Udar. Poradnik dla pacjentów i ich bliskich - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
2 maja 2016
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Udar. Poradnik dla pacjentów i ich bliskich - ebook
Średnio co 8 minut ktoś w Polsce doznaje udaru mózgu. To około 70 tys. udarów rocznie.
Udar – często bez zapowiedzi, w sposób gwałtowny – wywraca dotychczasowy porządek życia. Może w jednej chwili odebrać niemal wszystko – sprawność, samodzielność, możliwość komunikowania się ze światem, może uszkodzić wzrok, słuch... Drastycznie wyrywa człowieka z jego ról społecznych i przydziela nową rolę – zdezorientowanego, przerażonego pacjenta.|
Poprosiliśmy wybitnych polskich specjalistów – neurologów, kardiologów, logopedów, fizjoterapeutów, psychologów, by podzielili się z nami swoją wiedzą, doświadczeniem, dali rady przydatne chorym i ich bliskim.
Dzięki nim powstał przewodniku po chorowaniu i zdrowieniu, którym omawia:
– nowoczesne leczenie, – porady ekspertów, – domową terapię, – profilaktykę, – diety, – historie pacjentów, – co się należy chorym i ich opiekunom.
„Poczułam, że mam sparaliżowaną lewą stronę ciała. Coś potwornego. Nie mogłam ruszyć nogą ani ręką. Byłam sama, telefon leżał w drugim pokoju. Na szczęście umysł nie ucierpiał. Myślałam logicznie, wiedziałam, kim jestem i gdzie jestem. Planowałam, jak się ratować” – Barbara Grzegorzewska, tłumaczka literatury francuskiej, przełożyła m.in. książki z serii o Mikołajku René Goscinnego oraz powieści Érica-Emmanuela Schmidta
| Kategoria: | Zdrowie i uroda |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-832-681-853-0 |
| Rozmiar pliku: | 1,8 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WSTĘP
Średnio co 8 minut ktoś w Polsce
doznaje udaru mózgu. W sumie
daje to około 70 tys. udarów rocznie
Udar – często bez zapowiedzi, w sposób gwałtowny – wywraca dotychczasowy porządek życia. Może w jednej chwili odebrać niemal wszystko: sprawność, samodzielność, możliwość komunikowania się ze światem, może uszkodzić wzrok, słuch... Drastycznie wyrywa człowieka z jego ról społecznych i przydziela nową rolę – zdezorientowanego, przerażonego pacjenta.
Większość osób, które przeżyją udar, pozostanie w różnym stopniu niepełnosprawna. Większość też, przynajmniej w początkowym okresie choroby, potrzebuje opieki. Oznacza to, że udar dotyczy całej rodziny. Udar może być więc życiowym tsunami. Przeraża skalą swoich możliwości. Do tego jest chorobą, o której niewiele wiemy, dopóki bezpośrednio z nią się nie zetkniemy. I jest chorobą skomplikowaną dla osób niemających do czynienia z medycyną – nie ma jednej, wspólnej dla wszystkich pacjentów przyczyny; także skutki udaru są dla każdego inne.
To wszystko, a także ogromne zainteresowanie, jakie wzbudzały publikacje o udarze w tygodniku „Tylko Zdrowie” „Wyborczej” sprawiło, że zaczęliśmy myśleć o książce – przewodniku po chorowaniu i zdrowieniu. Poprosiliśmy wybitnych polskich specjalistów – neurologów, kardiologów, logopedów, fizjoterapeutów, psychologów – by podzielili się z nami swoją wiedzą, doświadczeniem, dali przydatne rady chorym i ich bliskim.
Na łamach tej książki eksperci tłumaczą więc, co konkretnie dzieje się z chorym w szpitalu, gdy zaganiani lekarze nie mają czasu porozmawiać z bliskimi pacjentów (udar to stan zagrożenia życia, wymaga szybkiego i zdecydowanego działania, a karetki wciąż przywożą kolejne osoby). Wyjaśniają, jak rozumieć diagnozę i co oznaczają poszczególne skutki udaru. Opisują, na czym polega rehabilitacja. Radzą, jak wspomóc chorego w domu, jak walczyć o poprawę jego stanu.
Uznaliśmy, że to szczególnie ważne w polskich realiach, gdzie o dostępie do bezpłatnej rehabilitacji decydują zazwyczaj nie kryteria medyczne, a szczęście. Miejsc opłacanych przez NFZ jest o wiele za mało, bywa, że w kolejce trzeba czekać niemal rok! Nie jest to więc książka tylko o medycznych aspektach udaru, staraliśmy się opisać sytuację chorych w polskim systemie zdrowia, pokazać jego niedostatki, które powodują, że ciężar opieki nad chorym spada na rodzinę (jeśli taką ma i jest gotowa pomóc), a zakres profesjonalnej opieki, którą otrzymuje pacjent, wyznacza zasobność jego portfela (lub jego bliskich).
