­śmy do głę­bi na­szej kon­dy­cji istot ludz­kich.

Na ogół ten, kto cier­pi na sa­mot­ność, cier­pi z po­wo­du bra­ku cze­goś, cze­go nie szu­kał w so­bie.

Wie­lu pra­gnie ja­kie­goś to­wa­rzy­sza, aby otrzy­mać zro­zu­mie­nie, któ­re­go nie są so­bie w sta­nie dać sami; chcą być w cen­trum uwa­gi dru­gie­go, po­nie­waż nie ak­cep­tu­ją sie­bie; dzier­żyć wła­dzę, po­nie­waż są za­sad­ni­czo bez­sil­ni; być po­śród lu­dzi, aby mieć po­czu­cie bez­pie­czeń­stwa, bo boją się żyć.

Sa­mot­ność, o ja­kiej mó­wię, nie­ko­niecz­nie jest sa­mot­no­ścią fi­zycz­ną, ale jest prze­ko­na­niem, że wszyst­ko i wszy­scy od­naj­du­ją zna­cze­nie w sen­sie, jaki na­da­je się in­ter­pre­ta­cji wła­snej eg­zy­sten­cji.

Śmierć każ­de­go z nas jest naj­bar­dziej oso­bi­stym wy­da­rze­niem, ja­kie ist­nie­je. Choć­by mia­ła na­stą­pić po­środ­ku tłu­mu, jest czymś in­tym­nym.

Za­wsze je­ste­śmy sami przez całe ży­cie, ale nie chce­my tego wie­dzieć i za­peł­nia­my na­szą sa­mot­ność rze­cza­mi, oso­ba­mi, sy­tu­acja­mi, ilu­zo­rycz­ny­mi po­zo­ra­mi ży­cia.

Po­zna­nie sie­bie jest rów­no­znacz­ne z po­zna­niem świa­ta.

Każ­dy psy­cho­ana­li­tyk wie, że waż­niej­sze jest zdo­by­wa­nie gór, któ­re są w nas, niż gór zbu­do­wa­nych ze skał. Mó­wiąc in­a­czej: kie­dy je­ste­śmy na za­awan­so­wa­nym stop­niu na­szej po­dró­ży we­wnętrz­nej, znacz­nie ła­twiej­sze sta­je się sta­wia­nie czo­ła trud­nym sy­tu­acjom ze­wnętrz­nym.

Moja psy­cho­du­cho­wość jest po­szu­ki­wa­niem.

Za­wsze, jesz­cze jako dziec­ko, za­da­wa­łem so­bie py­ta­nia: kim je­stem? skąd przy­by­wam? czym się sta­nę? Już wte­dy po­sta­no­wi­łem, że nie po­zwo­lę, by ży­cie prze­szło mi nad gło­wą, a ja na­wet nie spró­bo­wał­bym go uchwy­cić i zro­zu­mieć jego sen­su.

Tyl­ko dzię­ki temu spo­tka­łem ta­jem­ni­cę.

Psy­cho­du­cho­wość jest pra­gnie­niem nada­nia sen­su wła­snej ta­jem­ni­czo­ści.

Jest nie­ustan­nym py­ta­niem się, choć wie­my, że nig­dy nie doj­dzie­my do wy­czer­pu­ją­cej, osta­tecz­nej od­po­wie­dzi.

Za­wsze mó­wi­łem, że rze­czy­wi­stość jest nie­skoń­cze­nie in­ten­syw­na i roz­le­gła.

Ży­wot­ność każ­de­go z nas po­le­ga na na­wią­za­niu re­la­cji z tym, co nie ma koń­ca.

By­cie ży­wym ozna­cza rów­nież po­sia­da­nie od­wa­gi, głę­bo­kie­go po­zna­nia sie­bie, aby móc się za­pu­ścić w nie­zna­ne dro­gi, być świa­do­mym włą­cze­nia się w nie­skoń­czo­ny ruch, za­cho­wu­jąc jed­nak za­wsze pra­gnie­nie po­zna­nia, nada­nia sen­su.

Aby móc da­lej być wę­drow­ca­mi du­cha, po­trze­ba wiel­kie­go po­wo­ła­nia, wiel­kie­go sza­leń­stwa. Nie moż­na nig­dy za­trzy­my­wać się na rze­czach, ale prze­kra­cza­jąc je, trze­ba wcho­dzić w ich głąb, aby na­stęp­nie na­uczyć się z nich wy­cho­dzić.

