O wymowie i stylu. Tom 2, część 1 - ebook

O WY­MO­WIE I STY­LU

przez

Sta­ni­sła­wa Hr. Po­toc­kie­go

Se­na­to­ra, Wo­ie­wo­dę, Pre­ze­sa Kom­mis­syi oświe­ce­nia na­ro­do­we­go, Kom­men­dan­ta

Ge­ne­ral­ne­go Ka­de­tów, Ka­wa­le­ra or­de­rów pol­skich etc, Człon­ka To­wa­rzy­stwa

War­szaw­skie­go przy­ia­ciół nauk.

Tom Dru­gi.

Część I.

w War­sza­wie

Na­kla­dem Za­wadz­kie­go i Węc­kie­go.

1815.

Za po­zwo­le­niem Zwierzch­no­ści.

Spis roz­bior­czy rze­czy za­war­tych w to­mie 2. czę­ści 1.

ROZ­DZIAŁ XVI.

WY­MO­WA KA­ZAL­NA.

Po­dział wy­mo­wy ka­zal­ney, iey po­czą­tek i zmia­ny… 1

Mo­ral­ność ka­zno­dziei, wyż­szość wy­mo­wy ka­zal­ney , iey ko­rzy­ści i trud­no­ści…. 3

Czy wy­mo­wa przy­stoi ka­zal­ni? Prze­świad­cud­nie; iest pierw­szym ka­zno­dziei przy­mio­tem… 6

Ję­zyk ka­zno­dziei, z ser­cem po­wi­nien bydź god­nym, by do­ty­kał i prze­ko­ny­wał… 10

Ogień i wy­mo­wa, są ha­rak­te­ry­stycz­ne­mi przy­mio­ta­mi wy­mo­wy ko­ściel­ney… 11

Wy­bór przed­mio­tów ma bydź nay­sto­sow­niey­szy do po­ło­że­nia słu­cha­czów.. 12

Prze­pi­sy ied­no­ści, wy­ra­ine­go przed­mio­tu, i nie­wy­czer­pa­nia ma­te­ryi…. 13

Ka­zno­dzie­ia wi­nien się sta­wić na miey­scu swe­go słu­cha­cza, i przy­wią­zy­wać nad wszyst­ko do po­cią­ga­nia na­ucza­nia­mi swe­mi… 17

Rzecz czy­nić sto­sow­nie do wie­ku i sta­nu łu­dzi, nie ubie­gać się za dow­ci­pem, ale za rze­czy­wi­sto­ścią… 20

Ja­sność sty­lu, na­tu­ral­ność i pro­sto­ta, nie­odzow­ne dla ka­zno­dziei… 22

Przy­ta­cza­nia przy­zwo­ite pi­sma, ied­na z nay­cel­niey­szych ozdób ka­zań… 24

Czy przy­stoi pi­sać ka­za­nia, albo ie nie­przy­go­to­wa­nie mó­wić?… 25

Po­rów­na­nie Mas­sy­lio­na i Bur­da­le­go… 27

ROZ­DZIAŁ XVII.

WY­CIĄG Z KA­ZAŃ MAS­SY­LIO­NA.

Sło­wa Lu­dwi­ka XVI. do Mas­sy­lio­na. Ad­went i post iego… 20

Smierć grzesz­ni­ka i spra­wie­dli­we­go… 30

Roz­kosz, iaką wiel­cy świa­ta w do­bro­czyn­no­ści znay­du­ią… 32

Pięk­na na­uka o woy­nie do Lu­dwi­ka XV… 34

O po­cząt­ku i o isto­cie wła­dzy nay­wyż­szey… 36

Zbi­cie tey za­sa­dy , ie wła­dza nie pod­pa­da po­mył­ce… 37

O śmier­ci: o licz­bie wy­bra­nych; i co mówi Wol­ter o tem ostat­niem ka­za­niu… 39

Recz do Ate­uszów i Ma­te­ry­ali­stów.. 46

Wy­ciąg z ka­za­nia Mis­sio­na­rza Bri­do­ine do­wo­dzą­cy iaka iest moc przy­ro­dzo­ney wy­mo­wy… 49

ROZ­DZIAŁ XVIII.