Tam, gdzie to możliwe, eksperci podpowiadają, co można zrobić samemu, by pomóc choremu. Ale trzeba tu szczerze powiedzieć, że nic nie zastąpi współpracy z wyszkolonym terapeutą.
Ta książka ma towarzyszyć leczeniu i profesjonalnej rehabilitacji. Jako świadomy pacjent czy opiekun chorej osoby, możesz lepiej wykorzystać czas, który ma dla ciebie specjalista. Jeśli doznałeś udaru lub spotkało to kogoś z twoich bliskich, być może zadajesz sobie pytanie: „Dlaczego?”. Mamy nadzieję, że z naszą książką łatwiej będzie ci zrozumieć, co się właściwie stało (nie każdy lekarz poświęca nam tyle uwagi, ile potrzebujemy, by zrozumieć istotę choroby). To kluczowe. Bo najczęściej udar wiąże się z chorobami przewlekłymi, z zaniedbaniami, których dopuszczamy się wobec naszego ciała, ze stylem życia, który po prostu nam szkodzi.
Lecząc się czy zmieniając coś w swoim życiu, obniżamy ryzyko choroby, także powtórnego udaru. Dlatego wiele miejsca poświęciliśmy profilaktyce udaru, wyjaśnieniu przyczyn i charakteru dolegliwości, które po cichu niszczą zdrowie milionów Polaków. Jeśli choć jedna osoba po przeczytaniu tych fragmentów pójdzie na badania i zacznie się leczyć, to znaczy, że było warto o tym napisać.
Oczywiście, nawet szczupła, wysportowana osoba nie może mieć gwarancji, że ominie ją udar – są i takie jego przyczyny, na które stylem życia nie wpłyniemy. Udar może przydarzyć się każdemu, nawet niemowlętom. Zawsze wiąże się z lękiem – o siebie, o bliską osobę. Spisaliśmy więc historie pacjentów – trzy osoby opowiedziały nam o życiu po udrze, a lekarze i rehabilitanci wspominają przypadki, które szczególnie zapadły im w pamięć. To dowody na to, że warto się starać. W każdym sensie – zarówno skutecznie leczyć, jak i walczyć o poprawę swojego losu.
Większość tekstów w tej książce to rozmowy z ekspertami lub ich wypowiedzi. Również fragmenty, które mają inną formę, powstały z udziałem specjalistów. Gdy jednak podajemy informacje z jakiejś publikacji, odnotowujemy to w miejscu, w którym zostały użyte.
Podstawą merytoryczną naszej pracy, punktem wyjścia do rozmów ze specjalistami, była publikacja „Postępowanie w udarze mózgu. Skrót »Wytycznych Grupy Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego«” z 2012 r. (Małgorzata Wiszniewska, Adam Kobayashi, Anna Członkowska).
Szczególnie dużego wsparcia udzielili nam przedstawiciele Fundacji Udaru Mózgu.
Listę wszystkich ekspertów, dzięki którym powstała ta książka prezentujemy na kolejnych stronach. Poświęcili oni swój czas, bo – tak jak my – wierzą, że najważniejsze jest zrozumienie, co się stało, dlaczego, jakie są tego skutki i możliwe postępowanie.
Będziemy szczęśliwi, jeśli w tej lekturze – poza wiedzą – czytelnicy odnajdą także nadzieję, że będzie lepiej, oraz motywację do walki ze skutkami choroby.