Aby zro­zu­mieć dru­gie­go, po­trze­ba wiel­kie­go współ­czu­cia, w któ­rym dru­gi może zo­ba­czyć swo­je od­bi­cie.

Ta­kie od­bi­cie jest uni­wer­sa­li­za­cją nas sa­mych.

Pi­szę to wszyst­ko raz jesz­cze, aby na­kre­ślić wła­ści­wą i ko­niecz­ną dro­gę du­cho­wą, a ra­czej psy­cho­du­cho­wą.

Sen­sow­ną.

Po­nie­waż dzi­siaj, w trze­cim ty­siąc­le­ciu, nie moż­na nie uwzględ­niać psy­cho­lo­gicz­nej stro­ny jed­nost­ki, co dla mnie jest bar­dzo bli­skie du­cho­wo­ści, zdol­no­ści prze­kra­cza­nia sie­bie, wyj­ścia poza isto­tę ludz­ką.

W cza­sach, gdy chrze­ści­jań­stwo we­szło w fazę schył­ku, po­my­śla­łem, że spo­sób pi­sa­nia pro­sty, ale głę­bo­ki, ja­sny, pe­łen sza­cun­ku dla ta­jem­ni­cy, w sty­lu, któ­ry nie jest ko­ściel­ny ani tym bar­dziej księ­żow­ski, może tra­fić do lu­dzi, któ­rzy za­czę­li rze­czy­wi­ste po­szu­ki­wa­nie, któ­rzy we­szli na au­ten­tycz­ną dro­gę roz­wo­ju du­szy.

Je­stem prze­ko­na­ny, że ży­je­my dziś w cza­sach, w któ­rych po­szu­ki­wa­nie nie ist­nie­je lub jest po­wierz­chow­ne, bar­dziej ze­wnętrz­ne niż we­wnętrz­ne.

Jest to naj­czę­ściej po­szu­ki­wa­nie pew­nej wi­zji, ujaw­nia­ją­ce po­waż­ne za­gu­bie­nie zna­cze­nia tego czło­wie­czeń­stwa, za­gu­bie­nie na­dziei.

W mo­ich dzia­ła­niach, jesz­cze jako mło­dy chło­pak, za­wsze sta­ra­łem się prze­bu­dzić du­szę za po­mo­cą ma­gii sło­wa pi­sa­ne­go i ob­ra­zu.

Nig­dy nie chcia­łem wcho­dzić w krąg osób za­ro­zu­mia­łych, lu­bią­cych bar­dziej swo­ją rolę niż samo po­szu­ki­wa­nie, lu­bią­cych ra­czej zwy­cza­jo­wy kon­for­mizm niż po­dą­ża­nie pew­ną dro­gą, w któ­rej po­ja­wia­ją się za­gro­że­nia, ale tak­że praw­dzi­we ra­do­ści, za­do­wo­le­nia, głę­bo­ki po­kój we­wnętrz­ny.

Za­wsze uczy­łem, by pa­trzeć do­kład­nie, pa­trzeć na wszyst­ko, do sa­me­go koń­ca.

Nig­dy nie po­zwo­lić, aby rze­czy i oso­by prze­cho­dzi­ły nam po­nad gło­wa­mi.

Ale trze­ba nimi żyć.

Przy­po­mi­na­łem i wie­rzy­łem, że za każ­dą tra­ge­dią za­wsze kry­je się ja­kiś sens i na­dzie­ja.

Nasz Bóg nig­dy nie od­dzie­lił się od lu­dzi.

Miesz­ka w ich ser­cach.

Mam na­dzie­ję, że to moje pi­sa­nie po­mo­że sta­wiać wła­ści­we py­ta­nia, aby po­dą­żać na­przód w po­dró­ży ży­cia.

Wszyst­ko ma sens.

Nic nie jest stra­tą cza­su, żad­ne spo­tka­nie nie jest bez­u­ży­tecz­ne; tak czy in­a­czej, pe­łen uro­ku jest świat, w któ­rym ży­je­my, gdzie Bóg mówi do nas przez wszyst­ko.