O MO­WACH PO­GRZE­BO­WYCH. WY­IĄT­KI Z MA­SKA­RO­NA I FLE­SZIE­RA.

Mowa po­grze­bo­wa iest re­li­gii­nym pa­ne­gi­ry­kiem. Przy­mio­ty iey , i nie­słusz­nie wy­ma­wia­ne przy­wa­ry…. 54

Sto­sun­ki mowy po­grze­bo­wey z ka­za­niem: iest ona naysz­czyt­niey­szym ro­dza­iem wy­mo­wy, cze­go do­wiódł Bos­su­et… 59

Wy­ciąg z po­grze­bo­wey mowy Tu­ren­niu­sza przez Ma­ska­ro­na… 60

Wstęp do ta­ko­weyz przez Fle­szie­ra… 63

O skrom­no­ści Tu­ren­niu­sza, z mowy te­goż… 66

Jak roz­wia fi­gu­rę po­wiek­sza­ią­cą… 68

Krót­kie wy­iąt­ki z po­chwa­ły Mon­lo­zie­go przez Fle­szie­ra… 69

ROZ­DZIAŁ XIX.

WPI­SY A MÓW PO­GRZE­BO­WYCH BOS­SU­ETA.

Wstęp do po­grze­bo­wey mowy kró­lo­wey An­giel­skiey… 71

O uci­sku Ka­to­li­ków w An­glii… 74

Wy­ra­zy, któ­rych uży­wa o na­głey śmier­ci Xięż­ney Or­le­anu… 75

Nie­mniey pa­mipl­ne sło­wa o Ka­ro­lu I. 76 Por­tret sław­ne­go Krom­we­la… 77

Śmierć na­gła Xięż­ney Or­le­ań­skiey… 79

O Xięż­ney Pa­la­tyń­skiey, z iey mowy po­grze­bo­wey… 81

Przy­go­dy Stu­ar­dów , w mo­wie o Xięż­nej Or­le­ań­skiey… 83

Za­ufa­nie , któ­rem ią za­szczy­ca­li dway kró­lo­wie; wstęp do iey po­grze­bo­wey mowy… 84

Jak Bos­su­et wali, i pod­no­si na­dzie­ię czło­wie­ka… 87

Czyn­ność Kon­de­usza, z mowy po­grze­bo­wey te­goż, i po­rów­na­nie iego z Tu­ren­niu­szem; do­mó­wie­nie sław­ney o Kon­de­uszu mowy… 93

Za­le­ce­nie wzo­ro­wey Bos­su­eta wy­mo­wy… 98

ROZ­DZIAŁ XX.

O PO­CHWA­ŁACH.

Hym­ny byty pierw­sze­mi na świe­cie po­chwa­ła­mi nay­daw­niey oso­bi­ste zja­wi­ły się u Egipt­cy­an w są­dzie umar­łych, a po­tem po wszyst­kich roz­sze­rzy­ły się na­ro­dach, aż do dni na­szych… 99

Nie­ma­my nic w ro­dza­iu świec­kich po­chwał, coby z ka­zal­nemb Bos­su­eta po­rów­na­nem bydź mo­gło… 102

Przy­swo­iły nay­przód Aka­de­mie oby­czay chwa­le­nia zmar­łych człón­ków swo­ich. O wy­mo­wie i skła­dzie ia­kie przy­sto­ią tym po­chwa­łom… 103

Pra­wie za dni na­szych przy­swo­iły rów­nież

to­wa­rzy­stwa uczo­ne po­chwa­ły wiel­kich lu­dzi; wyż­szy tok tego ro­dza­iu wy­mo­wy… 107

Waż­na prze­stro­ga o nie­chwa­le­niu ie­dy­nie tyl­ko tego, co iest świet­nem, ale wraz, i wię­cey tego, co iest uży­tecz­nem . … 112