AUTORZY:
ANITA KARWOWSKA
MARGIT KOSSOBUDZKA
WOJCIECH MOSKAL
KATARZYNA STASZAK
EWA TOMKOWSKANASI EKSPERCI
Ta książka powstała dzięki ekspertom, którzy
poświęcili nam swój czas, podzielili się swoją wiedzą
i doświadczeniem. Wszystkim bardzo dziękujemy
ANESTEZJOLOG
LEK. MARTA SOLNICA, DYREKTORKA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO CENTRUM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I TRANSPORTU SANITARNEGO W KIELCACH
CHIRURG
DR N. MED. MIROSŁAW WRÓBEL, CZŁONEK ZARZĄDU OŚRODKA OPIEKUŃCZO-REHABILITACYJNEGO TABITA GRUPY LUX MED W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
FIZJOTERAPEUTA
DR N. MED. MARIUSZ BAUMGART, PEŁNOMOCNIK DS. MEDYCZNYCH STOWARZYSZENIA UDAROWCY – LICZY SIĘ WSPARCIE; ODDZIAŁ NEUROLOGII SZPITALA UNIWERSYTECKIEGO NR 2 IM. DR. JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY
GRZEGORZ BOCZULA, FIRMA TECHNOMEX
AGNIESZKA GARGAS, CENTRUM REHABILITACJI NEUROKINEZIS W NOWYM SĄCZU
MARTA GRYC, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
PROF. MACIEJ KRAWCZYK, KIEROWNIK PRACOWNI FIZJOTERAPII II KLINIKI NEUROLOGICZNEJ INSTYTUTU PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
EWA PIOTROWSKA, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
SEBASTIAN SZYPER, PREZES STOWARZYSZENIA UDAROWCY – LICZY SIĘ WSPARCIE; KUJAWSKO-POMORSKIE CENTRUM PULMONOLOGII W BYDGOSZCZY
GASTROENTEROLOG
PROF. MIROSŁAW JAROSZ, DYREKTOR INSTYTUTU ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE
GERIATRA
DR N. MED. ROBERT BŁASZCZAK, KIEROWNIK KLINICZNEGO CENTRUM MEDYCZNEGO SENIORA UNIWERSYTECKIEGO SZPITALA KLINICZNEGO IM. WAM W ŁODZI
DR N. MED. AGATA KUSZ-RYNKUN, KLINIKA GERIATRII, CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I CHORÓB METABOLICZNYCH KOŚCI CMKP W WARSZAWIE
INSTRUKTOR JAZDY
PIOTR KOSMOWSKI, WŁAŚCICIEL SZKOŁY „KOSMOS” W WARSZAWIE
JĘZYKOZNAWCA
DR HAB. LUCYNA AGNIESZKA JANKOWIAK, PROF. INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
KARDIOLOG
PROF. JAROSŁAW DROŻDŻ, KIEROWNIK KLINIKI KARDIOLOGII UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI
LEK. WOJCIECH KANIA, ZASTĘPCA KOMENDANTA I RZECZNIK PRASOWY 7. SZPITALA MARYNARKI WOJENNEJ Z PRZYCHODNIĄ, SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ IM. KONTRADMIRAŁA PROF. WIESŁAWA ŁASIŃSKIEGO W GDAŃSKU
PROF. ARTUR MAMCARZ, KIEROWNIK III KLINIKI CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I KARDIOLOGII WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO, ORDYNATOR ODDZIAŁU CHORÓB WEWNĘTRZNYCH W SZPITALU SOLEC W WARSZAWIE
LEK. AGNIESZKA MICKIEWICZ, KRAJOWE CENTRUM DIAGNOSTYKI I LECZENIA HIPERCHOLESTEROLEMII RODZINNEJ NA GDAŃSKIM UNIWERSYTECIE MEDYCZNYM
PROF. JANINA STĘPIŃSKA, KIEROWNIK KLINIKI INTENSYWNEJ TERAPII KARDIOLOGICZNEJ W INSTYTUCIE KARDIOLOGII IM. PRYMASA TYSIĄCLECIA STEFANA KARDYNAŁA WYSZYŃSKIEGO
PROF. BEATA WOŻAKOWSKA-KAPŁON, KIEROWNIK I KLINIKI KARDIOLOGII I ELEKTROTERAPII UNIWERSYTETU JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH
LARYNGOLOG
DR N. MED. TADEUSZ STĘPIEŃ, WOJEWÓDZKA STACJA POGOTOWIA RATUNKOWEGO W BYDGOSZCZY
LOGOPEDA
AGNIESZKA KWIATKOWSKA, CENTRUM NEUROREHABILITACJI EPIMIGREN W OSIELSKU KOŁO BYDGOSZCZY
NEUROLOGOPEDA
DANUTA A. MATUKIEWICZ, OŚRODEK OPIEKUŃCZO-REHABILITACYJNY TABITA GRUPY LUX MED W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
IWONA PIETRZYK-KRAWCZYK, INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
MARLENA PUCHOWSKA, GABINET „AFA-LOG” W BYDGOSZCZY
NEUROLOG
LEK. SŁAWOMIR BRZOZOWSKI, ORDYNATOR ODDZIAŁU NEUROLOGICZNEGO W SZPITALU MEDICAM, SPZZOZ W GRYFICACH
LEK. PAWEŁ CZERNIAWSKI, WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY W WARSZAWIE
DR N. MED. WŁODZIMIERZ DŁUŻYŃSKI, PREZES FUNDACJI UDARU MÓZGU
LEK. ANNA FILIPEK-GLISZCZYŃSKA, CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW W WARSZAWIE
