Buddyzm. Jeden nauczyciel, wiele tradycji - ebook
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Buddyzm. Jeden nauczyciel, wiele tradycji - ebook
Dla ludzi czytających uważnie, z dogłębnym zrozumieniem opisanych tu tradycji buddyjskich, książka ta okaże się bezcenną nagrodą…
Buddyzm jest nie tylko praktykowany przez miliony ludzi na całym świecie, lecz także stanowi inspirację dla tych, którzy pragną lepszego życia - czerpią z niego naukowcy, artyści i intelektualiści. W tej najnowszej pracy Jego Świątobliwość Dalajlama wraz z amerykańską mniszką Tubten Cziedryn ukazują dwie główne tradycje buddyzmu – sanskrycką z Tybetu i Azji Wschodniej oraz palijską ze Sri Lanki i Azji Południowo-Wschodniej. Autorzy kładą nacisk na to, co je łączy, lecz wskazują też na pewne rozbieżności i historyczny rozwój tych dwóch wielkich nurtów. Książka ukazuje spektrum form buddyzmu i niejako wyznacza wspólny mianownik dla wszystkich jego odłamów, sekt i ruchów. To jedna z najbardziej wyczerpujących i ekumenicznych prac na ten temat.
Jego Św. Dalajlama i Tubten Cziedryn stworzyli przebogate i nowoczesne źródło wiedzy o buddyzmie, pokazując zarazem, jak te głęboko etyczne nauki można zastosować w życiu dla dobra własnego i innych. Książka bardzo na czasie, inspirująca i mądra. - Jon Kabat-Zinn, autor m.in. „Życie, piękna katastrofa” i „Świadomą drogą przez depresję” Gdy przyglądamy się głównym tradycjom buddyzmu, widzimy, że wniosły one do świata bogatą mozaikę wiedzy oraz kultury duchowej i społecznej. Ta wiedza umożliwia także głęboki wgląd w istotę zdrowia psychicznego. Obecne powszechne uznanie dla medytacji jest wynikiem zrozumienia tych spraw. Nie trzeba być buddystą, by cieszyć się korzyściami, jakie płyną z medytowania. - ze Słowa wstępnego
| Kategoria: | Wiara i religia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-7818-907-7 |
| Rozmiar pliku: | 5,6 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
1 Pochodzenie nauk Buddy i ich rozkwit
Nie wszyscy ludzie myślą podobnie. Mają różne potrzeby, zainteresowania i preferencje w każdej niemal dziedzinie życia, włączając w to religię. Budda, będąc wytrawnym nauczycielem, udzielił różnych nauk, przeznaczonych dla wielu rodzajów czujących istot. Przyjrzyjmy się więc rozwojowi dwóch głównych tradycji zawierających nauki Buddy – palijskiej i sanskryckiej¹. Zacznijmy jednak od historii życia Buddy Siakjamuniego.
ŻYCIE BUDDY
Obie tradycje są zgodne, iż Siddhartha Gautama, książę z rodu Siakjów, urodził się i dorastał w okolicach obecnej granicy indyjsko-nepalskiej w piątym lub szóstym wieku p.n.e. Jako dziecko miał dobre serce. Celował też we wszystkich dziedzinach nauki i sztuki tamtych czasów. Jego życie ograniczało się jednak do pałacu, aż do chwili, kiedy jako młodzieniec wydostał się poza pałacowe mury. W mieście po raz pierwszy zobaczył starca, człowieka chorego i ludzkie zwłoki, co skłoniło go do refleksji nad cierpieniem jako naturą życia. Widząc wędrownego ascetę, zaczął rozważać możliwość wyzwolenia z samsary. Tak więc w wieku dwudziestu dziewięciu lat porzucił pałac, zdjął królewskie szaty i rozpoczął życie wędrownego ascety.
Pobierał nauki u największych mistrzów owych czasów i opanował do perfekcji techniki medytacji, których nauczali, lecz odkrył, że nie prowadzą one do wyzwolenia. Przez sześć lat oddawał się surowym praktykom ascetycznym, żyjąc w lesie. Zdał sobie jednak sprawę, iż umartwianie ciała nie gwarantuje opanowania umysłu, dlatego obrał ścieżkę środka, utrzymując ciało w zdrowiu dla rozwijania praktyki duchowej, bez popadania w pułapkę zbytniego komfortu.
Siadając pod drzewem bodhi w dzisiejszym Bodhgaja w Indiach, przyrzekł, że nie wstanie, dopóki nie osiągnie pełnego przebudzenia. Podczas pełni księżyca czwartego miesiąca w kalendarzu lunarnym ukończył proces oczyszczania umysłu z wszelkich zafałszowań oraz rozwijania wszystkich dobrych właściwości i stał się w pełni przebudzonym buddą (sammasambuddha, samjaksambuddha). Mając wtedy trzydzieści pięć lat, spędził następne czterdzieści pięć, nauczając. To, co odkrył poprzez własne doświadczenie, przekazywał każdemu, kto przyszedł go słuchać.
Budda nauczał mężczyzn i kobiety ze wszystkich ras, kast czy warstw społecznych, w każdym wieku. Wielu z nich wyrzekło się życia rodzinnego i wybrało życie monastyczne, w ten sposób narodziła się sangha. Gdy jego uczniowie osiągali urzeczywistnienie i stawali się dobrymi nauczycielami, dzielili się z innymi swą wiedzą, rozprzestrzeniając nauki w całych starożytnych Indiach. W kolejnych stuleciach dharma Buddy zawędrowała na południe na Sri Lankę; na zachód do dzisiejszego Afganistanu; na północny wschód do Chin, Korei i Japonii; na południowy wschód do Indonezji i krajów sąsiednich; na północ do Azji Centralnej, Tybetu i Mongolii. W ostatnich latach wiele ośrodków dharmy otwarto w Europie, obu Amerykach, dawnych republikach radzieckich, Australii i Afryce.
Odczuwam silny związek z Gautamą Buddą, jak również głęboką wdzięczność za nauki i przykład jego życia. Osiągnął nieznany dotąd wgląd w sposoby działania umysłu. Nauczał, że to, jak patrzymy na świat, wpływa na nasze doświadczenie, że cierpienie i szczęście nie przychodzą do nas za sprawą innych, ale są rezultatem niewiedzy i skalań naszego własnego umysłu. Wyzwolenie i pełne przebudzenie również są stanami umysłu i nie pochodzą z zewnątrz.