Chcę po­słu­gi­wać się ję­zy­kiem peł­nym mocy i ludz­kie­go zro­zu­mie­nia dla tych, któ­rzy za­mie­rza­ją wy­ru­szyć w po­dróż lub już są w dro­dze.Wpro­wa­dze­nie

Czło­wiek, któ­ry chce w peł­ni prze­ży­wać swą ziem­ską eg­zy­sten­cję, po­wi­nien dy­stan­so­wać się, to zna­czy po­wo­li od­ry­wać się od po­wierz­chow­ne­go ob­ra­zu sa­me­go sie­bie. Ten pro­ces sta­je się stop­nio­wo co­raz bar­dziej wy­ra­zi­sty, do­ko­nu­je się w każ­dej chwi­li dnia.

Przede wszyst­kim za­da­niem każ­de­go po­win­no być szu­ka­nie wła­snej isto­ty, wła­snej je­dy­no­ści przez de­ma­sko­wa­nie i zmniej­sza­nie do mi­ni­mum swo­jej oso­bi­stej neu­ro­zy, uwa­run­ko­wań wy­ni­ka­ją­cych z ro­dzi­ny, z któ­rej się po­cho­dzi, gru­py i spo­łecz­no­ści, w ja­kich się żyje, i wy­kra­cza­nie po­nad to, co po­zor­ne, po­nad ze­wnętrz­ny, po­wierz­chow­ny ob­raz, tak bar­dzo ce­le­bro­wa­ny w dzi­siej­szym spo­łe­czeń­stwie póź­ne­go ka­pi­ta­li­zmu.

Kie­dy my­ślę przez chwi­lę o mo­jej eg­zy­sten­cji, uświa­da­miam so­bie, że za­wsze więk­szą wagę przy­pi­sy­wa­łem isto­cie rze­czy niż for­mie.

Isto­cie.

Już od mło­do­ści nig­dy nie sze­dłem za su­ge­stia­mi ów­cze­snych moż­nych tego świa­ta, wy­czu­wa­jąc, że ich ce­lem nie jest wca­le czy­nie­nie pod­le­głych so­bie lu­dzi świa­do­my­mi.

Dziś za­mia­ry moż­nych nie są już tak ja­sne ani wy­raź­ne jak daw­niej, ale sub­tel­nie prze­my­ca się je w ko­mu­ni­ka­tach, któ­re co­dzien­nie są nam ob­se­syj­nie prze­ka­zy­wa­ne za po­mo­cą środ­ków ma­so­wej ko­mu­ni­ka­cji, sa­mych w so­bie neu­tral­nych, a więc trud­niej pod­le­ga­ją­cych za­kwe­stio­no­wa­niu.

Obec­nie po­wierz­chow­ność, pa­nu­ją­ca już we wszyst­kich dzie­dzi­nach, sta­je na prze­szko­dzie oso­bi­stej świa­do­mo­ści.

Sama psy­cho­ana­li­za i psy­cho­te­ra­pie, tak jak się je ro­zu­mie, oka­za­ły się i wciąż się oka­zu­ją nie­wy­star­cza­ją­ce, nie­od­po­wied­nie, nie­zdol­ne, by do­pro­wa­dzić do praw­dzi­wej świa­do­mo­ści oso­bi­stej.

Sta­ły się na­rzę­dzia­mi ogra­ni­cza­ją­cy­mi, ba­nal­ny­mi, pseu­do­nau­ko­wy­mi, słu­żą po­wierz­chow­no­ści, na­da­ją się co naj­wy­żej do zre­du­ko­wa­nia ja­kie­goś symp­to­mu, któ­ry wciąż jesz­cze sta­wia opór kon­for­mi­zmo­wi kul­tu­ro­we­mu, spo­łecz­ne­mu, po­li­tycz­ne­mu.

Dzi­siej­szy brak świa­do­mo­ści pro­wa­dzi do uma­so­wie­nia su­mień, a zwłasz­cza do po­rzu­ce­nia wia­ry w je­dy­ność i nie­po­wta­rzal­ność każ­dej isto­ty ludz­kiej.

Dla­te­go współ­cze­sny czło­wiek nie czu­je już, że nosi war­tość w so­bie, ale do­strze­ga ją je­dy­nie w ta­kiej mie­rze, w ja­kiej przyj­mu­je do­mi­nu­ją­cą ide­olo­gię, opar­tą na bra­ku świa­do­mo­ści, na tym, co ze­wnętrz­ne, na po­wierz­chow­no­ści ludz­kiej eg­zy­sten­cji.