DR HAB. N. MED. ADAM KOBAYASHI, KIEROWNIK CENTRUM INTERWENCYJNEGO LECZENIA UDARU I CHORÓB NACZYNIOWYCH MÓZGU INSTYTUTU PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
DR N. MED. VIOLETTA PALACZ-DUDA, ZASTĘPCA KIEROWNIKA ODDZIAŁU NEUROLOGII I LECZENIA UDARÓW W SZPITALU UNIWERSYTECKIM NR 2 IM. DR. JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY
DR HAB. N. MED. JACEK ROŻNIECKI, KIEROWNIK KLINIKI NEUROLOGII, UDARÓW MÓZGU I NEUROREHABILITACJI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI
DR HAB. N. MED. IWONA SARZYŃSKA-DŁUGOSZ, ORDYNATOR ODDZIAŁU REHABILITACJI NEUROLOGICZNEJ II KLINIKI NEUROLOGII W INSTYTUCIE PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
DR N. MED. JACEK STASZEWSKI, ADIUNKT W KLINICE NEUROLOGII, WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY W WARSZAWIE
DR N. MED. DARIUSZ SZABELA, ODDZIAŁ REHABILITACJI NEUROLOGICZNEJ, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
PROF. JANUSZ WENDORFF, KLINIKA NEUROLOGII W INSTYTUCIE CENTRUM ZDROWIA MATKI POLKI W ŁODZI
NEUROPSYCHOLOG
DR N. MED. LEONARD SZAFRANIEC, ŁÓDZKI KONSULTANT WOJEWÓDZKI DS. PSYCHOLOGII KLINICZNEJ
OKULISTA
LEK. TOMASZ CHUDOBA, CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW W WARSZAWIE
OTOLARYNGOLOG
DR N. MED. ANNA FABIJAŃSKA, INSTYTUT FIZJOLOGII I PATOLOGII SŁUCHU W WARSZAWIE
LEK. EWA JASTRZĘBSKA-SZYSZKO, ZASTĘPCA KIEROWNIKA KLINIKI OTOLARYNGOLOGII W CENTRALNYM SZPITALU KLINICZNYM MSW W WARSZAWIE
PIELĘGNIARKA
HALINA SURMACZ, PIELĘGNIARKA KOORDYNUJĄCA PODODDZIAŁU UDAROWEGO W WOJSKOWYM INSTYTUCIE MEDYCZNYM W WARSZAWIE
PSYCHIATRA
DR HAB. N. MED. ADAM WICHNIAK, ZASTĘPCA KIEROWNIKA III KLINIKI PSYCHIATRYCZNEJ W INSTYTUCIE PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
PSYCHOLOG
EWA SZCZYBELSKA, OŚRODEK MEDI-SYSTEM OSTROWIA
RATOWNIK MEDYCZNY
KLAUDIUSZ NADOLNY, WOJEWÓDZKIE POGOTOWIE RATUNKOWE W KATOWICACH
RADIOLOG
DR N. MED. ARTUR MALIBORSKI, KIEROWNIK ZAKŁADU RADIOLOGII LEKARSKIEJ W WOJSKOWYM INSTYTUCIE MEDYCZNYM W WARSZAWIE
REUMATOLOG
PROF. PIOTR LESZCZYŃSKI, PRZEWODNICZĄCY SEKCJI CHORÓB METABOLICZNYCH KOŚCI I OSTEOPOROZY POLSKIEGO TOWARZYSTWA REUMATOLOGICZNEGO
SPECJALISTA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH
PROF. BARBARA CYBULSKA, INSTYTUT ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE
LEK. ALEKSANDRA KAPAŁA, KLINIKA NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI CENTRUM ONKOLOGII-INSTYTUTU IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W WARSZAWIE
STOMATOLOG
DR N. MED. BOŻENA HOFFMAN, KLINIKA MULTIDENTAL W WARSZAWIE
TERAPEUTA ZAJĘCIOWY
GRZEGORZ PATYNA, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIENIGDY NIE MÓW NIGDY
„Poczułem mrowienie w ręce”,
„Obudziłam się i nie mogłam ruszać połową ciała”,
„Nagle nie potrafiłam niczego powiedzieć”
– tak pacjenci wspominają moment udaru,
tak zaczęła się dla nich choroba
Czy do udaru rzeczywiście dochodzi nagle? Czy też w organizmie zachodzi kaskada zdarzeń, których efektem jest udar? Dlaczego ktoś w młodym wieku doznaje rozległego udaru, który zaważy na całym jego dalszym życiu, a ktoś inny dożyje setki bez takiego zdarzenia?
Lekarze – dzięki badaniom diagnostycznym i wiedzy o skutkach chorób przewlekłych – coraz lepiej rozumieją mechanizmy stojące za udarami. Wiedzą także, że nikt z nas nie może z całą pewnością stwierdzić: nie będę miał udaru. Możemy tylko starać się zmniejszyć jego ryzyko.
Udary mózgu, najogólniej ujmując, dzielimy na krwotoczne i niedokrwienne. W powszechnym mniemaniu wciąż jako synonim udaru funkcjonuje określenie „wylew”, sugerujące krwotok. Ale to błąd, krwotok jest stosunkowo rzadki, znacznie częściej dochodzi do niedokrwienia mózgu. Krwotoki też są dwojakiego rodzaju – udar krwotoczny mózgu i krwotok podpajęczynówkowy, czyli na zewnątrz mózgu, w tzw. przestrzeni podpajęczynówkowej (ma on zupełnie inny obraz kliniczny i dlatego nie łączy się go powszechnie z pozostałymi udarami).
