Analiza przypadków klinicznych w alergologii - ebook

Wykaz skrótów

AAAI – American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology

ACOS (Asthma–COPD Overlap Syndrome) – zespół nakładania astmy i POChP

ACQ (Asthma Control Questionnaire) – kwestionariusz kontroli astmy

ACT (Astma Control Test) – test kontroli astmy

AERD (aspiryn-exacerbated respiratory disease) – choroba układu oddechowego zaostrzana przez kwas acetylosalicylowy

ANN – alergiczny nieżyt nosa

API (Asthma Predictive Index) – indeks przewidywania astmy

AQLQ(S) (Standardised Asthma Quality of Life Questionnaire) – kwestionariusz badający jakość życia osoby z astmą ze standaryzowanymi czynnościami

asIgE – alergenowoswoiste IgE

ASM (aggressive systemic mastocytosis) – agresywna układowa mastocytoza

AZS – atopowe zapalenie skóry

BAT (basophil activation test) – test aktywacji bazofilów

CANN – całoroczny alergiczny nieżyt nosa

CAST – test uwalniania leukotrienów z leukocytów

CCD (cross-reactive carbohydrate determinants) – reagujące krzyżowo determinanty wodorowęglanowe

CM (cutaneus mastocytosis) – mastocytoza skórna

CRD (component resolved diagnostics) – diagnostyka oparta na komponentach alergenowych

dGKS – doustny glikokortykosteroid

dnGKS – donosowy glikokortykosteroid

DPI (dry powder inhalers) – inhalatory proszkowe

EAACI (European Academy of Allergy and Clinical Immunology) – Europejska Akademia Alergii i Immunologii Klinicznej

EMA (European Medicine Agency) – Europejska Agencja ds. Leków

FDEIA (food-dependent exercise-induced anaphylaxis) – anafilaksja popokarmowa indukowana wysiłkiem

FeNO (fractional exhaled nitric oxide) – tlenek azotu w wydychanym powietrzu

FEV₁ (forced expiratory volume in 1 s) – natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa

GETE (Global Evaluation of Treatment Effectiveness) – skala oceny skuteczności leczenia

GINA (Global Initiative on Asthma Management) – Światowa Inicjatywa Zwalczania Astmy

GKS – glikokortykosteroidy

HAE (hereditary angioedema) – wrodzony obrzęk naczynioruchowy

HRCT (high resolution computed tomography) – wysoki stopień rozdzielczości tomografii komputerowej

HVA (hymenoptera venom allergy) – nadwrażliwość na jad owadów błonkoskrzydłych

HVA-LL – alergia na jad pszczoły manifestująca się rozległą reakcją miejscową

HVA-SYS – alergia na jad pszczoły manifestująca się reakcją ogólnoustrojową

IgE – immunoglobulina E

i.m. – domięśniowo

ISM (indolent systemic mastocytosis) – mastocytoza układowa o powolnym przebiegu

ITA (allergen immunotherapy) – immunoterapia alergenowa

i.v. – dożylnie

KOR – Kliniczny Oddział Ratunkowy

LABA (long-acting β₂-antagonists) – długo działające β₂-mimetyki

LP – lek przeciwhistaminowy

LPiD – leczenie podtrzymujące i doraźne

LTP (lipid transfer protein) – białko transportujące lipidy

mAPI (modified Asthma Predictive Index) – indeks przewidywania astmy w wersji zmodyfikowanej

MCL (mast cell leukemia) – białaczka mastocytarna

MCS (mast cell sarcoma) – mięsak mastocytarny

MDI (metered dose inhalers) – inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem

MEDLINE – baza publikacji medycznych online

Mini AQLQ (Mini Asthma Quality of Life Questionnaire) – skrócony kwestionariusz jakości życia chorych na astmę

NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne

nNO – nosowe stężenie tlenku azotu

NTP – naskórkowe testy płatkowe

OAS (oral allergy syndrome) – zespół alergii jamy ustnej

PAC (persistent allergic conjunctivitis) – całoroczne zapalenie spojówek

PCD (primary ciliary dyskinesia) – pierwotna dyskineza rzęsek

PEF (peak expiratory flow) – szczytowy przepływ wydechowy

PFS (pollen-food syndrome) – zespół pyłkowo-pokarmowy

PLT – leki przeciwleukotrienowe

p.o. – doustnie

POChP – przewlekła obturacyjna choroba płuc

PTS – punktowe testy skórne

RAST (radioallergosorbent test) – test radioimmunoabsorpcji

RDS (respiratory distress syndrome) – zespół zaburzeń oddychania

rH – receptor dla histaminy

RSV (respiratory syncytial virus) – wirus RS

SABA (short-acting β₂-antagonists) – krótko działające β₂-mimetyki

SAC (seasonal allergic conjunctivitis) – sezonowe alergiczne zapalenie spojówek

SANN – sezonowy alergiczny nieżyt nosa

s.c. – podskórnie

sIgE – swoiste IgE

SM-AHNMD (systemic mastocytosis with associated clonal hematologic non-mast cell-disease) – mastocytoza układowa z klonalnym rozrostem linii komórkowych niemastocytarnych