KANONY NAUK BUDDYJSKICH
I ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ DHARMY
Pojazd i droga/ścieżka to synonimy. Czasami używa się ich dla określenia stopniowego postępu w duchowym rozwoju, jednak technicznie rzecz ujmując, odnoszą się one do świadomości mądrości połączonej z niewymuszonym wyrzeczeniem.
Budda obrócił kołem dharmy, wprawiając w ruch praktyki trzech pojazdów: pojazdu słuchaczy (savakayana, śrawakajana), pojazdu samotnych adeptów (paccekabuddhayana, pratjekabuddhajana) i pojazdu bodhisattwów (bodhisattayana, bodhisattwajana). Według tradycji sanskryckiej te trzy pojazdy różnią się, jeśli chodzi o motywację osiągnięcia konkretnego celu, o ich podstawowy obiekt medytacyjny oraz o ilość zasługi i czasu potrzebnych do zrealizowania celu. Nauki te i praktykujący wszystkie trzy pojazdy istnieją zarówno w tradycji palijskiej, jak i sanskryckiej. Adepci pojazdu śrawaków podążają za kanonem palijskim, adepci pojazdu bodhisattwów zaś studiują tradycję sanskrycką. Obecnie prawie nie ma praktykujących pojazd samotnych adeptów (pratjekabuddów).
Nauki Buddy rozprzestrzeniły się w Indiach szeroko w późniejszych wiekach. Zostały przeniesione na Sri Lankę przez córkę i syna cesarza Aśoki w trzecim wieku p.n.e. Wczesne sutty były przekazywane ustnie przez bhanakas, mnichów, których zadaniem było uczenie się ich na pamięć. Zgodnie z lankijskimi źródłami sutty zostały spisane około pierwszego wieku p.n.e. i tworzą dzisiejszy kanon palijski. W ciągu wieków, poczynając od Indii, a potem na Sri Lance, dzięki pracy mnichów sinhaleskich spisano w starym języku sinhala cały zestaw komentarzy do słów Buddy. W piątym wieku wielki tłumacz i komentator Buddhaghosa zebrał starożytne komentarze i przełożył na palijski. Napisał też swoje słynne dzieło Visuddhimagga oraz liczne komentarze. Dhammapala, inny mnich z Indii Południowych, który żył wiek później, również napisał wiele komentarzy po palijsku. Pali jest teraz językiem pism, który jednoczy buddystów therawady.
Począwszy od pierwszego wieku naszej ery, pojawia się tradycja sanskrycka i stopniowo rozwija w Indiach. Indyjskie systemy filozoficzne buddyzmu – waibhasika, sautrantika, jogaczara (zwana też cittamatra czy widźnanawada) i madhjamaka – powstawały, gdy uczeni zaczęli głosić rozbieżne poglądy dotyczące kwestii niewyjaśnionych dokładnie w sutrach. Chociaż wiele założeń tradycji palijskiej pokrywa się z pewnymi aspektami tego czy innego spośród tych czterech systemów myślowych, nie można ich jednak utożsamiać.
W Indiach powstało kilka wielkich uniwersytetów klasztornych, takich jak Nalanda, Odantapuri czy Wikramaśila. Tam buddyści z różnych tradycji i szkół filozoficznych razem praktykowali i studiowali. Szeroko znanym, starym indyjskim zwyczajem była debata filozoficzna; przegrani dyskutanci musieli przyjąć nauki szkoły zwycięzcy. Mędrcy buddyjscy wypracowali argumenty logiczne i sposoby rozumowania mające dowodzić prawdy buddyjskiej doktryny i odpierać ataki filozoficzne niebuddystów. Znani buddyjscy erudyci byli też wielkimi praktykującymi. Oczywiście nie wszyscy byli zainteresowani takim podejściem. Wielu buddystów wolało studiować sutry lub praktykować w pustelniach.
Dziś istnieją trzy kanony: palijski, chiński i tybetański; kanon sanskrycki nie został w Indiach skompilowany. Każdy kanon jest podzielony na trzy „kosze” (pitaka), czyli kategorie nauk, które odpowiadają trzem wyższym treningom. Kosz winai (vinaya) dotyczy głównie dyscypliny klasztornej, kosz sutry skupia się na medytacyjnej koncentracji, a kosz abhidharmy dotyczy przede wszystkim mądrości.
Kanon chiński został po raz pierwszy wydany w roku 983, potem pojawiły się liczne kolejne wydania. Standardowa edycja używana obecnie to Taisho Shinshu Daizokyo, wydana w Tokio w 1934 roku. Składa się z czterech części: sutry, winai, śastry (rozpraw) i różnorodnych chińskich tekstów oryginalnych. Kanon chiński jest bardzo pojemny, zawiera wiele tekstów z kanonów palijskiego i tybetańskiego. Szczególnie agamy odpowiadają pierwszym czterem nikajom palijskim.
Kanon tybetański został zredagowany i skodyfikowany przez Butona Rinpocze w wieku czternastym. Pierwsze wydanie ukazało się w Pekinie w 1411 roku. Późniejsze edycje opublikowano w Tybecie, w Nartangu w latach 1731–1742, potem jeszcze w Derge i Chone. Kanon tybetański składa się z dwóch części: Kangdżur, czyli słowa Buddy w 108 tomach, oraz Tengdżur, czyli wielkie indyjskie komentarze w 225 tomach. Większość została przełożona na tybetański bezpośrednio z języków indyjskich, głównie sanskrytu, choć kilka tomów przekładano z chińskiego lub z języków Azji Centralnej.
TRADYCJA PALIJSKA
Buddyzm dotarł na Sri Lankę, do Chin i Azji Południowo-Wschodniej wiele wieków wcześniej niż do Tybetu. Jako naszym starszym braciom i siostrom składam wam hołd.
Dzisiejsza therawada rozwinęła się ze sthawirawady, jednej z osiemnastu szkół buddyjskich starożytnych Indii. Nazwa therawada w Indiach nie odnosiła się do osobnej szkoły, stało się tak, dopiero gdy buddyzm dotarł na Sri Lankę. Dipavamsa, syngaleska kronika historyczna z czwartego wieku n.e., mianem therawady określa buddyzm istniejący na wyspie. Funkcjonowały tam trzy sekty therawady, każda z nich miała klasztor, który nosił jej nazwę: abhajagiri (dharmaruci), mahawihara i dżetawana. Therawadini z abhajagiri mieli bliskie związki z Indiami i wprowadzili wiele elementów sanskryckich. Dżetawanini podobnie, ale na mniejszą skalę, podczas gdy mahawihara utrzymywała ortodoksyjną tradycję nauk therawady. W wieku dwunastym król zniósł tradycje abhajagiri i dżetawana, włączając mnichów do mahawihary, która odtąd stała się dominującą szkołą na wyspie.
