Cyfrowi Ludzie. Nasza czwarta rewolucja - ebook

Chris zabiera nas w intelektualną podróż, trzymając się wciąż tematyki związanej z technologią finansową, której poświęcił swoje wcześniejsze książki. Wnikliwie analizuje, dokąd nas, ludzi, zaprowadzi rozwój technologii. Kreśli wizję nowej otwartej bankowości i usług finansowych dostosowanych do potrzeb każdej i każdego z nas. Opisuje, w jaki sposób włączenie finansowe napędza innowacje i jak zmieni ono usługi finansowe, kiedy miliardy użytkowników staną się częścią systemu. Ogromną radość sprawiła mi ta wyjątkowa i odświeżająca wizja optymistycznej przyszłości, w której pieniądze tracą materialną postać, stając się niewidoczną cyfrową tkanką internetu łączącą nowo powstające platformy i istniejące firmy.

Konstantin Peric

Zastępca dyrektora, Usługi finansowe dla osób ubogich

Fundacja Billa i Melindy Gatesów

Najnowsza książka Chrisa to mistrzowskie osiągnięcie ukazujące szeroką panoramę zdumiewających zmian mających wpływ na naszą branżę – otwartej bankowości, platform, interfejsów programistycznych i uczenia maszynowego, żeby wymienić tylko niektóre. O tym, że jest to lektura obowiązkowa dla wszystkich w branży usług finansowych, przesądza precyzyjnie wyartykułowana konstatacja, iż „dzisiaj tylko nieliczne banki się zmieniają; jeśli jednak nie zmienią się w najbliższej przyszłości, nie przetrwają”. Pozostali czytelnicy odnajdą w tej świetnie napisanej książce refleksje nad tym, czym jest wartość w naszej gospodarce i w jaki sposób jej rozumienie będzie się zmieniać podczas czwartej rewolucji.

Piyush Gupta

Dyrektor generalny, Singapurski Bank Rozwoju

Skinner przedstawia frapującą wizję przyszłości usług finansowych ze znawstwem osadzoną w kontekście dziesięciu tysięcy lat historii.

Jesse McWaters

Lider projektu, Przełomowe innowacje w usługach finansowych

Światowe Forum Ekonomiczne

W Cyfrowych ludziach Chris Skinner rzuca wyzwanie utartym przekonaniom o tym, co w przyszłości będzie oznaczać bycie człowiekiem i jaką rolę będą odgrywać pieniądze i finanse. W książce będącej kontynuacją Digital Bank (Cyfrowy bank) Skinner zręcznie kreśli obraz cyfrowej przyszłości ludzkości; przyszłość ta jest pełna nadziei. Jak opisuje, kiedy za pośrednictwem technologii mobilnych 7,5 miliarda ludzi zostanie połączonych w czasie rzeczywistym, zwiększona dostępność i transparentność zyskają wreszcie potencjał, żeby ostatecznie zburzyć mury finansowej ekskluzji.

David Cotney

Były komisarz bankowy stanu Massachusetts

Członek zarządu, Cross River Bank

Cyfrowa rewolucja prowadzi do czwartej epoki w dziejach ludzkości, w której wszystkim dano dostęp i zapewniono włączenie. Po raz pierwszy w historii mamy szansę na dotarcie do wszystkich i danie im możliwości realizowania transakcji finansowych. Chris Skinner, jeden z najbardziej poważanych specjalistów w zakresie FinTechu, daje nam przewodnik przetrwania dla branży usług finansowych, wskazując szanse, które się w niej pojawiają.

Dr Soner Canko

Dyrektor generalny, Międzybankowe Centrum Obsługi Kart

Ryzykując powtórzenie tego, co z pewnością zostało już powiedziane, chciałbym z całą mocą stwierdzić, że najnowsza książka Chrisa Skinnera Cyfrowi ludzie to jak zawsze lektura obowiązkowa. Banki, bankowcy i „kultury obsesyjnie skoncentrowane na kontroli”, gdziekolwiek jesteście, strzeżcie się, jeżeli jeszcze nie rozumiecie, że w najbliższych latach wasze role stracą na znaczeniu. Ta książka uświadomi wam to z przerażającą jasnością.