– Proporcje pomiędzy krwawieniem a niedokrwieniem układają się w ten sposób, że 85 proc. to udary niedokrwienne, a 15 proc. – krwotoczne. Te 15 proc. dzieli się jeszcze na pół, pomiędzy krwotok domózgowy i krwotok podpajęczynówkowy – tłumaczy DR HAB. N. MED. JACEK ROŻNIECKI, KIEROWNIK KLINIKI NEUROLOGII, UDARÓW MÓZGU I NEUROREHABILITACJI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI.
Średnio co 8 minut ktoś w Polsce
doznaje udaru mózgu. W sumie
daje to około 70 tys. udarów rocznie
Udar – często bez zapowiedzi, w sposób gwałtowny – wywraca dotychczasowy porządek życia. Może w jednej chwili odebrać niemal wszystko: sprawność, samodzielność, możliwość komunikowania się ze światem, może uszkodzić wzrok, słuch... Drastycznie wyrywa człowieka z jego ról społecznych i przydziela nową rolę – zdezorientowanego, przerażonego pacjenta.
Większość osób, które przeżyją udar, pozostanie w różnym stopniu niepełnosprawna. Większość też, przynajmniej w początkowym okresie choroby, potrzebuje opieki. Oznacza to, że udar dotyczy całej rodziny. Udar może być więc życiowym tsunami. Przeraża skalą swoich możliwości. Do tego jest chorobą, o której niewiele wiemy, dopóki bezpośrednio z nią się nie zetkniemy. I jest chorobą skomplikowaną dla osób niemających do czynienia z medycyną – nie ma jednej, wspólnej dla wszystkich pacjentów przyczyny; także skutki udaru są dla każdego inne.
To wszystko, a także ogromne zainteresowanie, jakie wzbudzały publikacje o udarze w tygodniku „Tylko Zdrowie” „Wyborczej” sprawiło, że zaczęliśmy myśleć o książce – przewodniku po chorowaniu i zdrowieniu. Poprosiliśmy wybitnych polskich specjalistów – neurologów, kardiologów, logopedów, fizjoterapeutów, psychologów – by podzielili się z nami swoją wiedzą, doświadczeniem, dali przydatne rady chorym i ich bliskim.
Na łamach tej książki eksperci tłumaczą więc, co konkretnie dzieje się z chorym w szpitalu, gdy zaganiani lekarze nie mają czasu porozmawiać z bliskimi pacjentów (udar to stan zagrożenia życia, wymaga szybkiego i zdecydowanego działania, a karetki wciąż przywożą kolejne osoby). Wyjaśniają, jak rozumieć diagnozę i co oznaczają poszczególne skutki udaru. Opisują, na czym polega rehabilitacja. Radzą, jak wspomóc chorego w domu, jak walczyć o poprawę jego stanu.
Uznaliśmy, że to szczególnie ważne w polskich realiach, gdzie o dostępie do bezpłatnej rehabilitacji decydują zazwyczaj nie kryteria medyczne, a szczęście. Miejsc opłacanych przez NFZ jest o wiele za mało, bywa, że w kolejce trzeba czekać niemal rok! Nie jest to więc książka tylko o medycznych aspektach udaru, staraliśmy się opisać sytuację chorych w polskim systemie zdrowia, pokazać jego niedostatki, które powodują, że ciężar opieki nad chorym spada na rodzinę (jeśli taką ma i jest gotowa pomóc), a zakres profesjonalnej opieki, którą otrzymuje pacjent, wyznacza zasobność jego portfela (lub jego bliskich).
Tam, gdzie to możliwe, eksperci podpowiadają, co można zrobić samemu, by pomóc choremu. Ale trzeba tu szczerze powiedzieć, że nic nie zastąpi współpracy z wyszkolonym terapeutą.
Ta książka ma towarzyszyć leczeniu i profesjonalnej rehabilitacji. Jako świadomy pacjent czy opiekun chorej osoby, możesz lepiej wykorzystać czas, który ma dla ciebie specjalista. Jeśli doznałeś udaru lub spotkało to kogoś z twoich bliskich, być może zadajesz sobie pytanie: „Dlaczego?”. Mamy nadzieję, że z naszą książką łatwiej będzie ci zrozumieć, co się właściwie stało (nie każdy lekarz poświęca nam tyle uwagi, ile potrzebujemy, by zrozumieć istotę choroby). To kluczowe. Bo najczęściej udar wiąże się z chorobami przewlekłymi, z zaniedbaniami, których dopuszczamy się wobec naszego ciała, ze stylem życia, który po prostu nam szkodzi.
