Wykładowca doskonały. Podręcznik nauczyciela akademickiego - ebook

W modelu uniwersytetu stworzonym przez Wilhelma Humboldta wykładowca był uczonym, który przedstawiał studentom wyniki własnych przemyśleń i eksperymentów. Współcześnie, gdy większość dydaktyków przekazuje słuchaczom wiedzę nabytą, niezwykle ważna staje się technika jej przekazu.

Pracownicy naukowo-dydaktyczni znajdą w tej książce odpowiedzi na wiele nurtujących ich pytań - od pozornie banalnych (Jak sobie radzić ze ściąganiem na egzaminach? Jak zręcznie wpleść dowcip w treść wykładu?) do zasadniczych:

• Jak mówić, by studenci słuchali?
• Jak przygotować dobry wykład, ciekawe ćwiczenia i porywającą prezentację?
• Jak prowadzić zajęcia i przygotowywać materiały dydaktyczne w zgodzie z prawem autorskim?
• Jak oceniać pracę studentów?
• Jak się odnosić do studentów niepełnosprawnych?
• Jak podchodzić do studentów z innych kręgów kulturowych?
Autorzy nie są dydaktycznymi nowicjuszami każdy ma już za sobą lata akademickiej praktyki jednak nie zdążyli się jeszcze zestarzeć, jeszcze nie popadli w rutynę. W jednym z rozdziałów piszą, że wykładowca powinien być po trosze aktorem. Dlaczego jednak aktor o widowni zapomnieć nie może, zdarza się natomi ast, że profesor nie uświadamia sobie jej istnienia? Oczywiście wyjaśnienie jest banalnie proste. Aktor nie może lekceważyć tych, którzy kupili bilety do teatru, a jego władza nad widownią jest wprost proporcjonalna do zdolności aktorskich, jest umiejętnością, którą sam musi wypracować. Władza profesora nad audytorium studenckim wynika z odgórnego nadania i nie wymaga potwierdzenia. Wykład może być nudny na egzaminie i tak profesor będzie miał rację.


ze wstępu prof. dr. hab. Jerzego Chłopeckiego

O autorach 9
Po co ta książka i dla kogo? 13
Prof. dr hab. Jerzy Chłopecki
1. Komunikacja dydaktyczna 17
Anna Baran
Wprowadzenie 17
Komunikacja interpersonalna w procesie edukacyjnym 18
Specyfika komunikacji w dydaktyce a wiek studentów 27
Asertywność w kontakcie ze studentami 31
Grupa społeczna w rzeczywistości akademickiej 39
Konstruktywna praca grupowa 46
2. Przygotowanie do zajęć 50
Adrianna Kaszuba-Perz, Paweł Perz
Sposoby przygotowania się do zajęć 50
Tworzenie struktury prezentacji 57
Wykorzystywanie pomocy dydaktycznych 62
3. Wykładowca legalny - czyli o prawie autorskim w dydaktyce 67
Andrzej Kiebała, Marta Berdel-Dudzińska
Wprowadzenie 67
Korzystanie z cudzych prac w związku z prowadzeniem zajęć dydaktycznych 74
Podsumowanie 83
4. Głos i wymowa dobrego wykładowcy 85
Marta Wojtowicz-Błąd, Łukasz Błąd
Wprowadzenie 85
Wykładowca - one man show 86
Błędy w wymowie 90
Akcent wyrazowy i tempo wymowy 93
Jak doskonalić wymowę 96
Podsumowanie 102
Załącznik: Zestaw ćwiczeń 104
5. Indywidualny styl prowadzenia zajęć 107
Andrzej Rozmus
Wprowadzenie 107
Wiedza i doświadczenie wykładowcy 108
Osobowość wykładowcy 112
Jakość komunikacji interpersonalnej 120
Motywacja i nastawienie wykładowcy 123
Obraz idealnego wykładowcy 128
Elementy materialne wizerunku wykładowcy 129
Technologia dydaktyczna 130
Drogi doskonalenia indywidualnego stylu prowadzenia zajęć 136
6. Aktywne metody dydaktyczne - subiektywne kompendium 140
Natalia Białek, Karolina Cyran
Wprowadzenie 140
Kształcenie oparte na aktywnych metodach nauczania: tzw. active learning - co się za tym kryje 141
Korzyści i bariery w stosowaniu aktywnych metod dydaktycznych 145
Rodzaje metod aktywizujących 146
Podsumowanie 157
7. Psychospołeczne pułapki oceniania 158
Barbara Przywara
Podstawy procesu oceniania 158
Przyczyny błędów w procesie oceniania 161
8. Wielokulturowa uczelnia 166
Anna Siewierska-Chmaj
Wprowadzenie 166
Wykładowca w środowisku wielokulturowym 167
Dystans władzy w środowisku akademickim 169
Indywidualizm i kolektywizm - wyzwanie dla wykładowcy 172
Męskość i kobiecość kultury jako źródło nieporozumień 174
Unikanie niepewności 177
Orientacja krótko- i długodystansowa, czyli dynamizm konfucjański 181
Podsumowanie 185
9. Praca ze studentami niepełnosprawnymi 186
Monika Struck-Peregończyk
Studenci niepełnosprawni - kilka faktów i liczb 186
Postrzeganie studentów niepełnosprawnych 190
Stereotypowe myślenie o osobach niepełnosprawnych 195
Zasady zachowania się w stosunku do osób niepełnosprawnych 197
Praktyczne rozwiązania 200
Podsumowanie 206
10. Wykładowca dowcipny, czyli wady i zalety humoru w szkole wyższej 208
Łukasz Błąd
Wprowadzenie 208
Powaga a humor 209
Poznawcza wartość humoru 218
Humor w nauczaniu 222
Humor w wystąpieniach publicznych 226
11. Wykładowca w dobie aplikacji mobilnych i tabletów 241
Olga Kurek
Wprowadzenie 241
Metatrendy w edukacji XXI wieku 242
Nowe (pozauniwersyteckie) formy zdobywania wiedzy 248
Internet - wiedza darmowa, ale czy wartościowa? 253
Podsumowanie - Internet wszechobecny, ale czy wszechwiedzący? 255
Rekomendacje dla wykładowców 258
Aneks. Trudne sytuacje w dydaktyce 259
Indeks 265