Buddyzm ucierpiał znacznie w wyniku inwazji wojsk indyjskiej dynastii Czola w 1017 roku, zakony zostały zniszczone i dopiero gdy lankijski król zaprosił mnichów z Birmy, by przybyli i udzielili ślubowań na nowo, zostały odbudowane. Nauka Buddy znów zaczęła kwitnąć na Sri Lance i wyspę zaczęto postrzegać jako centrum therawady. Gdy gdzieś stan nauk lub ślubowań mnisich był zagrożony, lokalni przywódcy prosili mnichów z innego kraju therawady, aby się zjawili i na nowo udzielili święceń. Tak się dzieje do dziś.
Stupa Dhamekh, miejsce, gdzie Budda po raz pierwszy nauczał, Sarnath, Indie
Darima Daribazaron
Pod koniec osiemnastego wieku w Tajlandii król Rama I zaczął usuwać z tajskiego buddyzmu elementy brahminizmu i praktyk tantrycznych, choć ich ślady trwają do dziś – na podwórcach wielu tajskich świątyń można znaleźć posągi boga Brahmy o czterech twarzach. Król Rama IV (rządził w latach 1851–1868), zanim zasiadł na tronie, przez prawie trzydzieści lat był mnichem. Zauważył on, że dyscyplina i edukacja klasztorna znacznie się zdegenerowały, więc wprowadził wielkie reformy sanghi. Sprowadził z Birmy nową linię mnichów i tym samym zapoczątkował sektę dhammajuttika nikaja, zjednoczył inne sekty w maha nikaję, nakazał obu szkołom bardziej surowo przestrzegać dyscypliny monastycznej i poddał je jednej władzy duchowej. Reformując edukację klasztorną, napisał kilka podręczników, które wyrażają bardzo racjonalne podejście do dharmy, oraz usunął z tajskiego buddyzmu elementy niebuddyjskie pochodzące z kultury ludowej. Kiedy Tajlandia stała się bardziej scentralizowana, rząd przejął odpowiedzialność za wybór nauczycieli, którzy udzielali ślubowań. Sangha Act z 1902 roku narzucił wszystkim klasztorom zwierzchnictwo króla poprzez przekazanie władzy administracyjnej nad całą sanghą w ręce Najwyższej Rady (Mahathera Samakhom) zarządzanej przez sangharadżę. Przyrodni brat króla Ramy V, książę Wachirayan, stworzył nowe podręczniki, na których oparto krajowe egzaminy w sandze. Te egzaminy polepszyły stan wiedzy mnichów i pomogły wybrać tych, którzy mieli awansować w ramach struktur religijnych.
Kolonializm na Sri Lance wyrządził buddyzmowi krzywdę. Jednak zainteresowanie buddyzmem ze strony ludzi Zachodu, szczególnie teozofów, jak Helena Bławatska czy Henry Olcott, sprawiło, że świeccy buddyści, na przykład Anagarika Dhammapala, zaprezentowali nauki buddyjskie w bardziej racjonalny sposób i wprowadzili buddyzm na scenę międzynarodową. Buddyzm stał się też dla Sri Lanki punktem, wokół którego skupiła się walka z kolonializmem o stworzenie niepodległego państwa.
W Birmie kolonializm nie zaszkodził tak bardzo buddyzmowi, wręcz zachęcił króla do poproszenia mnichów o nauczanie na dworze medytacji vipassana. Szybko zaczęli się też z nią zaznajamiać ludzie ze wszystkich grup społecznych. Mnisi Ledi Sayadaw (1846–1923) i Mingon Sayadaw (1868–1955) założyli świeckie ośrodki medytacyjne, a Mahasi Sayadaw (1904–1982) przekazał swoje nauki świeckim nauczycielom. Taki styl medytacji jest obecnie w Birmie popularny.
Sposoby wybierania przywódców sanghi są różne. W Tajlandii na ogół są wybierani przez króla. W innych krajach decydującą rolę odgrywa starszyzna klasztorna lub półdemokratyczne wybory. Władza takich radżów sanghi także jest różna: niektórzy są tylko dygnitarzami, inni, dzięki sile swojej praktyki, pracy społecznej i wywoływanym przemianom, wywierają wielki wpływ, jak na przykład nieżyjący już Maha Ghosananda z Kambodży. W Tajlandii przywódca sanghi, wybierany od osiemnastego wieku, jest częścią władzy państwowej i decyduje o ważnych dla sanghi sprawach. Ma oficjalną władzę nad mnichami, współpracuje z rządem i jest wspierany przez Najwyższą Radę Sanghi. W Kambodży urząd sangharadży zanikł w okresie Czerwonych Khmerów, ale po 1981 roku rząd go przywrócił.
BUDDYZM W CHINACH
Dostępne w wersji pełnej
BUDDYZM W TYBECIE
Dostępne w wersji pełnej
TO, CO NAS ŁĄCZY, I TO, CO DZIELI
Dostępne w wersji pełnej4 Wyższy trening
w etycznej samodyscyplinie
WAŻNOŚĆ ETYKI
Dostępne w wersji pełnej
ETYCZNE WSKAZANIA PRATIMOKSZY
Dostępne w wersji pełnej
PO CO CELIBAT?
