O sztuce opowiadania - ebook

Opowiadanie czyni z życia jedną całość, porządkuje je wciąż na nowo i pozwala nam – tak zupełnie mimochodem – przeżywać samych siebie. Na przykład doświadczać tego, że każdy z nas rzeczywiście potrafi opowiadać i że czyni to w niepowtarzalny, autentyczny, pełen wyrazu sposób. Kto początkowo nie ma po temu dość odwagi, może dzięki podanym przez Autorkę ćwiczeniom nauczyć się docierać do źródeł własnej kreatywności i wykorzystywać zdobyte możliwości dla ożywienia komunikacji. Nie mniej ważne jest poza tym nawiązywanie dialogu z własną fantazją oraz intuicją.

Książka wprowadza w tajniki sztuki opowiadania biograficznego, opowiadania baśni oraz teatru narracyjnego. Ukazuje możliwości wykorzystania sztuki opowiadania w pedagogice oraz w terapii. Nie pomija także problemu narracyjnych natręctw i nadużyć. Na zakończenie zaś proponuje Czytelnikowi opowieści jako prezenty. Jest to cenna publikacja dla tych wszystkich, którzy wobec zalewu anonimowego słowa płynącego z mediów starają się na nowo odkryć zapomnianą sztukę opowiadania.

Publikacja O sztuce opowiadania to podręcznik dla studentów, nauczycieli, terapeutów, duszpasterzy i pracowników społecznych, a także oczywiście dla rodziców, dla wszystkich babć i dziadków, którym dziecko często wdrapuje się na kolana i... tak bardzo prosi o jakąś opowieść.

Słowo od redakcji do wydania niemieckiego

Sztukę posługiwania się żywym słowem można z pewnością nazwać jedną z zasadniczych kolumn, na jakich wspiera się cała waldorfska sztuka wychowania. Nie tylko w przedszkolu, lecz także w kolejnych latach nauki szkolnej każdego dnia dużo się dzieciom opowiada. Opanowanie umiejętności opowiadania, zarówno swobodnego, jak i w obrębie ustalonych form, przysparza jednak współczesnym pedagogom i rodzicom coraz więcej trudności. A przecież, jak stwierdza autorka książki O sztuce opowiadania, każdy człowiek potrafi opowiadać lub może się tego nauczyć. Każdy wychowawca, jeśli tylko tego chce, potrafi dotrzeć do drzemiących we własnej duszy zasobów twórczych umożliwiająch snucie opowieści i swobodną ekspresję werbalną.

Słowo od redakcji do wydania polskiego

Przekład z języka niemieckiego Michał Głażewski.

Prolog:

Dominium komunikacji: opowiadanie; 11

Część pierwsza: Opowieść o samym sobie…

„Nie potrafię opowiadać…”; 28

Negatywne doświadczenia z przeszłości, lęki i zahamowania narracyjne; 29

Pięć filarów nauki opowiadania; 34

„Umiem opowiadać!”; 37

„Chodzenie”; 41

Obrazy praźródeł i początków, raju i dzieci, krajobrazów, ukochanych miejsc, ulubionych motywów i przedmiotów miłych sercu; 45

Dziecko opowiada; 48

Dzieci opowiadają; 49

Żywioły i „żywiołowe” opowiadanie; 52

Baśń jako dostęp; 62

Zabawa; 69

Role i modele narracyjne; 75

Niech zabawa w opowiadanie cię wyzwoli; 79

Część druga: Swobodne opowiadanie

Zabawy i ćwiczenia czyniące opowiadającego bardziej mobilnym, a tym samym przydające dynamiki jego opowieści; 82

Zabawy zapoznawcze w kręgu; 83

Zabawy percepcyjne; 86

Ćwiczenia aktywujące naszą percepcję zmysłową; 87

Zabawy narracyjne z elementami ruchu; 95

Dźwięk i przejrzystość; 97

Rytmy i rymy; 99

Perspektywy – napięcie – stopniowanie; 107

Tok opowiadania; 111

Asocjacje i dysocjacje; 112

Swobodne opowiadanie dla dzieci; 115

Opowieści mojej babci; 115

Receptywność; 122

Opowiadanie dzisiaj; 126

Wymyślanie historii – sposoby podejścia i skojarzenia; 127

Drogocenna szkatuła; 130

Fantazja; 130

Fantastyka; 132

Różne opowiadania dla ludzi w różnym wieku?; 133

Swobodne opowiadanie dla dorosłych słuchaczy; 136

Stosunek do słuchacza; 138

Podróże imaginacyjne; 140

Pośrednie włączanie słuchacza; 142

Epicki styl opowiadania; 142

Dramatyczny styl opowiadania; 148

Stosunek do narratora; 151

Brak uprzedzeń; 153

Postawa aktywnego słuchania; 155

Świadoma akceptacja opowiadającego; 156

Stosunek do samego siebie; 157

Baśnie biograficzne; 169

Przykładowa baśń; 172

Część trzecia: Opowiadanie aranżowane

Opowiadanie baśni; 177

Na tropach baśni: wprowadzenie do języka obrazów i symboli; 177

Baśń jako ścieżka praktyki dla narratora; 184

Uczenie się baśni na pamięć; 186

Teatr narracyjny; 195

Środki inscenizacyjne jako pomoce w teatrze narracyjnym; 197

Teatrzyk na stole albo inscenizacja ze stojącymi lalkami; 206

Gra światła i cienia; 213

Malowanie, rysowanie i materiał ilustracyjny; 217

Muzyka; 221

Wcielanie się w role i mowa niezależna; 225

Teatrzyk współnarracyjny dla dzieci; 229

Tytułem podsumowania tematu „teatrzyk narracyjny”; 235

Część czwarta: Opowiadanie – Ars longa…

Narracyjne natręctwa i nadużycia; 238

Pewna para małżeńska opowiada dowcip; 240

Pedagogiczne aspekty opowiadania; 243

Opowieść pedagogiczna; 243

Tworzenie sprzyjających okazji narracyjnych; 248

Analiza narracyjna, która wiedzie dość daleko poza aspekty pedagogiczne; 255

Pytania kluczowe; 258

Skrypty; 260

Gdybym był drzewem... – ciąg dalszy opowiadań; 264

Terapeutyczne aspekty opowiadania; 267

O uzdrawiającej mocy słowa; 267

Opresja jako źródło opowiadania; 269

Słuchacz odpowiada, opowiadając historię; 276

Opowieści jako prezenty; 280

Opowieści dla ciebie i dla mnie; 280

Pierwsza historia; 283

Druga historia; 285

Podziękowanie; 287

Narrare necesse est. Posłowie do polskiego wydania (Michał Głażewski); 289

Zakres zastosowań ćwiczeń; 313

Bibliografia; 317

Bibliografia uzupełniająca (Barbara Kowalewska); 323