Lecząc się czy zmieniając coś w swoim życiu, obniżamy ryzyko choroby, także powtórnego udaru. Dlatego wiele miejsca poświęciliśmy profilaktyce udaru, wyjaśnieniu przyczyn i charakteru dolegliwości, które po cichu niszczą zdrowie milionów Polaków. Jeśli choć jedna osoba po przeczytaniu tych fragmentów pójdzie na badania i zacznie się leczyć, to znaczy, że było warto o tym napisać.
Oczywiście, nawet szczupła, wysportowana osoba nie może mieć gwarancji, że ominie ją udar – są i takie jego przyczyny, na które stylem życia nie wpłyniemy. Udar może przydarzyć się każdemu, nawet niemowlętom. Zawsze wiąże się z lękiem – o siebie, o bliską osobę. Spisaliśmy więc historie pacjentów – trzy osoby opowiedziały nam o życiu po udrze, a lekarze i rehabilitanci wspominają przypadki, które szczególnie zapadły im w pamięć. To dowody na to, że warto się starać. W każdym sensie – zarówno skutecznie leczyć, jak i walczyć o poprawę swojego losu.
Większość tekstów w tej książce to rozmowy z ekspertami lub ich wypowiedzi. Również fragmenty, które mają inną formę, powstały z udziałem specjalistów. Gdy jednak podajemy informacje z jakiejś publikacji, odnotowujemy to w miejscu, w którym zostały użyte.
Podstawą merytoryczną naszej pracy, punktem wyjścia do rozmów ze specjalistami, była publikacja „Postępowanie w udarze mózgu. Skrót »Wytycznych Grupy Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego«” z 2012 r. (Małgorzata Wiszniewska, Adam Kobayashi, Anna Członkowska).
Szczególnie dużego wsparcia udzielili nam przedstawiciele Fundacji Udaru Mózgu.
Listę wszystkich ekspertów, dzięki którym powstała ta książka prezentujemy na kolejnych stronach. Poświęcili oni swój czas, bo – tak jak my – wierzą, że najważniejsze jest zrozumienie, co się stało, dlaczego, jakie są tego skutki i możliwe postępowanie.
Będziemy szczęśliwi, jeśli w tej lekturze – poza wiedzą – czytelnicy odnajdą także nadzieję, że będzie lepiej, oraz motywację do walki ze skutkami choroby.
AUTORZY:
ANITA KARWOWSKA
MARGIT KOSSOBUDZKA
WOJCIECH MOSKAL
KATARZYNA STASZAK
EWA TOMKOWSKANASI EKSPERCI
Ta książka powstała dzięki ekspertom, którzy
poświęcili nam swój czas, podzielili się swoją wiedzą
i doświadczeniem. Wszystkim bardzo dziękujemy
ANESTEZJOLOG
LEK. MARTA SOLNICA, DYREKTORKA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO CENTRUM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I TRANSPORTU SANITARNEGO W KIELCACH
CHIRURG
DR N. MED. MIROSŁAW WRÓBEL, CZŁONEK ZARZĄDU OŚRODKA OPIEKUŃCZO-REHABILITACYJNEGO TABITA GRUPY LUX MED W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
FIZJOTERAPEUTA
DR N. MED. MARIUSZ BAUMGART, PEŁNOMOCNIK DS. MEDYCZNYCH STOWARZYSZENIA UDAROWCY – LICZY SIĘ WSPARCIE; ODDZIAŁ NEUROLOGII SZPITALA UNIWERSYTECKIEGO NR 2 IM. DR. JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY
GRZEGORZ BOCZULA, FIRMA TECHNOMEX
AGNIESZKA GARGAS, CENTRUM REHABILITACJI NEUROKINEZIS W NOWYM SĄCZU
MARTA GRYC, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
PROF. MACIEJ KRAWCZYK, KIEROWNIK PRACOWNI FIZJOTERAPII II KLINIKI NEUROLOGICZNEJ INSTYTUTU PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
EWA PIOTROWSKA, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
SEBASTIAN SZYPER, PREZES STOWARZYSZENIA UDAROWCY – LICZY SIĘ WSPARCIE; KUJAWSKO-POMORSKIE CENTRUM PULMONOLOGII W BYDGOSZCZY
GASTROENTEROLOG