Dan Dickinson

Dyrektor do spraw digitalizacji, Equitable Bank

Chris ma świetne wyczucie branżowych trendów i jest w stanie wyłuskać sedno, koncentrując się na spostrzeżeniach o praktycznym zastosowaniu, rzucając równocześnie światło na zatrważający fakt, że w większości banków środki przeznaczone na technologię są wydawane na bieżące utrzymanie infrastruktury, a nie na innowacje. Jeśli branża znajdzie dość odwagi, żeby zastosować się do proponowanych przez Chrisa rozwiązań – czyli skoncentruje się na: partnerstwie, outsourcingu technologii i rozwoju współpracy – będziemy świadkami erupcji energii i innowacji z korzyścią dla klientów i całego społeczeństwa. Jak zgrabnie to ujmuje: „Jeśli banki będą robiły tysiąc rzeczy i każdą z nich przeciętnie, będą kurczowo trzymać się swojej przeszłości i nie będą na tyle zwinne, by codziennie się uaktualniać i regularnie odświeżać kluczowe systemy, zostaną wystawione do wiatru przez tych, którzy to potrafią. A ci, którzy potrafią, szybko przekonają się, że banki robią tysiąc rzeczy byle jak – i w naturalny sposób połączą swoje siły, żeby te tysiąc rzeczy robić lepiej”.

Kim Fournais

Dyrektor generalny i założyciel, Saxo Bank

Chris Skinner ma niezwykłą zdolność do wydobywania istoty zagadnienia i przedstawiania jej w możliwie najprostszej formie, dzięki czemu książkę czyta się jednym tchem. W Cyfrowych ludziach Chris, prowadząc z czytelnikami dialog, opisuje, w jaki sposób technologia zaczęła w naszym globalnym społeczeństwie grać rolę siły wyrównującej szanse. Jego imponujące doświadczenie w analizowaniu globalnych rynków nadaje jego rozumieniu zarówno historii, jak i przyszłości cyfrowej transformacji walor praktycznej przydatności. Chris wybiera formę pogawędek przy kominku, mówiąc do nas w bardzo osobisty sposób, dzięki czemu, bez względu na to, jakie jest nasze doświadczenie z cyfrową transformacją, znajdziemy z nim wspólny język, dając się porwać jego autentycznej pasji przekazywania wiedzy.

Wayne Brown

Partner zarządzający, The Walker Group

Cyfrowi ludzie pozwalają nam spojrzeć w przyszłość, a wizja, którą kreślą, jest śmiała i pełna polotu. Bankowcy na całym świecie będą czerpać korzyści z praktycznych i jasno podanych analiz Chrisa pokazujących, dokąd zaprowadzi nas ewolucja usług finansowych.

Chris Nichols

Dyrektor do spraw strategicznych, CenterState Bank

Zapnijcie pasy – Chris Skinner odkryje przed wami kulisy, analizując przeszłe, obecne i przyszłe trendy prowadzące nas cyfrową drogą ku rewolucji całej ludzkości. Cyfrowi ludzie mówią o wyzwaniach związanych z włączeniem finansowym w cyfrowym świecie i walką o wykorzenienie plagi ubóstwa. Dominującym tematem wyjątkowej podróży, w którą zabiera nas Skinner, jest internet rzeczy, a postępy cyfrowości są analizowane w kontekście rewolucji całej ludzkości i zmieniającej się infrastruktury finansowej.