Ja­kie dzie­dzi­ny mo­gły w tym kon­tek­ście za­cząć kró­lo­wać? Eko­no­mia, tech­ni­ka, z pew­no­ścią nie psy­cho­du­cho­wość.

Dzi­siej­szy świat jest cał­ko­wi­cie eko­no­micz­ny – w ję­zy­ku, w spo­so­bie by­cia, w my­śle­niu.

A za spra­wą glo­ba­li­za­cji roz­po­wszech­ni­ło się to na wszyst­kich sze­ro­ko­ściach geo­gra­ficz­nych.

Miesz­kań­cy tego świa­ta są w rze­czy­wi­sto­ści tyl­ko ele­men­ta­mi eko­no­micz­ny­mi, zwłasz­cza kon­su­men­ta­mi, kon­su­men­ta­mi rze­czy, dóbr, usług do­star­cza­nych przez lu­dzi bo­ga­tych, wpły­wo­wych.

Z jed­nej stro­ny moż­ni są od­po­wie­dzial­ni za ży­cie w gło­dzie po­nad po­ło­wy świa­ta, a z dru­giej pil­nu­ją, by bo­ga­ta część glo­bu sta­le oscy­lo­wa­ła mię­dzy fa­za­mi wzro­stu i re­ce­sji, tak aby nig­dy nie po­zwo­lić na wzbo­ga­ce­nie się zbyt wie­lu osób.

Na­rzu­ca­na nam co­dzien­nie wal­ka o prze­trwa­nie eko­no­micz­ne po­chła­nia wszyst­kie ener­gie ży­cio­we, od­bie­ra moż­li­wość doj­ścia do oso­bi­stej świa­do­mo­ści, utrud­nia wszel­ką dro­gę wzro­stu o cha­rak­te­rze psy­cho­du­cho­wym.

Nie tyl­ko to.

Świa­do­mi na po­zio­mie psy­cho­du­cho­wym sta­je­my się nie w spo­sób ła­twy ani też nie za po­mo­cą po­wierz­chow­no­ści lub eko­no­micz­nej wi­zji ży­cia, ale po­przez cier­pie­nie, sa­mot­ność i ci­szę.

Dla­te­go uwa­żam, że by­cie świa­do­mym – tak jak ja to ro­zu­miem – jest dla nie­licz­nych.

Mogą ist­nieć oso­by, któ­re wcho­dzą na dro­gę świa­do­mo­ści dzię­ki Bo­że­mu da­ro­wi, na mocy po­wo­ła­nia, ale tak­że one mu­szą na­stęp­nie przejść przez sta­ny cier­pie­nia, w po­szu­ki­wa­niu chwil sa­mot­no­ści i ci­szy.

W rze­czy­wi­sto­ści wszyst­kie isto­ty ludz­kie cier­pią, są sa­mot­ne. Pro­ble­mem jest to, że więk­szość z nich nie chce za­ak­cep­to­wać tej oczy­wi­sto­ści, ne­gu­je ją, od­rzu­ca.

Ze stra­chu.

Dla­te­go moż­ni pod­sy­ca­ją strach w ma­sach. Stan lęku nig­dy nie wy­zwa­la, nie po­zwa­la wzra­stać, nie czy­ni świa­do­mym, a przede wszyst­kim nie­ustan­nie wtrą­ca w stan pod­dań­stwa, skła­nia do szu­ka­nia obro­ny gdzieś poza sobą, do tego, by nie zaj­mo­wać sta­no­wi­ska, nie ujaw­niać, ukry­wać się, nie da­wać świa­dec­twa, nie czuć się kimś je­dy­nym w swo­im ro­dza­ju, ale by bier­nie pod­po­rząd­ko­wy­wać się lo­gi­ce moż­nych.

Tyl­ko ten, kto po­ko­na lęk, może stać się wol­ny.I. Sens ży­cia

Zde­cy­do­wać się żyć

Bar­dzo czę­sto bo­imy się po­dej­mo­wać dzia­ła­nia, oba­wia­my się in­nych, lę­ka­my się da­wać świa­dec­two, ist­nieć.

