Belno - ebook

Wstęp

Belno to moja miłość, jedna z największych. Poszukiwania historii wsi wcale nie było łatwe. Bo któż chciałby zająć się małą, zapomnianą miejscowością w której nie ma żadnego cennego zabytku?

Wszystko co zamierzam Państwu tutaj przedstawić to kilka lat żmudnych poszukiwań, namawiania regionalistów do zajęcia się tematem. To również owoc mojej dociekliwości i odszukania córki ostatnich właścicieli Belna śp. Barbary Jentys-Gaszyńskiej, dzięki niej nawiązanie znajomości z Jej bratanicą p. Anną Szelest, a dzięki nawiązaniu kontaktu z regionalistką dr Barbarą Konarską — Pabiniak również znajomości z prapraprawnuczką Urszuli i Ignacego Leszczyńskich Barbarą Izdebską.

Oczywiście nie było by wspomnień bez Was, mieszkańców Belna. To z Wami wiąże się część wspomnieniowa. Również niektórzy z Was byli motorem, który sprawił, że wszystkie informacje, które pojawiały się gdziekolwiek na temat Belna zostały zebrane i pokazane tutaj.

Nic innego mi nie pozostaje, jak zaprosić Państwa do podróży przez dzieje Belna. Może niektórzy odkryją miejscowość na nowo, może niektórzy zakochają się bezgranicznie.

Belno — podstawowe informacje

Belno to wieś leżąca w gminie Gostynin. Należy do województwa mazowieckiego, powiatu gostynińskiego. Z miejscowością Pomarzanki tworzy sołectwo Belno-Pomarzanki. W administracji kościelnej należy do Parafii św. Anny w Sokołowie, diecezji płockiej.

Wspominałem, że w Belnie nie ma żadnego cennego zabytku. W „Katalogu zabytków sztuki w Polsce. Dawny powiat gostyniński” jest wzmianka o Belnie. Otóż autorki wpisały tutaj dom nr 10: wzniesiony w 1 połowie XIX wieku. Murowany z cegły, częściowo konstrukcji szkieletowej wypełnionej cegłą, otynkowany, na podmurówce z kamieni polnych. Parterowy, trzyosiowy, układ wnętrz dwutraktowy. Dach dwuspadowy z naczółkami, kryty dachówką, z okapem wspartym na wysuniętych zakończeniach belek stropowych. Trzeba pamiętać, że publikacja jest z roku 1975 i dzisiejsza numeracja nie ma nic wspólnego z tamtą.

Zachowało się niewiele informacji o zespole dworsko-folwarcznym miejscowości. Jedyne pewne źródła podają, że w skład zespołu dworsko-folwarcznego wchodziły:

a. dwór, murowany, XVIII/XIX w,

b. dwie obory,

c. dwa dwojaki,

d. czworak,

e. budynek inwentarsko — gospodarczy,

f. obora,

g. dwie stodoły.

Miejscowość położona jest na granicy dwóch województw: mazowieckiego i łódzkiego. Etnograficznie wieś należy do Kujaw (granica między Kujawami a Mazowszem przebiega na rzece Skrwa Lewa), choć historycznie związana jest z Mazowszem.

Sąsiednimi miejscowościami są: Sokołów, Pomarzanki, Pomarzany, Anielin, Niecki, Zaborów Nowy i Sokołów. Położona jest na prawym wysokim brzegu Skrwy Lewej oraz przepływającej przez miejscowość niewielkiej rzeczki Belnianka. W całości znajduję się w mezoregionie fizycznogeograficznym Wysoczyzna Kłodawska.

Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku liczba ludności we wsi Belno to 152 osoby, z czego 52,6% mieszkańców stanowią kobiety, a 47,4% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 1,2% mieszkańców gminy. Identyfikator miejscowości Belno w systemie SIMC to 0564168, a współrzędne GPS wsi Belno to (19.315278, 52.386111). Wg tego samego spisu wynika, że Belno pod względem mieszkańców jest na 35 miejscu w gminie (na 77 miejscowości). Powierzchnia wsi to 203 ha.

Miejscowości gminy Gostynin od największej do najmniejszej, wg spisu powszechnego z 2011 r.:

W Polsce są 4 miejscowości o nazwie Belno. Oprócz naszego, miejscowości o tej nazwie znajdują się w gminie Jeżewo (pow. świecki, woj. kujawsko-pomorskie), w gminie Bieliny (pow. kielecki, woj. świętokrzyskie) oraz w gminie Zagnańsk (pow. kielecki, woj. świętokrzyskie). Są inne miejscowości o zbliżonej nazwie, np. Belna, Belny, Bilno czy Bedlno.

W pobliżu miejscowości przebiega droga wojewódzka nr 581 Gostynin — Krośniewice, droga wojewódzka nr 265 Gostynin — Brześć Kujawski, droga krajowa nr 91 Gdańsk — Cieszyn, droga krajowa nr 92 Słubice — Terespol oraz autostrada A1 Gdańsk — Gorzyczki. Najbliższe stacje kolejowe to Gostynin lub Kutno.

Nazwa miejscowości to uproszczona forma nazwy Bedlno. Nazwa ta pochodzi od słowa „bedły”, czyli grzyby, w które obfitowały te lesiste okolice. W ciągu wieków Belno wielokrotnie zmieniało nazwę. Były to takie formy jak: Pomorzany Bezwolda, Byliny, Pomorzany Bedlne, Pomorzany Byldne, Beldna, Byldne czy Beldno.

Ciekawostką jest, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji od nazwy miejscowości Belno w gminie Gostynin dopełniacz brzmi Belna, czyli jedziemy do Belna, a nie do Belny, a przymiotnik, co czyni mieszkańców wyjątkowymi spośród innych miejscowości o tej nazwie, brzmi beleński, a nie belneński czy belnowski.

Zwyczajowo Belno dzieli się na dwie części: wieś i Ogon (bądź Ogonek, a kiedyś ładnie nazwane przez jednego z proboszczów Belno Kolonia). Nazwa Ogon funkcjonowała już przed wojną, co potwierdzała wielokrotnie w listach Barbara Jentys-Gaszyńska. Od czego ta nazwa? Zapewne od umiejscowienia tych zabudowań na „mapie” wsi. Prowadzi do nich długa droga zakończona zabudowaniami, co może kojarzyć się z ogonem.Historia wsi

W dostępnych materiałach nie ma konkretnego roku, od kiedy istnieje osadnictwa na terenie dzisiejszego Belna. Kazimierz Pacuski dość skromnie wspomina o historii dóbr Pomorzany. Co wiemy? Otóż w XVI wieku w okolicy było kilka osad o nazwach Pomorzany: Pomorzany (dziś Pomarzanki), Pomorzony Wielkie (dziś Pomarzany, gm. Łanięta), Pomorzany Mieczki (dziś Niecki), Pomorzany Bedlne (dziś Belno) oraz Pomorzany Migaczowe i Strumieńskie (dziś nieistniejące, Pomorzany Strumieńskie najprawdopodobniej znajdowały się na terenie dzisiejszego Belna lub bardzo blisko, gdyż w 1827 r. Leszczyńscy stali się właścicielami obu miejscowości).

Darmowy fragment