Dochody nieujawnione - ebook

Adam Mariański doktor habilitowany nauk prawnych; profesor nadzwyczajny w Katedrze
Materialnego Prawa Podatkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkie-
go; adwokat; doradca podatkowy; partner zarządzający w Mariański Group Kancelarii Praw-
no-Podatkowej; współpracownik Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych, członek
zarządu Międzynarodowego Stowarzyszenia Podatkowego w Polsce, oddziału International
Fiscal Association; członek rady programowej Przeglądu Podatkowego; autor i współautor
ponad dwustu publikacji z dziedziny prawa podatkowego.

Książka zawiera omówienie wszystkich aspektów i etapów kontroli w zakresie dochodów nie-
ujawnionych. W pracy znajdują się odpowiedzi na takie pytania jak:
Na czym polega i jak przebiega kontrola podatkowa oraz postępowanie podatkowe związane
z dochodami nieujawnionymi?
Jak udowodnić, że wydatki zostały pokryte przychodami opodatkowanymi lub nieopodatko-
wanymi?
W jaki sposób dokumentować czynności oraz jakich błędów dokumentacyjnych nie popeł-
niać, aby nie narażać się na kontrolę w zakresie dochodów nieujawnionych?
Jak skutecznie prowadzić postępowania przed organami, a także jakie wnioski dowodowe na-
leży zgłaszać oraz jakie przysługują środki zaskarżenia?
Publikacja przeznaczona jest dla podatników, wobec których prowadzona jest kontrola w za-
kresie dochodów nieujawnionych, oraz dla tych osób, którym grozi ryzyko wszczęcia kontro-
li, a także ich pełnomocników. Zainteresuje również studentów oraz aplikantów, pracowników
organów podatkowych i księgowych.

Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział 1 Dochody nieujawnione - rys historyczny 13 1.1. Geneza obecnej instytucji dochodów nieujawnionych 13 1.2. Ewolucja instytucji dochodów nieujawnionych 20 1.2.1. Kierunki zmian 21 1.2.2. Przepisy przejściowe 26 1.2.3. Ocena zgodności ustawy z Konstytucją 27
Rozdział 2 Charakterystyka dochodów nieujawnionych 30 2.1. Przedmiotowy i podmiotowy zakres opodatkowania 30 2.1.1. Pojęcie dochodów nieujawnionych lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach 30 2.1.2. Ograniczony a nieograniczony obowiązek podatkowy 34 2.2. Wydatek - definicja wydatku, na podstawie którego jest prowadzone postępowanie 35 2.3. Powstawanie dochodów nieujawnionych - obowiązek podatkowy 38 2.4. Strata ze źródła przychodów i źródła jej pokrywania 38 2.5. Moment powstania dochodu nieujawnionego 40 2.6. Szczególny tryb w przypadku małżonków 43 2.7. Podstawa opodatkowania 47 2.8. Stawka 75-procentowa i przypadki stosowania innych stawek 49 2.9. Opodatkowanie w przypadku ryczałtu 51 2.10. Płatność podatku 56
Rozdział 3 Przedawnienie a dochody nieujawnione 59 3.1. Przedawnienie prawa do wydania decyzji ustalającej 59 3.2. Przedawnienie zobowiązania podatkowego 62
Rozdział 4 Źródła informacji o nieujawnionych źródłach przychodów 68 4.1. Informacje znane organom podatkowym z urzędu 68 4.2. Informacje uzyskane od innych organów administracji 70 4.3. Informacje podatkowe przekazywane przez sądy, komorników i notariuszy 72 4.4. Informacje bankowe 72 4.5. Inne źródła informacji 75
Rozdział 5 Część proceduralna 77 5.1. Rodzaje postępowań 77 5.1.1. Postępowania przed organami podatkowymi 77 5.1.1.1. Czynności sprawdzające 78 5.1.1.2. Kontrola podatkowa 80 5.1.1.3. Postępowanie podatkowe 87 5.1.2. Postępowania przed organami kontroli skarbowej 91 5.1.3. Postępowania zabezpieczające i egzekucyjne 97 5.1.3.1. Postępowanie zabezpieczające 97 5.1.3.2. Postępowanie egzekucyjne 103 5.1.4. Postępowanie sądowoadministracyjne 112 5.1.5. Ulgi w spłacie zobowiązań 125 5.2. Zasady rządzące postępowaniami 127 5.2.1. Zasady ogólne postępowania 128 5.2.1.1. Zasada praworządności 130 5.2.1.2. Zasada budzenia zaufania 130 5.2.1.3. Zasada informowania strony 132 5.2.1.4. Zasada prawdy obiektywnej 132 5.2.1.5. Zasada zapewnienia czynnego udziału stronom 134 5.2.1.6. Zasada przekonywania 135 5.2.1.7. Zasada wnikliwości i szybkości postępowania 135 5.2.1.8. Pozostałe zasady 135 5.2.2. Podstawowe prawa i obowiązki organów i podatników w przepisach szczególnych ordynacji podatkowej 136 5.3. Postępowanie dowodowe 140 5.3.1. Problem ciężaru dowodu, udowodnienie a uprawdopodobnienie 140 5.3.2. Ocena dowodów 144 5.3.3. Oświadczenie o stanie majątkowym i jego wpływ na postępowanie 147 5.3.4. Kontrola w miejscu zamieszkania 152 5.3.5. Metody ustalania dochodów na podstawie zgromadzonego mienia i poniesionych wydatków 154 5.3.5.1. Zeznania świadków 156 5.3.5.2. Opinie biegłych 157 5.3.5.3. Dane statystyczne 159 5.4. Rozstrzygnięcia i środki zaskarżenia w postępowaniach dotyczących źródeł nieujawnionych 160 5.5. Rola pełnomocnika w postępowaniach dotyczących źródeł nieujawnionych 173 5.5.1. Pełnomocnik jako strażnik prawa i praw podatnika 176 5.5.2. Pełnomocnik jako wyraziciel woli podatnika 178 5.5.3. Pełnomocnik jako pośrednik między organem a podatnikiem 179
Rozdział 6 Źródła pochodzenia majątku podatnika i konsekwencje powołania się na nieopodatkowane źródła przychodów 183 6.1. Uwagi ogólne 183 6.2. Pożyczki a stawka sankcyjna 20% 184 6.3. Darowizny a stawka sankcyjna 20% 188 6.4. Przychody wynikające z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy 190 6.5. Dochody z pracy uzyskane za granicą 193
Rozdział 7 Konsekwencje karne dotyczące przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych 195 7.1. Dochody nieujawnione w świetle przepisów karnych 195 7.2. Stawka sankcyjna a konsekwencje karne w świetle zasady ne bis in idem 198
Podsumowanie 203
Bibliografia 205
Autorzy 211