Tym­cza­sem po­win­ni­śmy się wsty­dzić tego, że do tej pory wsty­dzi­li­śmy się na­sze­go ży­cia!

Nie ma na zie­mi czło­wie­ka, któ­ry nie był­by w sta­nie być, żyć, po­nie­waż jest to już za­pi­sa­ne w pla­nie jego oso­by, w jego na­ro­dzi­nach, tkwi w sa­mej isto­cie jego na­tu­ry.

Nie trze­ba od­być stu­diów albo być wy­bit­nie uzdol­nio­nym, aby na­uczyć się żyć. Nie trze­ba też mieć zdro­we­go lub nie­usz­ko­dzo­ne­go cia­ła, aby umieć żyć. Być ży­wym zna­czy two­rzyć pro­jek­ty, mieć wznio­słe cele i sta­rać się je re­ali­zo­wać wła­sny­mi si­ła­mi, po­mi­mo na­szych ogra­ni­czeń.

Po­zna­łem lu­dzi pięk­nych, zdro­wych, bo­ga­tych, in­te­li­gent­nych, a jed­nak pu­stych, zmę­czo­nych ży­ciem.

Dla­cze­go?

Po­nie­waż nie byli zdol­ni być, ist­nieć.

Je­ste­śmy no­si­cie­la­mi sen­su, wę­drow­ca­mi du­cha, któ­rzy przy­szli na tę zie­mię, aby wy­peł­nić za­da­nie, zre­ali­zo­wać pro­jekt po­wie­rzo­ny im przez Boga.

Je­śli uwa­ża­my, że nie mamy żad­ne­go za­da­nia, to dzie­je się tak dla­te­go, że nie po­tra­fi­my go do­strzec, nie chce­my go po­znać.

Ale za­pew­niam was: wszy­scy je mamy!

Wy­star­czy go po­szu­kać.

Po co po­sia­dać pięk­ne cia­ło, je­śli nie po­tra­fi­my wska­zać mu ja­kie­goś wznio­słe­go, głę­bo­kie­go celu?

Po­zna­łem oso­by z cia­łem na­zna­czo­nym ka­lec­twem, ale szczę­śli­we i za­do­wo­lo­ne. Jak to wy­ja­śni­cie?

Je­śli nie mamy psy­cho­du­cho­wej świa­do­mo­ści sie­bie, nie ży­je­my na­praw­dę.

Utrzy­mu­je­my się przy ży­ciu.

Świa­do­mość psy­cho­du­cho­wa wy­kra­cza po­nad cia­ło, bo­gac­two, wła­dzę, ja­kie po­sia­da­my.

A jed­nak więk­szość współ­cze­snych lu­dzi w dal­szym cią­gu bie­ga za sek­sem, pie­niędz­mi, wła­dzą, nie wie­dząc, że kie­dy te cele osią­gną, zda­dzą so­bie spra­wę z tego, że zmar­no­wa­li czas i ży­cie.

Każ­dy z nas, bez żad­ne­go wy­jąt­ku, bę­dzie mu­siał roz­li­czyć się przed sa­mym sobą, kie­dy bę­dzie sam i bę­dzie mu­siał dać so­bie od­po­wie­dzi. W prze­ciw­nym ra­zie gro­żą mu roz­pacz, ne­ga­cja rze­czy­wi­sto­ści, neu­ro­za i śmierć du­szy.

Bez sen­su psy­cho­du­cho­we­go ist­nie­je ni­cość.

Je­ste­śmy na zie­mi tyl­ko po to. By nada­wać sens.

So­bie sa­mym i in­nym.

Ileż razy spo­tka­nie z oso­bą na­zna­czo­ną ka­lec­twem po­mo­gło mi nadać więk­szy sens mo­jej fi­zycz­no­ści, mo­je­mu cia­łu.

Je­śli mamy cho­re cia­ło, nada­my mu sens, je­śli bę­dzie­my mieć je zdro­we, nada­my mu sens i wszyst­ko wów­czas bę­dzie mia­ło sens.

Wie­lu jest lu­dzi, któ­rzy uwa­ża­ją, że żyją, po­nie­waż mają dom, pra­cę, dzie­ci, żonę lub męża, pie­nią­dze, wła­dzę.

Ale to wszyst­ko jest ni­czym, je­śli nie wzro­śli w psy­cho­du­cho­wo­ści.