Stephen G. Andrews

Prezes Community Bank

Jeśli jesteście tradycyjnymi bankowcami, lektura Cyfrowych ludzi Chrisa Skinnera będzie dla was jak trening SoulCycle, po którym się nie pozbieracie. Wywróci do góry nogami wasze tradycyjne wyobrażenia o bankowości i najprawdopodobniej przerazi długą listą rzeczy, które wasze instytucje powinny jak najszybciej zrobić, wliczając w to pozbycie się przestarzałych systemów głównych. Lekturę ukończycie jednak zdrowsi, mając świadomość ogromnych możliwości dawanych przez technologię, która usługi finansowe może przekształcić w coś, co będzie korzystne dla wszystkich. Skinner objechał cały świat i jest jednym z nielicznych autorów, którzy potrafią pisać o FinTechu w sposób fachowy, zabawny i bez wciskania kitu. Dowiecie się nie tylko, skąd wzięło się słowo „nierządnica”, ale również tego, w jakim kierunku zmierzają banki – przestają być instytucjami obsesyjnie skoncentrowanymi na kontroli i stają się bankami otwartymi w świecie, który będzie pozwalał ludziom dzielić się swoimi danymi finansowymi w miejscu i czasie, które im odpowiadają.

Mary Wisniewski

Zastępca redaktora, „BankThink”

Dziennikarka, „American Banker”

Chris Skinner, mądry przewodnik po świecie FinTechu, zabiera nas w podróż ze swoją nową książką Cyfrowi ludzie. Daje nam ona możliwość popatrzenia w przeszłość, rzucając równocześnie światło na przyszłość. Dla banków i instytucji finansowych ta książka jest doskonałym dwukierunkowym lustrem, dzięki któremu lepiej zrozumiemy ten nowy świat. Jeśli będą one używać lustra zgodnie ze wskazówkami Chrisa, znajdą ścieżkę wiodącą do przyszłości, w przeciwnym razie staną się wspomnieniami z przeszłości.

Ahmet Usta

Redaktor naczelny, „FinTech Istanbul”

Jeżeli chcemy być gotowi na to, co przyszłość ma dla nas w zanadrzu, musimy zrozumieć, w jaki sposób dokonała się cyfrowa transformacja. Chris Skinner daje nam szczegółowy wgląd zarówno w to, co już się stało, jak i w to, co dzieje się dzisiaj. Nadszedł czas, by branża finansowa przemyślała na nowo, jak w nowej epoce oferować usługi finansowe za pośrednictwem technologii. Cyfrowi ludzie pomogą nam w zrozumieniu, na czym polega cyfrowa transformacja, skłonią do refleksji nad biznesem, który prowadzimy, a przede wszystkim, każą nam się zastanowić nad tym, co czeka nas w najbliższej przyszłości.

Özge Çelik

Starsza wiceprezes, BKMPodziękowania

Książki nie biorą się z niczego, powstają jako konglomerat pomysłów i inspiracji. Od czasu, kiedy w 2014 roku ukazał się napisany przeze mnie Digital Bank (Cyfrowy bank), bez przerwy przemieszczam się z miejsca na miejsce; treść niniejszej książki wiele zawdzięcza refleksjom związanym z tymi podróżami. Nie byłbym jednak w stanie podróżować aż tyle, gdyby nie to, że moja cudowna żona jest tak tolerancyjna; dlatego tę książkę zadedykowałem właśnie jej.

Są też liczni przyjaciele i znajomi w mojej sieci. Zbyt wielu, by wszystkich wymienić z osobna, ale kilka nazwisk chciałbym wyróżnić.

Przede wszystkim zespół 11:FS składający się z Davida Breara, Simona Taylora i Jasona Batesa. Świetni ludzie, świetna firma, a nasz podcast FinTech Insider zdobył w ubiegłym roku wysoką pozycję przede wszystkim dzięki ich ciężkiej pracy i zaangażowaniu. Dobra robota, koledzy.

Po drugie, FinTech Mafia, szczególnie Brett King i Jim Marous. Obydwaj panowie tworzą wyjątkowo dużo treści, a ich jakość nigdy mnie nie zawodzi.

Po trzecie, osoby pracujące w Ant Financial, zwłaszcza Rita Liu i Xinyun Yang, dzięki którym powstało studium przypadku zamieszczone w dalszej części książki.