Dostępne w wersji pełnej
SZKOŁY WINAI
Dostępne w wersji pełnej
WARTOŚĆ WSPÓLNOTY MONASTYCZNEJ
Dostępne w wersji pełnej
WYPEŁNIANIE POWOŁANIA
DO ŻYCIA MONASTYCZNEGO
Dostępne w wersji pełnej
MNISI, KAPŁANI I NAUCZYCIELE ŚWIECCY
Dostępne w wersji pełnej
TYBETAŃSKIE INSTYTUCJE KLASZTORNE I MNISI
Dostępne w wersji pełnej
WYZWANIA STOJĄCE PRZED ZACHODNIMI MNICHAMI I MNISZKAMI
Dostępne w wersji pełnej
PEŁNE ŚWIĘCENIA DLA KOBIET
Dostępne w wersji pełnej
RADA DLA WSPÓLNOTY MONASTYCZNEJ
Dostępne w wersji pełnej
RADOŚĆ PŁYNĄCA Z KLASZTORNEJ DYSCYPLINY
Dostępne w wersji pełnej
ETYCZNA SAMODYSCYPLINA ŚCIEŻEK BODHISATTWY I TANTRY
Dostępne w wersji pełnej5 Wyższy trening
w praktyce koncentracji
WAŻNOŚĆ KONCENTRACJI
Dostępne w wersji pełnej
KRAINY EGZYSTENCJI I SFERY ŚWIADOMOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA
Dostępne w wersji pełnej
PIĘĆ PRZESZKÓD I PIĘĆ CZYNNIKÓW WNIKNIĘCIA MEDYTACYJNEGO
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY STANY JHANA
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY NIEMATERIALNE WNIKNIĘCIA MEDYTACYJNE
Dostępne w wersji pełnej
OSIEM MEDYTACYJNYCH WYZWOLEŃ
Dostępne w wersji pełnej
WYŻSZE RODZAJE POZNANIA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA SANSKRYCKA
Dostępne w wersji pełnej
POZYCJE MEDYTACYJNE I OBIEKTY MEDYTACJI
Dostępne w wersji pełnej
PIĘĆ BŁĘDÓW I OSIEM ANTIDOTÓW
Dostępne w wersji pełnej
DZIEWIĘĆ ETAPÓW PRZEDŁUŻONEJ UWAŻNOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
SPOKÓJ I DALSZE MEDYTACYJNE WNIKNIĘCIA
Dostępne w wersji pełnej
BUDDYZM CHIŃSKI
Dostępne w wersji pełnej6 Wyższy trening mądrości:
trzydzieści siedem czynników sprzyjających przebudzeniu
CZTERY PODSTAWY UWAŻNOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA CIAŁA
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA UCZUĆ
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA UMYSŁU
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA ZJAWISK
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY PODSTAWY UWAŻNOŚCI DLA BODHISATTWÓW
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY WYŻSZE DĄŻENIA
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY PODSTAWY WYŻSZYCH MOCY DUCHOWYCH
Dostępne w wersji pełnej
PIĘĆ FUNKCJI I PIĘĆ MOCY
Dostępne w wersji pełnej
SIEDEM CZYNNIKÓW PRZEBUDZENIA
Dostępne w wersji pełnej
SZLACHETNA OŚMIORAKA ŚCIEŻKA
Dostępne w wersji pełnej
KONWENCJONALNA I OSTATECZNA NATURA
TRZYDZIESTU SIEDMIU CZYNNIKÓW PRZEBUDZENIA
Dostępne w wersji pełnej7 Brak jaźni i pustka
TRADYCJA PALIJSKA: JAŹŃ I SKUPISKA
Dostępne w wersji pełnej
MADHJAMAKA: PRZEDMIOT NEGACJI
Dostępne w wersji pełnej
SIEDMIOPUNKTOWA NEGACJA
Dostępne w wersji pełnej
SZEŚĆ ELEMENTÓW NIE STANOWI JAŹNI
Dostępne w wersji pełnej
KRYTYKA CZTERECH SKRAJNYCH POGLĄDÓW DOTYCZĄCYCH POWSTAWANIA
Dostępne w wersji pełnej
BRAK JAŹNI I ZWODNICZOŚĆ
Dostępne w wersji pełnej
PUSTKA
Dostępne w wersji pełnej
CZYM JEST NACZYNIE NIOSĄCE KARMĘ?
Dostępne w wersji pełnej8 Zależne powstawanie
DWANAŚCIE STOPNI ZALEŻNEGO POWSTAWANIA
Dostępne w wersji pełnej
PŁYNNOŚĆ ETAPÓW
Dostępne w wersji pełnej
KTO KRĄŻY W SAMSARZE?
Dostępne w wersji pełnej
KORZYŚCI MEDYTOWANIA NAD DWUNASTOMA OGNIWAMI ZALEŻNEGO POWSTAWANIA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA SANSKRYCKA: POZIOMY ZALEŻNOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
ZALEŻNOŚĆ PRZYCZYNOWA
Dostępne w wersji pełnej
ZALEŻNOŚĆ WZAJEMNA
Dostępne w wersji pełnej
PROSTA ZALEŻNA DESYGNACJA
Dostępne w wersji pełnej
PUSTKA I ZALEŻNE POWSTAWANIE SĄ ZE SOBĄ POWIĄZANE
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA:
POJĘCIA, TERMINY I KONCEPCJE
Dostępne w wersji pełnej12 Bodhiczitta
BUDDYZM TYBETAŃSKI
Dostępne w wersji pełnej
BEZSTRONNOŚĆ
Dostępne w wersji pełnej
SIEDMIOCZĘŚCIOWA INSTRUKCJA PRZYCZYNOWO-SKUTKOWA
Dostępne w wersji pełnej
ZRÓWNANIE I WYMIANA SIEBIE NA INNYCH
Dostępne w wersji pełnej
DOBRO WŁASNE, PEWNOŚĆ SIEBIE,
POSTAWA EGOCENTRYCZNA I NIEWIEDZA EGOTYCZNA
Dostępne w wersji pełnej
ZINTEGROWANIE POGLĄDU Z BODHICZITTĄ
Dostępne w wersji pełnej
BUDDYZM CHIŃSKI
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY WIELKIE ŚLUBOWANIA
Dostępne w wersji pełnej
BODHICZITTA DĄŻENIA I ZASTOSOWANIA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA: BODHICZITTA I BODHISATTOWIE
Dostępne w wersji pełnej13 Trening bodhisattwy w doskonałościach
TRADYCJA SANSKRYCKA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA: DZIESIĘĆ PARAMIS
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ SZCZODROŚCI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ ETYCZNEJ DYSCYPLINY
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ WYTRWAŁOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ RADOSNEGO WYSIŁKU
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚCI MEDYTACYJNEJ RÓWNOWAGI I WYRZECZENIA
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ MĄDROŚCI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚCI NIEWZRUSZONEGO POSTANOWIENIA I DETERMINACJI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚCI ZRĘCZNYCH ŚRODKÓW, MOCY I NAJWYŻSZEJ MĄDROŚCI
Dostępne w wersji pełnej
PARAMISY PRAWDZIWOŚCI, MIŁOŚCI I BEZSTRONNOŚCI (RÓWNOŚCI)
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY SPOSOBY PRZYCIĄGANIA UCZNIÓW
Dostępne w wersji pełnej14 Możliwość przebudzenia i natura buddy
CZY WYZWOLENIE JEST MOŻLIWE?
