Testament Cypriana Norwida - ebook

TE­STA­MENT CY­PRIA­NA NOR­WI­DA

Dzię­ki panu Ze­no­no­wi Prze­smyc­kie­mu pol­skie spo­łe­czeń­stwo za­czę­ło wresz­cie choć do pew­ne­go stop­nia przy­najm­niej zaj­mo­wać się dzie­ła­mi i ide­ami jed­ne­go z naj­głęb­szych, ja­kie kie­dy­kol­wiek dzia­ła­ły u nas, umy­słów pol­skich. Spo­łe­czeń­stwo na­sze, tak ce­nią­ce po­zor­nie tra­dy­cję, lek­ce­wa­ży ją tak samo, jak lek­ce­wa­ży swo­ją te­raź­niej­szość i przy­szłość. Aka­de­mia Umie­jęt­no­ści w Kra­ko­wie znaj­du­je pie­nią­dze na wy­da­wa­nie bi­zan­tyń­skich oj­ców ko­ścio­ła, ale pi­sma Wroń­skie­go są rzad­ko­ścią li­te­rac­ką, ale nie mamy do­tąd po­rząd­ne­go wy­da­nia Sło­wac­kie­go, tak jak nie mamy prze­dru­ków kry­tycz­nych i ogól­nie do­stęp­nych dzieł Le­le­we­la, Tren­tow­skie­go, Li­bel­ta, Koł­łą­ta­ja, tak jak nie mamy w ogó­le do­brych wy­dań pi­sa­rzów na­szych. Gdy na ja­kimś wie­cu war­szaw­skim ro­bot­nik krzyk­nął „Precz z Pol­ską”, wzbu­dzi­ło to set­ki i ty­sią­ce ko­men­ta­rzy, ale naj­spo­koj­niej zno­si się fakt je­den z wie­lu – że i lu­dzie po­wo­ła­ni, i in­sty­tu­cje za­ło­żo­ne w celu utrzy­my­wa­nia i pie­lę­gno­wa­nia kul­tu­ry pol­skiej naj­bar­dziej mar­no­tra­wią grosz pu­blicz­ny i za­ufa­nie ogó­łu na cele nic nie zna­czą­ce i po­zwa­la­ją mar­nie iść w za­po­mnie­nie naj­cen­niej­szym do­rob­kom na­szej umy­sło­wo­ści i cy­wi­li­za­cji. Na­sze war­stwy po­sia­da­ją­ce nie tyl­ko nie są w sta­nie stwa­rzać ży­cia i kul­tu­ry – one nie są w sta­nie na­wet dóbr prze­ka­za­nych utrzy­mać. Trze­ba się dzi­wić czel­no­ści, z jaką śmią na­stęp­nie lu­dzie, któ­rzy ze wzglę­dów naj­róż­niej­szych, przez le­ni­stwo, prze­są­dy, nie­dbal­stwo, igno­ran­cję, przy­czy­ni­li się naj­sku­tecz­niej do tego, że w Pol­sce dzie­ła naj­cen­niej­szy owoc pol­skiej umy­sło­wo­ści sta­no­wią­ce są rzad­ko­ścią, że tra­dy­cja pol­ska u nas jest czymś, co spe­cjal­nych po­szu­ki­wań ar­che­olo­gicz­nych dla za­po­zna­nia się z sobą wy­ma­ga – mó­wić o bra­ku po­sza­no­wa­nia dla tej tra­dy­cji. My nie mamy kon­ser­wa­ty­stów, my mamy nisz­czy­cie­li prze­szło­ści, te­raź­niej­szo­ści i przy­szło­ści na­szej.