SPHIA model – single point highest inhibition achievable assay

Terapia SMART – Symbicort Maintenace And Reliever Therapy

Test NBT – test redukcji błękitu nitrotetrazolowego

UniCAP – metoda pozwalająca oznaczyć stężenie swoistych IgE we krwi

VIT (venom immunotherapy) – immunoterapia jadem owadów błonkoskrzydłych

Vod (visus oculi dextri) – ostrość wzroku oka prawego

Vos (visus oculi sinistri) – ostrość wzroku oka lewego

WDEIA (wheat-dependent exercise-induced anaphylaxis) – anafilaksja zależna od pszenicy indukowana wysiłkiem fizycznym

wGKS – wziewny glikokortykosteroidPiotr Łacwik, Piotr Kuna Ciężka astma ze współistnieniem polipów nosa i nadwrażliwością na niesteroidowe leki przeciwzapalne PRZYPADEK 1

Opis przypadku

62-letnia kobieta została skierowana do kliniki alergologii z powodu wieloletniej, steroidozależnej astmy ciężkiej, w celu diagnostyki i ewentualnego włączenia terapii biologicznej. Na podstawie wywiadu i dokumentacji medycznej ustalono współistniejące uczulenie na roztocze kurzu domowego, przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych z nawracającymi polipami, po trzykrotnej polipektomii oraz operacji zatok szczękowych, a także nietolerancję NLPZ. Oprócz tego pacjentka zgłaszała nawracające stany zapalne ucha środkowego i problemy ze słuchem o zmiennym nasileniu.

Astmę rozpoznano u pacjentki w wieku 35 lat, 2 lata później chora przebyła incydent zaostrzenia z niewydolnością oddechową i koniecznością intubacji po przyjęciu jednej tabletki kwasu acetylosalicylowego. Od tego czasu obserwowano ciężki przebieg astmy, z częstymi zaostrzeniami w wyniku zakażenia oraz ekspozycji na alergeny i wielokrotnymi hospitalizacjami. W ostatnim roku wystąpiły trzykrotnie zaostrzenia leczone metyloprednizolonem w dawce 48 mg/24 h, przy czym w dwóch przypadkach była hospitalizowana. Ze względu na złą kontrolę astmy chora przyjmowała 4 mg/24 h metyloprednizolonu, wysokie dawki wGKS, LABA, LP i PLT. Mimo tak intensywnego leczenia u pacjentki utrzymywały się ciężkie zaburzenia wentylacji, a objawy astmy istotnie utrudniały codzienne funkcjonowanie. Na obniżenie jakości życia chorej wpływ miały również objawy niepożądane przewlekłej glikokortykosteroidoterapii w postaci osteoporozy oraz choroby towarzyszące: niedoczynność tarczycy, hipercholesterolemia oraz przebyte zakrzepica żył głębokich i schorzenia laryngologiczne. Wyniki badań i dawki przyjmowanych leków przedstawiono na rycinach 1.1 i 1.2 oraz w tabeli 1.1.

Tabela 1.1. Leki przyjmowane przez pacjentkę

+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Lek | Dawka dzienna | Dawka dzienna |
| | | |
| | (przed leczeniem biologicznym) | (w trakcie leczenia biologicznego) |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Flutykazon (wziewnie) | 1000 μg | 500 μg |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Salmeterol | 100 μg | 50 μg |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Metyloprednizolon | 4 mg | – |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Lewocetyryzyna | 10 mg | 10 mg |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Flutykazon (donosowo) | 400 μg | 400 μg |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Lewotyroksyna | 100 μg | 100 μg |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+
| Alendronian sodu | 70 mg | 70 mg |
+-----------------------+--------------------------------+------------------------------------+

Rycina 1.1.

Wyniki spirometrii.

Rycina 1.2.

RTG zatok prezentowanej pacjentki.