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA: ŚWIETLISTY UMYSŁ
Dostępne w wersji pełnej
SZKOŁA JOGACZARA: NATURA BUDDY
Dostępne w wersji pełnej
SZKOŁA MADHJAMAKA: NATURA BUDDY
Dostępne w wersji pełnej
TANTRAJANA: NATURA BUDDY
Dostępne w wersji pełnej
CZAN: NATURA BUDDY, BODHICZITTA I PRAWDZIWA TAKOŚĆ
Dostępne w wersji pełnej
ROZUMIENIE TATHAGATAGARBHY
Dostępne w wersji pełnej
Nie wszyscy ludzie myślą podobnie. Mają różne potrzeby, zainteresowania i preferencje w każdej niemal dziedzinie życia, włączając w to religię. Budda, będąc wytrawnym nauczycielem, udzielił różnych nauk, przeznaczonych dla wielu rodzajów czujących istot. Przyjrzyjmy się więc rozwojowi dwóch głównych tradycji zawierających nauki Buddy – palijskiej i sanskryckiej¹. Zacznijmy jednak od historii życia Buddy Siakjamuniego.
ŻYCIE BUDDY
Obie tradycje są zgodne, iż Siddhartha Gautama, książę z rodu Siakjów, urodził się i dorastał w okolicach obecnej granicy indyjsko-nepalskiej w piątym lub szóstym wieku p.n.e. Jako dziecko miał dobre serce. Celował też we wszystkich dziedzinach nauki i sztuki tamtych czasów. Jego życie ograniczało się jednak do pałacu, aż do chwili, kiedy jako młodzieniec wydostał się poza pałacowe mury. W mieście po raz pierwszy zobaczył starca, człowieka chorego i ludzkie zwłoki, co skłoniło go do refleksji nad cierpieniem jako naturą życia. Widząc wędrownego ascetę, zaczął rozważać możliwość wyzwolenia z samsary. Tak więc w wieku dwudziestu dziewięciu lat porzucił pałac, zdjął królewskie szaty i rozpoczął życie wędrownego ascety.
Pobierał nauki u największych mistrzów owych czasów i opanował do perfekcji techniki medytacji, których nauczali, lecz odkrył, że nie prowadzą one do wyzwolenia. Przez sześć lat oddawał się surowym praktykom ascetycznym, żyjąc w lesie. Zdał sobie jednak sprawę, iż umartwianie ciała nie gwarantuje opanowania umysłu, dlatego obrał ścieżkę środka, utrzymując ciało w zdrowiu dla rozwijania praktyki duchowej, bez popadania w pułapkę zbytniego komfortu.
Siadając pod drzewem bodhi w dzisiejszym Bodhgaja w Indiach, przyrzekł, że nie wstanie, dopóki nie osiągnie pełnego przebudzenia. Podczas pełni księżyca czwartego miesiąca w kalendarzu lunarnym ukończył proces oczyszczania umysłu z wszelkich zafałszowań oraz rozwijania wszystkich dobrych właściwości i stał się w pełni przebudzonym buddą (sammasambuddha, samjaksambuddha). Mając wtedy trzydzieści pięć lat, spędził następne czterdzieści pięć, nauczając. To, co odkrył poprzez własne doświadczenie, przekazywał każdemu, kto przyszedł go słuchać.
Budda nauczał mężczyzn i kobiety ze wszystkich ras, kast czy warstw społecznych, w każdym wieku. Wielu z nich wyrzekło się życia rodzinnego i wybrało życie monastyczne, w ten sposób narodziła się sangha. Gdy jego uczniowie osiągali urzeczywistnienie i stawali się dobrymi nauczycielami, dzielili się z innymi swą wiedzą, rozprzestrzeniając nauki w całych starożytnych Indiach. W kolejnych stuleciach dharma Buddy zawędrowała na południe na Sri Lankę; na zachód do dzisiejszego Afganistanu; na północny wschód do Chin, Korei i Japonii; na południowy wschód do Indonezji i krajów sąsiednich; na północ do Azji Centralnej, Tybetu i Mongolii. W ostatnich latach wiele ośrodków dharmy otwarto w Europie, obu Amerykach, dawnych republikach radzieckich, Australii i Afryce.
Odczuwam silny związek z Gautamą Buddą, jak również głęboką wdzięczność za nauki i przykład jego życia. Osiągnął nieznany dotąd wgląd w sposoby działania umysłu. Nauczał, że to, jak patrzymy na świat, wpływa na nasze doświadczenie, że cierpienie i szczęście nie przychodzą do nas za sprawą innych, ale są rezultatem niewiedzy i skalań naszego własnego umysłu. Wyzwolenie i pełne przebudzenie również są stanami umysłu i nie pochodzą z zewnątrz.
KANONY NAUK BUDDYJSKICH
I ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ DHARMY
Pojazd i droga/ścieżka to synonimy. Czasami używa się ich dla określenia stopniowego postępu w duchowym rozwoju, jednak technicznie rzecz ujmując, odnoszą się one do świadomości mądrości połączonej z niewymuszonym wyrzeczeniem.
Budda obrócił kołem dharmy, wprawiając w ruch praktyki trzech pojazdów: pojazdu słuchaczy (savakayana, śrawakajana), pojazdu samotnych adeptów (paccekabuddhayana, pratjekabuddhajana) i pojazdu bodhisattwów (bodhisattayana, bodhisattwajana). Według tradycji sanskryckiej te trzy pojazdy różnią się, jeśli chodzi o motywację osiągnięcia konkretnego celu, o ich podstawowy obiekt medytacyjny oraz o ilość zasługi i czasu potrzebnych do zrealizowania celu. Nauki te i praktykujący wszystkie trzy pojazdy istnieją zarówno w tradycji palijskiej, jak i sanskryckiej. Adepci pojazdu śrawaków podążają za kanonem palijskim, adepci pojazdu bodhisattwów zaś studiują tradycję sanskrycką. Obecnie prawie nie ma praktykujących pojazd samotnych adeptów (pratjekabuddów).