Za­pew­niam was, że ży­cie, rów­nież to naj­prost­sze, jest po­strze­ga­ne w spo­sób znie­kształ­co­ny, je­śli czło­wiek nie jest w po­ko­ju z sa­mym sobą, je­śli nie zmniej­szył swo­jej neu­ro­zy, je­śli nie ogra­ni­czył nar­cy­stycz­nych i wszech­moc­nych żą­dań swo­je­go ja.

Ale co zro­bić, aby być sobą?

Pierw­szą i naj­waż­niej­szą spra­wą, bez któ­rej nie ist­nie­je kon­tekst struk­tu­ral­ny, w ja­kim mo­gli­by­śmy po­wie­dzieć, że praw­dzi­wie ży­je­my, jest świa­do­mość ko­niecz­no­ści śmier­ci.

Isto­ta ludz­ka jest zwie­rzę­ciem, któ­re wie, że musi umrzeć.

Kul­tu­ra, tech­ni­ka ist­nie­ją, po­nie­waż czło­wiek wie, że musi umrzeć.

Neu­ro­za ist­nie­je, po­nie­waż czło­wiek wie, że musi umrzeć.

Nie przy­pad­kiem isto­ta ludz­ka jest zwie­rzę­ciem, któ­re może zde­cy­do­wać o za­da­niu so­bie śmier­ci.

Szczę­ście i nie­szczę­ście są ce­cha­mi wy­łącz­nie czło­wie­ka.

Sza­leń­stwo jest tyl­ko ludz­kie.

A jed­nak ta świa­do­mość ko­niecz­no­ści śmier­ci jest od­su­wa­na w na­szych su­mie­niach.

Choć w nie­świa­do­mo­ści ona po­zo­sta­je.

Kto nie bie­rze pod uwa­gę wła­snej śmier­tel­no­ści, ten nie może dojść do po­go­dy du­cha, ra­do­ści we­wnętrz­nej.

Szyfr za­my­ka­ją­cy ta­jem­ni­cę czło­wie­czeń­stwa za­wie­ra się w tym jed­nym: wie­dzieć, że mu­si­my umrzeć.

Nie mó­wię tu oczy­wi­ście o śmier­ci jako zja­wi­sku sa­mym w so­bie. Jest ono zwy­kłym sta­nem elek­tro-fi­zjo­lo­gicz­nym, che­micz­nym.

To mnie nie in­te­re­su­je.

Rów­nież zwie­rzę­ta umie­ra­ją, ale od sa­mych na­ro­dzin, przez całą swą eg­zy­sten­cję nie wie­dzą, że mu­szą umrzeć.

My­ślę, że nikt nie lubi umie­rać.

Nikt nie chce umie­rać.

Isto­ta ludz­ka boi się umie­ra­nia.

Ale ży­cie nie roz­gry­wa się mię­dzy za­da­niem so­bie śmier­ci a po­wstrzy­ma­niem się od tego, mię­dzy za­ak­cep­to­wa­niem śmier­ci a bra­kiem jej ak­cep­ta­cji. Roz­gry­wa się na zu­peł­nie in­nym po­zio­mie, kie­dy za­czy­na­my nada­wać rze­czom zna­cze­nie.

To, że za­dam so­bie śmierć lub – prze­ciw­nie – po­wiem, że nie czu­ję lęku przed umie­ra­niem, wca­le nie roz­wią­zu­je pro­ble­mu.

Nie śmierć sama w so­bie po­zwa­la nam wię­cej zro­zu­mieć, ale do­pie­ro wie­dza o niej, chęć lub brak chę­ci po­sia­da­nia tej wie­dzy, two­rzą całą na­szą du­cho­wość.

W tym miej­scu ro­dzi się czło­wie­czeń­stwo, jego czyn­ność my­śle­nia.

Zdol­ność nada­wa­nia zna­cze­nia, zdol­ność ro­zu­mie­nia wy­pły­wa wła­śnie z tego.

W dniu, w któ­rym wszyst­ko to się skoń­czy, znik­nie tak­że czło­wiek, ja­kie­go zna­my.

Ze świa­do­mo­ści nie­uchron­no­ści śmier­ci oraz z chę­ci lub bra­ku chę­ci po­sia­da­nia wie­dzy o niej ro­dzi się wol­ność oso­by.