PROF. MIROSŁAW JAROSZ, DYREKTOR INSTYTUTU ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE
GERIATRA
DR N. MED. ROBERT BŁASZCZAK, KIEROWNIK KLINICZNEGO CENTRUM MEDYCZNEGO SENIORA UNIWERSYTECKIEGO SZPITALA KLINICZNEGO IM. WAM W ŁODZI
DR N. MED. AGATA KUSZ-RYNKUN, KLINIKA GERIATRII, CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I CHORÓB METABOLICZNYCH KOŚCI CMKP W WARSZAWIE
INSTRUKTOR JAZDY
PIOTR KOSMOWSKI, WŁAŚCICIEL SZKOŁY „KOSMOS” W WARSZAWIE
JĘZYKOZNAWCA
DR HAB. LUCYNA AGNIESZKA JANKOWIAK, PROF. INSTYTUTU SLAWISTYKI PAN
KARDIOLOG
PROF. JAROSŁAW DROŻDŻ, KIEROWNIK KLINIKI KARDIOLOGII UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI
LEK. WOJCIECH KANIA, ZASTĘPCA KOMENDANTA I RZECZNIK PRASOWY 7. SZPITALA MARYNARKI WOJENNEJ Z PRZYCHODNIĄ, SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ IM. KONTRADMIRAŁA PROF. WIESŁAWA ŁASIŃSKIEGO W GDAŃSKU
PROF. ARTUR MAMCARZ, KIEROWNIK III KLINIKI CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I KARDIOLOGII WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO, ORDYNATOR ODDZIAŁU CHORÓB WEWNĘTRZNYCH W SZPITALU SOLEC W WARSZAWIE
LEK. AGNIESZKA MICKIEWICZ, KRAJOWE CENTRUM DIAGNOSTYKI I LECZENIA HIPERCHOLESTEROLEMII RODZINNEJ NA GDAŃSKIM UNIWERSYTECIE MEDYCZNYM
PROF. JANINA STĘPIŃSKA, KIEROWNIK KLINIKI INTENSYWNEJ TERAPII KARDIOLOGICZNEJ W INSTYTUCIE KARDIOLOGII IM. PRYMASA TYSIĄCLECIA STEFANA KARDYNAŁA WYSZYŃSKIEGO
PROF. BEATA WOŻAKOWSKA-KAPŁON, KIEROWNIK I KLINIKI KARDIOLOGII I ELEKTROTERAPII UNIWERSYTETU JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH
LARYNGOLOG
DR N. MED. TADEUSZ STĘPIEŃ, WOJEWÓDZKA STACJA POGOTOWIA RATUNKOWEGO W BYDGOSZCZY
LOGOPEDA
AGNIESZKA KWIATKOWSKA, CENTRUM NEUROREHABILITACJI EPIMIGREN W OSIELSKU KOŁO BYDGOSZCZY
NEUROLOGOPEDA
DANUTA A. MATUKIEWICZ, OŚRODEK OPIEKUŃCZO-REHABILITACYJNY TABITA GRUPY LUX MED W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
IWONA PIETRZYK-KRAWCZYK, INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
MARLENA PUCHOWSKA, GABINET „AFA-LOG” W BYDGOSZCZY
NEUROLOG
LEK. SŁAWOMIR BRZOZOWSKI, ORDYNATOR ODDZIAŁU NEUROLOGICZNEGO W SZPITALU MEDICAM, SPZZOZ W GRYFICACH
LEK. PAWEŁ CZERNIAWSKI, WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY W WARSZAWIE
DR N. MED. WŁODZIMIERZ DŁUŻYŃSKI, PREZES FUNDACJI UDARU MÓZGU
LEK. ANNA FILIPEK-GLISZCZYŃSKA, CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW W WARSZAWIE
DR HAB. N. MED. ADAM KOBAYASHI, KIEROWNIK CENTRUM INTERWENCYJNEGO LECZENIA UDARU I CHORÓB NACZYNIOWYCH MÓZGU INSTYTUTU PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
DR N. MED. VIOLETTA PALACZ-DUDA, ZASTĘPCA KIEROWNIKA ODDZIAŁU NEUROLOGII I LECZENIA UDARÓW W SZPITALU UNIWERSYTECKIM NR 2 IM. DR. JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY
DR HAB. N. MED. JACEK ROŻNIECKI, KIEROWNIK KLINIKI NEUROLOGII, UDARÓW MÓZGU I NEUROREHABILITACJI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI
DR HAB. N. MED. IWONA SARZYŃSKA-DŁUGOSZ, ORDYNATOR ODDZIAŁU REHABILITACJI NEUROLOGICZNEJ II KLINIKI NEUROLOGII W INSTYTUCIE PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
DR N. MED. JACEK STASZEWSKI, ADIUNKT W KLINICE NEUROLOGII, WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY W WARSZAWIE
DR N. MED. DARIUSZ SZABELA, ODDZIAŁ REHABILITACJI NEUROLOGICZNEJ, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIE
PROF. JANUSZ WENDORFF, KLINIKA NEUROLOGII W INSTYTUCIE CENTRUM ZDROWIA MATKI POLKI W ŁODZI
NEUROPSYCHOLOG
DR N. MED. LEONARD SZAFRANIEC, ŁÓDZKI KONSULTANT WOJEWÓDZKI DS. PSYCHOLOGII KLINICZNEJ
OKULISTA
LEK. TOMASZ CHUDOBA, CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY MSW W WARSZAWIE
OTOLARYNGOLOG
DR N. MED. ANNA FABIJAŃSKA, INSTYTUT FIZJOLOGII I PATOLOGII SŁUCHU W WARSZAWIE
LEK. EWA JASTRZĘBSKA-SZYSZKO, ZASTĘPCA KIEROWNIKA KLINIKI OTOLARYNGOLOGII W CENTRALNYM SZPITALU KLINICZNYM MSW W WARSZAWIE
PIELĘGNIARKA
HALINA SURMACZ, PIELĘGNIARKA KOORDYNUJĄCA PODODDZIAŁU UDAROWEGO W WOJSKOWYM INSTYTUCIE MEDYCZNYM W WARSZAWIE
PSYCHIATRA
DR HAB. N. MED. ADAM WICHNIAK, ZASTĘPCA KIEROWNIKA III KLINIKI PSYCHIATRYCZNEJ W INSTYTUCIE PSYCHIATRII I NEUROLOGII W WARSZAWIE
PSYCHOLOG
EWA SZCZYBELSKA, OŚRODEK MEDI-SYSTEM OSTROWIA
RATOWNIK MEDYCZNY
KLAUDIUSZ NADOLNY, WOJEWÓDZKIE POGOTOWIE RATUNKOWE W KATOWICACH
RADIOLOG
DR N. MED. ARTUR MALIBORSKI, KIEROWNIK ZAKŁADU RADIOLOGII LEKARSKIEJ W WOJSKOWYM INSTYTUCIE MEDYCZNYM W WARSZAWIE
REUMATOLOG
PROF. PIOTR LESZCZYŃSKI, PRZEWODNICZĄCY SEKCJI CHORÓB METABOLICZNYCH KOŚCI I OSTEOPOROZY POLSKIEGO TOWARZYSTWA REUMATOLOGICZNEGO
SPECJALISTA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH
PROF. BARBARA CYBULSKA, INSTYTUT ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE
LEK. ALEKSANDRA KAPAŁA, KLINIKA NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI CENTRUM ONKOLOGII-INSTYTUTU IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W WARSZAWIE
STOMATOLOG
DR N. MED. BOŻENA HOFFMAN, KLINIKA MULTIDENTAL W WARSZAWIE
TERAPEUTA ZAJĘCIOWY
GRZEGORZ PATYNA, CENTRUM KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI W KONSTANCINIE-JEZIORNIENIGDY NIE MÓW NIGDY
„Poczułem mrowienie w ręce”,
„Obudziłam się i nie mogłam ruszać połową ciała”,
„Nagle nie potrafiłam niczego powiedzieć”
– tak pacjenci wspominają moment udaru,
tak zaczęła się dla nich choroba
Czy do udaru rzeczywiście dochodzi nagle? Czy też w organizmie zachodzi kaskada zdarzeń, których efektem jest udar? Dlaczego ktoś w młodym wieku doznaje rozległego udaru, który zaważy na całym jego dalszym życiu, a ktoś inny dożyje setki bez takiego zdarzenia?
Lekarze – dzięki badaniom diagnostycznym i wiedzy o skutkach chorób przewlekłych – coraz lepiej rozumieją mechanizmy stojące za udarami. Wiedzą także, że nikt z nas nie może z całą pewnością stwierdzić: nie będę miał udaru. Możemy tylko starać się zmniejszyć jego ryzyko.
Udary mózgu, najogólniej ujmując, dzielimy na krwotoczne i niedokrwienne. W powszechnym mniemaniu wciąż jako synonim udaru funkcjonuje określenie „wylew”, sugerujące krwotok. Ale to błąd, krwotok jest stosunkowo rzadki, znacznie częściej dochodzi do niedokrwienia mózgu. Krwotoki też są dwojakiego rodzaju – udar krwotoczny mózgu i krwotok podpajęczynówkowy, czyli na zewnątrz mózgu, w tzw. przestrzeni podpajęczynówkowej (ma on zupełnie inny obraz kliniczny i dlatego nie łączy się go powszechnie z pozostałymi udarami).
– Proporcje pomiędzy krwawieniem a niedokrwieniem układają się w ten sposób, że 85 proc. to udary niedokrwienne, a 15 proc. – krwotoczne. Te 15 proc. dzieli się jeszcze na pół, pomiędzy krwotok domózgowy i krwotok podpajęczynówkowy – tłumaczy DR HAB. N. MED. JACEK ROŻNIECKI, KIEROWNIK KLINIKI NEUROLOGII, UDARÓW MÓZGU I NEUROREHABILITACJI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI.
więcej..