Nauki Buddy rozprzestrzeniły się w Indiach szeroko w późniejszych wiekach. Zostały przeniesione na Sri Lankę przez córkę i syna cesarza Aśoki w trzecim wieku p.n.e. Wczesne sutty były przekazywane ustnie przez bhanakas, mnichów, których zadaniem było uczenie się ich na pamięć. Zgodnie z lankijskimi źródłami sutty zostały spisane około pierwszego wieku p.n.e. i tworzą dzisiejszy kanon palijski. W ciągu wieków, poczynając od Indii, a potem na Sri Lance, dzięki pracy mnichów sinhaleskich spisano w starym języku sinhala cały zestaw komentarzy do słów Buddy. W piątym wieku wielki tłumacz i komentator Buddhaghosa zebrał starożytne komentarze i przełożył na palijski. Napisał też swoje słynne dzieło Visuddhimagga oraz liczne komentarze. Dhammapala, inny mnich z Indii Południowych, który żył wiek później, również napisał wiele komentarzy po palijsku. Pali jest teraz językiem pism, który jednoczy buddystów therawady.
Począwszy od pierwszego wieku naszej ery, pojawia się tradycja sanskrycka i stopniowo rozwija w Indiach. Indyjskie systemy filozoficzne buddyzmu – waibhasika, sautrantika, jogaczara (zwana też cittamatra czy widźnanawada) i madhjamaka – powstawały, gdy uczeni zaczęli głosić rozbieżne poglądy dotyczące kwestii niewyjaśnionych dokładnie w sutrach. Chociaż wiele założeń tradycji palijskiej pokrywa się z pewnymi aspektami tego czy innego spośród tych czterech systemów myślowych, nie można ich jednak utożsamiać.
W Indiach powstało kilka wielkich uniwersytetów klasztornych, takich jak Nalanda, Odantapuri czy Wikramaśila. Tam buddyści z różnych tradycji i szkół filozoficznych razem praktykowali i studiowali. Szeroko znanym, starym indyjskim zwyczajem była debata filozoficzna; przegrani dyskutanci musieli przyjąć nauki szkoły zwycięzcy. Mędrcy buddyjscy wypracowali argumenty logiczne i sposoby rozumowania mające dowodzić prawdy buddyjskiej doktryny i odpierać ataki filozoficzne niebuddystów. Znani buddyjscy erudyci byli też wielkimi praktykującymi. Oczywiście nie wszyscy byli zainteresowani takim podejściem. Wielu buddystów wolało studiować sutry lub praktykować w pustelniach.
Dziś istnieją trzy kanony: palijski, chiński i tybetański; kanon sanskrycki nie został w Indiach skompilowany. Każdy kanon jest podzielony na trzy „kosze” (pitaka), czyli kategorie nauk, które odpowiadają trzem wyższym treningom. Kosz winai (vinaya) dotyczy głównie dyscypliny klasztornej, kosz sutry skupia się na medytacyjnej koncentracji, a kosz abhidharmy dotyczy przede wszystkim mądrości.
Kanon chiński został po raz pierwszy wydany w roku 983, potem pojawiły się liczne kolejne wydania. Standardowa edycja używana obecnie to Taisho Shinshu Daizokyo, wydana w Tokio w 1934 roku. Składa się z czterech części: sutry, winai, śastry (rozpraw) i różnorodnych chińskich tekstów oryginalnych. Kanon chiński jest bardzo pojemny, zawiera wiele tekstów z kanonów palijskiego i tybetańskiego. Szczególnie agamy odpowiadają pierwszym czterem nikajom palijskim.
Kanon tybetański został zredagowany i skodyfikowany przez Butona Rinpocze w wieku czternastym. Pierwsze wydanie ukazało się w Pekinie w 1411 roku. Późniejsze edycje opublikowano w Tybecie, w Nartangu w latach 1731–1742, potem jeszcze w Derge i Chone. Kanon tybetański składa się z dwóch części: Kangdżur, czyli słowa Buddy w 108 tomach, oraz Tengdżur, czyli wielkie indyjskie komentarze w 225 tomach. Większość została przełożona na tybetański bezpośrednio z języków indyjskich, głównie sanskrytu, choć kilka tomów przekładano z chińskiego lub z języków Azji Centralnej.
TRADYCJA PALIJSKA
Buddyzm dotarł na Sri Lankę, do Chin i Azji Południowo-Wschodniej wiele wieków wcześniej niż do Tybetu. Jako naszym starszym braciom i siostrom składam wam hołd.
Dzisiejsza therawada rozwinęła się ze sthawirawady, jednej z osiemnastu szkół buddyjskich starożytnych Indii. Nazwa therawada w Indiach nie odnosiła się do osobnej szkoły, stało się tak, dopiero gdy buddyzm dotarł na Sri Lankę. Dipavamsa, syngaleska kronika historyczna z czwartego wieku n.e., mianem therawady określa buddyzm istniejący na wyspie. Funkcjonowały tam trzy sekty therawady, każda z nich miała klasztor, który nosił jej nazwę: abhajagiri (dharmaruci), mahawihara i dżetawana. Therawadini z abhajagiri mieli bliskie związki z Indiami i wprowadzili wiele elementów sanskryckich. Dżetawanini podobnie, ale na mniejszą skalę, podczas gdy mahawihara utrzymywała ortodoksyjną tradycję nauk therawady. W wieku dwunastym król zniósł tradycje abhajagiri i dżetawana, włączając mnichów do mahawihary, która odtąd stała się dominującą szkołą na wyspie.
Buddyzm ucierpiał znacznie w wyniku inwazji wojsk indyjskiej dynastii Czola w 1017 roku, zakony zostały zniszczone i dopiero gdy lankijski król zaprosił mnichów z Birmy, by przybyli i udzielili ślubowań na nowo, zostały odbudowane. Nauka Buddy znów zaczęła kwitnąć na Sri Lance i wyspę zaczęto postrzegać jako centrum therawady. Gdy gdzieś stan nauk lub ślubowań mnisich był zagrożony, lokalni przywódcy prosili mnichów z innego kraju therawady, aby się zjawili i na nowo udzielili święceń. Tak się dzieje do dziś.