Wol­ność ży­cia w spo­sób psy­cho­du­cho­wy.

Wol­ność umie­ra­nia.

Wol­ność po­zo­sta­nia w sta­nie tej wie­dzy oraz chę­ci i bra­ku chę­ci jej po­sia­da­nia, wol­ność nie­wcho­dze­nia w ten stan, po­nie­waż nie chce się go znać.

Kto w nie­go nie wcho­dzi, ten jest oso­bą, któ­ra w rze­czy­wi­sto­ści nig­dy nie żyła psy­cho­du­cho­wo.

Nig­dy się nie na­ro­dzi­ła.

Kto z nie­go wy­cho­dzi – umie­ra.

Neu­ro­za ro­dzi się wów­czas, gdy nie chce­my za­an­ga­żo­wać się w wy­bór mię­dzy chę­cią a bra­kiem chę­ci po­zna­nia, że mu­si­my umrzeć.

W każ­dym ra­zie wie­dza o tym, że mu­si­my umrzeć, sta­no­wi – chce­my czy nie – na­tu­ral­ny wa­ru­nek czło­wie­czeń­stwa.

Ci, któ­rzy w to nie wcho­dzą, nie żyją, choć są prze­ko­na­ni o czymś prze­ciw­nym.

Pa­ra­dok­sal­nie zresz­tą ten, kto od­rzu­ca lub ne­gu­je ist­nie­nie tego na­tu­ral­ne­go wa­run­ku śmier­tel­no­ści, od­no­si suk­ces ziem­ski, wy­ra­ża­ją­cy się w pie­nią­dzach, wła­dzy, sek­sie, dzie­ciach prze­ży­wa­nych jako moż­li­wość nie­śmier­tel­no­ści.

Ale co­kol­wiek zro­bią oni w ta­kiej swo­jej eg­zy­sten­cji – we­dług mnie, w mo­jej wi­zji my­ślo­wej – nie bę­dzie mia­ło żad­ne­go zna­cze­nia dla ży­cia psy­cho­du­cho­we­go, po­nie­waż oni an­ga­żu­ją się wła­śnie w to chce­nie lub nie­chce­nie po­sia­da­nia wie­dzy o tym, że mu­szą umrzeć, choć prze­cież to wie­dzą.

Zna­cze­nie, sens rze­czy i lu­dzi są ni­czym, je­śli nie wkra­cza­ją na te­ren tego eg­zy­sten­cjal­ne­go wy­bo­ru, a na­wet – w moim my­śle­niu – po­zo­sta­ją na naj­wyż­szym sta­dium neu­ro­zy. Moż­na po­sia­dać wszyst­kie rze­czy tego świa­ta, ale po­zo­sta­wać sta­le poza praw­dzi­wym zna­cze­niem, poza praw­dzi­wym ży­ciem – tym psy­cho­du­cho­wym.

Ci, któ­rzy nie opie­ra­ją ży­cia na tym eg­zy­sten­cjal­nym wy­bo­rze, nig­dy nie włą­czą się w to ży­wot­ne, au­ten­tycz­ne krą­że­nie ludz­kiej eg­zy­sten­cji.

Wszyst­ko, co po­my­ślą i po­wie­dzą, bę­dzie w isto­cie śmier­tel­ne i de­struk­cyj­ne z per­spek­ty­wy naj­głęb­sze­go zna­cze­nia ży­cia.

Ich lo­gi­ka musi być z ko­niecz­no­ści lo­gi­ką po­sia­da­nia.

Pa­ra­dok­sal­nie, nie ist­nia­ła­by neu­ro­za, gdy­by nie było we­wnętrz­nej wol­no­ści wy­bo­ru mię­dzy chce­niem a nie­chce­niem wie­dzieć, że mu­si­my umrzeć.

Ta wol­ność po­zwa­la oso­bie wejść na dro­gę wzra­sta­nia psy­cho­du­cho­we­go w stro­nę świa­do­mo­ści sie­bie.

W związ­ku z tym mu­szę po­wie­dzieć, że w mo­jej wi­zji wszyst­kie isto­ty ludz­kie są neu­ro­tycz­ne, jed­ne bar­dziej, inne mniej.

Nie jest dane lu­dziom do­świad­czyć do­sko­na­łej rów­no­wa­gi psy­chicz­nej i du­cho­wej.