Stupa Dhamekh, miejsce, gdzie Budda po raz pierwszy nauczał, Sarnath, Indie
Darima Daribazaron
Pod koniec osiemnastego wieku w Tajlandii król Rama I zaczął usuwać z tajskiego buddyzmu elementy brahminizmu i praktyk tantrycznych, choć ich ślady trwają do dziś – na podwórcach wielu tajskich świątyń można znaleźć posągi boga Brahmy o czterech twarzach. Król Rama IV (rządził w latach 1851–1868), zanim zasiadł na tronie, przez prawie trzydzieści lat był mnichem. Zauważył on, że dyscyplina i edukacja klasztorna znacznie się zdegenerowały, więc wprowadził wielkie reformy sanghi. Sprowadził z Birmy nową linię mnichów i tym samym zapoczątkował sektę dhammajuttika nikaja, zjednoczył inne sekty w maha nikaję, nakazał obu szkołom bardziej surowo przestrzegać dyscypliny monastycznej i poddał je jednej władzy duchowej. Reformując edukację klasztorną, napisał kilka podręczników, które wyrażają bardzo racjonalne podejście do dharmy, oraz usunął z tajskiego buddyzmu elementy niebuddyjskie pochodzące z kultury ludowej. Kiedy Tajlandia stała się bardziej scentralizowana, rząd przejął odpowiedzialność za wybór nauczycieli, którzy udzielali ślubowań. Sangha Act z 1902 roku narzucił wszystkim klasztorom zwierzchnictwo króla poprzez przekazanie władzy administracyjnej nad całą sanghą w ręce Najwyższej Rady (Mahathera Samakhom) zarządzanej przez sangharadżę. Przyrodni brat króla Ramy V, książę Wachirayan, stworzył nowe podręczniki, na których oparto krajowe egzaminy w sandze. Te egzaminy polepszyły stan wiedzy mnichów i pomogły wybrać tych, którzy mieli awansować w ramach struktur religijnych.
Kolonializm na Sri Lance wyrządził buddyzmowi krzywdę. Jednak zainteresowanie buddyzmem ze strony ludzi Zachodu, szczególnie teozofów, jak Helena Bławatska czy Henry Olcott, sprawiło, że świeccy buddyści, na przykład Anagarika Dhammapala, zaprezentowali nauki buddyjskie w bardziej racjonalny sposób i wprowadzili buddyzm na scenę międzynarodową. Buddyzm stał się też dla Sri Lanki punktem, wokół którego skupiła się walka z kolonializmem o stworzenie niepodległego państwa.
W Birmie kolonializm nie zaszkodził tak bardzo buddyzmowi, wręcz zachęcił króla do poproszenia mnichów o nauczanie na dworze medytacji vipassana. Szybko zaczęli się też z nią zaznajamiać ludzie ze wszystkich grup społecznych. Mnisi Ledi Sayadaw (1846–1923) i Mingon Sayadaw (1868–1955) założyli świeckie ośrodki medytacyjne, a Mahasi Sayadaw (1904–1982) przekazał swoje nauki świeckim nauczycielom. Taki styl medytacji jest obecnie w Birmie popularny.
Sposoby wybierania przywódców sanghi są różne. W Tajlandii na ogół są wybierani przez króla. W innych krajach decydującą rolę odgrywa starszyzna klasztorna lub półdemokratyczne wybory. Władza takich radżów sanghi także jest różna: niektórzy są tylko dygnitarzami, inni, dzięki sile swojej praktyki, pracy społecznej i wywoływanym przemianom, wywierają wielki wpływ, jak na przykład nieżyjący już Maha Ghosananda z Kambodży. W Tajlandii przywódca sanghi, wybierany od osiemnastego wieku, jest częścią władzy państwowej i decyduje o ważnych dla sanghi sprawach. Ma oficjalną władzę nad mnichami, współpracuje z rządem i jest wspierany przez Najwyższą Radę Sanghi. W Kambodży urząd sangharadży zanikł w okresie Czerwonych Khmerów, ale po 1981 roku rząd go przywrócił.
BUDDYZM W CHINACH
Dostępne w wersji pełnej
BUDDYZM W TYBECIE
Dostępne w wersji pełnej
TO, CO NAS ŁĄCZY, I TO, CO DZIELI
Dostępne w wersji pełnej4 Wyższy trening
w etycznej samodyscyplinie
WAŻNOŚĆ ETYKI
Dostępne w wersji pełnej
ETYCZNE WSKAZANIA PRATIMOKSZY
Dostępne w wersji pełnej
PO CO CELIBAT?
Dostępne w wersji pełnej
SZKOŁY WINAI
Dostępne w wersji pełnej
WARTOŚĆ WSPÓLNOTY MONASTYCZNEJ
Dostępne w wersji pełnej
WYPEŁNIANIE POWOŁANIA
DO ŻYCIA MONASTYCZNEGO
Dostępne w wersji pełnej
MNISI, KAPŁANI I NAUCZYCIELE ŚWIECCY
Dostępne w wersji pełnej
TYBETAŃSKIE INSTYTUCJE KLASZTORNE I MNISI
Dostępne w wersji pełnej
WYZWANIA STOJĄCE PRZED ZACHODNIMI MNICHAMI I MNISZKAMI
Dostępne w wersji pełnej
PEŁNE ŚWIĘCENIA DLA KOBIET
Dostępne w wersji pełnej
RADA DLA WSPÓLNOTY MONASTYCZNEJ
Dostępne w wersji pełnej
RADOŚĆ PŁYNĄCA Z KLASZTORNEJ DYSCYPLINY
Dostępne w wersji pełnej
ETYCZNA SAMODYSCYPLINA ŚCIEŻEK BODHISATTWY I TANTRY
Dostępne w wersji pełnej5 Wyższy trening
w praktyce koncentracji
WAŻNOŚĆ KONCENTRACJI
Dostępne w wersji pełnej
KRAINY EGZYSTENCJI I SFERY ŚWIADOMOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA
Dostępne w wersji pełnej
PIĘĆ PRZESZKÓD I PIĘĆ CZYNNIKÓW WNIKNIĘCIA MEDYTACYJNEGO
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY STANY JHANA
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY NIEMATERIALNE WNIKNIĘCIA MEDYTACYJNE
Dostępne w wersji pełnej
OSIEM MEDYTACYJNYCH WYZWOLEŃ
Dostępne w wersji pełnej
WYŻSZE RODZAJE POZNANIA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA SANSKRYCKA
Dostępne w wersji pełnej
POZYCJE MEDYTACYJNE I OBIEKTY MEDYTACJI
Dostępne w wersji pełnej
PIĘĆ BŁĘDÓW I OSIEM ANTIDOTÓW
Dostępne w wersji pełnej
DZIEWIĘĆ ETAPÓW PRZEDŁUŻONEJ UWAŻNOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
SPOKÓJ I DALSZE MEDYTACYJNE WNIKNIĘCIA
Dostępne w wersji pełnej
BUDDYZM CHIŃSKI
Dostępne w wersji pełnej6 Wyższy trening mądrości:
trzydzieści siedem czynników sprzyjających przebudzeniu
CZTERY PODSTAWY UWAŻNOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA CIAŁA
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA UCZUĆ
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA UMYSŁU
Dostępne w wersji pełnej
UWAŻNOŚĆ DOTYCZĄCA ZJAWISK
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY PODSTAWY UWAŻNOŚCI DLA BODHISATTWÓW
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY WYŻSZE DĄŻENIA
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY PODSTAWY WYŻSZYCH MOCY DUCHOWYCH
Dostępne w wersji pełnej
PIĘĆ FUNKCJI I PIĘĆ MOCY
Dostępne w wersji pełnej
SIEDEM CZYNNIKÓW PRZEBUDZENIA
Dostępne w wersji pełnej
SZLACHETNA OŚMIORAKA ŚCIEŻKA
Dostępne w wersji pełnej
KONWENCJONALNA I OSTATECZNA NATURA
TRZYDZIESTU SIEDMIU CZYNNIKÓW PRZEBUDZENIA
Dostępne w wersji pełnej7 Brak jaźni i pustka
TRADYCJA PALIJSKA: JAŹŃ I SKUPISKA
Dostępne w wersji pełnej
MADHJAMAKA: PRZEDMIOT NEGACJI
Dostępne w wersji pełnej
SIEDMIOPUNKTOWA NEGACJA
Dostępne w wersji pełnej
SZEŚĆ ELEMENTÓW NIE STANOWI JAŹNI
Dostępne w wersji pełnej
KRYTYKA CZTERECH SKRAJNYCH POGLĄDÓW DOTYCZĄCYCH POWSTAWANIA
Dostępne w wersji pełnej
BRAK JAŹNI I ZWODNICZOŚĆ
Dostępne w wersji pełnej
PUSTKA
Dostępne w wersji pełnej
CZYM JEST NACZYNIE NIOSĄCE KARMĘ?
Dostępne w wersji pełnej8 Zależne powstawanie
DWANAŚCIE STOPNI ZALEŻNEGO POWSTAWANIA
Dostępne w wersji pełnej
PŁYNNOŚĆ ETAPÓW
Dostępne w wersji pełnej
KTO KRĄŻY W SAMSARZE?
Dostępne w wersji pełnej
KORZYŚCI MEDYTOWANIA NAD DWUNASTOMA OGNIWAMI ZALEŻNEGO POWSTAWANIA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA SANSKRYCKA: POZIOMY ZALEŻNOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
ZALEŻNOŚĆ PRZYCZYNOWA
Dostępne w wersji pełnej
ZALEŻNOŚĆ WZAJEMNA
Dostępne w wersji pełnej
PROSTA ZALEŻNA DESYGNACJA
Dostępne w wersji pełnej
PUSTKA I ZALEŻNE POWSTAWANIE SĄ ZE SOBĄ POWIĄZANE
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA:
POJĘCIA, TERMINY I KONCEPCJE
Dostępne w wersji pełnej12 Bodhiczitta
BUDDYZM TYBETAŃSKI
Dostępne w wersji pełnej
BEZSTRONNOŚĆ
Dostępne w wersji pełnej
SIEDMIOCZĘŚCIOWA INSTRUKCJA PRZYCZYNOWO-SKUTKOWA
Dostępne w wersji pełnej
ZRÓWNANIE I WYMIANA SIEBIE NA INNYCH
Dostępne w wersji pełnej
DOBRO WŁASNE, PEWNOŚĆ SIEBIE,
POSTAWA EGOCENTRYCZNA I NIEWIEDZA EGOTYCZNA
Dostępne w wersji pełnej
ZINTEGROWANIE POGLĄDU Z BODHICZITTĄ
Dostępne w wersji pełnej
BUDDYZM CHIŃSKI
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY WIELKIE ŚLUBOWANIA
Dostępne w wersji pełnej
BODHICZITTA DĄŻENIA I ZASTOSOWANIA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA: BODHICZITTA I BODHISATTOWIE
Dostępne w wersji pełnej13 Trening bodhisattwy w doskonałościach
TRADYCJA SANSKRYCKA
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA: DZIESIĘĆ PARAMIS
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ SZCZODROŚCI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ ETYCZNEJ DYSCYPLINY
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ WYTRWAŁOŚCI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ RADOSNEGO WYSIŁKU
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚCI MEDYTACYJNEJ RÓWNOWAGI I WYRZECZENIA
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚĆ MĄDROŚCI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚCI NIEWZRUSZONEGO POSTANOWIENIA I DETERMINACJI
Dostępne w wersji pełnej
DOSKONAŁOŚCI ZRĘCZNYCH ŚRODKÓW, MOCY I NAJWYŻSZEJ MĄDROŚCI
Dostępne w wersji pełnej
PARAMISY PRAWDZIWOŚCI, MIŁOŚCI I BEZSTRONNOŚCI (RÓWNOŚCI)
Dostępne w wersji pełnej
CZTERY SPOSOBY PRZYCIĄGANIA UCZNIÓW
Dostępne w wersji pełnej14 Możliwość przebudzenia i natura buddy
CZY WYZWOLENIE JEST MOŻLIWE?
Dostępne w wersji pełnej
TRADYCJA PALIJSKA: ŚWIETLISTY UMYSŁ
Dostępne w wersji pełnej
SZKOŁA JOGACZARA: NATURA BUDDY
Dostępne w wersji pełnej
SZKOŁA MADHJAMAKA: NATURA BUDDY
Dostępne w wersji pełnej
TANTRAJANA: NATURA BUDDY
Dostępne w wersji pełnej
CZAN: NATURA BUDDY, BODHICZITTA I PRAWDZIWA TAKOŚĆ
Dostępne w wersji pełnej
ROZUMIENIE TATHAGATAGARBHY
Dostępne w wersji pełnej
więcej..