Po czwarte, zespół Nordic Finance Innovation, którego jestem prezesem, a w szczególności Iren Tranvag. W ciągu ostatnich dwóch lat stworzyła ona sieć obejmującą cały region, z którą żadna inna nie może się równać.

Wreszcie, Soner Canko i jego zespół z BKM w Turcji. Ich kraj przeżywa teraz burzliwe czasy, co nie zmienia faktu, że rzetelne wsparcie dla mojej pracy przyjmuję z ogromną wdzięcznością.

Jest wiele innych osób, o których chciałbym wspomnieć, co zajęłoby pewnie kilkaset stron w tej książce. Nie mogę jednak nie wymienić tutaj jeszcze jednej osoby. To Andy Coppell, z którym pracowałem przez tak wiele lat i który jest już na emeryturze. W 2004 roku razem z Andym zakładaliśmy Financial Services Club, a w 2017 roku zdecydował się wycofać z aktywnego życia zawodowego. Wspaniały przyjaciel, moja inspiracja. Z pewnością nadal będziemy się spotykać. Wielcy technolodzy nigdy nie kończą kariery; kodują nadal, tylko trochę mniej ich słychać.Wstęp

Zawsze sporo podróżowałem, ale od 2014 roku, kiedy ukazała się moja książka Digital Bank (Cyfrowy bank), przemieszczam się nieustannie po całym świecie. Przykładem tego, jak napięty może być mój kalendarz, jest kilkakrotnie już odbyta podróż ze Stanów Zjednoczonych do Azji przez Europę i z powrotem w niecały tydzień. To szaleństwo, dobrze o tym wiem, ale dzięki temu zyskałem wyjątkowe możliwości. Uczę się, poszerzam horyzonty i rozwijam wiedzę, zdobywam doświadczenia, które można zdobyć tylko dzięki tak intensywnemu podróżowaniu. Poznałem zespół jaskiń w okolicach Johannesburga w Republice Południowej Afryki, rzymskie zabytki w Baalbeku w Libanie na terenie Żyznego Półksiężyca i Jezioro Zachodnie w Hangzhou w Chinach, gdzie dzięki jedzeniu zrozumiałem cztery tysiące lat cywilizacji.

Tak intensywne podróże doprowadziły mnie do dość zaskakujących wniosków, którymi będę chciał podzielić się w tej książce. Zrodziły się one jako zlepek doświadczeń z podróży, licznych lektur w ich trakcie i mojej własnej wiedzy na temat usług finansowych i ludzi. Pieniądze i bankowość są w centrum naszego świata. Poza seksem i jedzeniem to o pieniądzach myślimy częściej niż o czymkolwiek innym. Pieniądze są tą jedną rzeczą, która kieruje naszym życiem. To one pozwalają nam upajać się życiem, kiedy mamy ich więcej, niż potrzebujemy, i to one wpędzają nas w niedole i nieszczęścia, kiedy mamy ich za mało.

Niestety, ludzi, którzy mają ich za mało, jest zdecydowanie za dużo. Według oficjalnych danych, jeden na ośmiu Amerykanów żyje w ubóstwie, co w 2015 roku oznaczało liczbę 43 milionów osób; w Wielkiej Brytanii w ubóstwie żyje jeden na pięciu mieszkańców. Na całym świecie w biedzie żyje niemal połowa ludzi. Oznacza to, że ponad trzy miliardy osób na Ziemi
ma na życie mniej niż 2,5 dolara dziennie. A wśród nich, jedna na trzy osoby, czyli 1,3 miliarda ludzi, żyje w skrajnym ubóstwie, czyli ma na życie mniej niż 1,25 dolara na dzień.

Kiedy byłem dzieckiem, wydawało nam się, że ludzie biedni żyją w Afryce, Indiach i Chinach. Na początku i w połowie lat 80. XX wieku media pokazywały straszliwe klęski głodu w Etiopii. Rozpoczęto wielkie akcje charytatywne, które doprowadziły do zorganizowania pierwszego na świecie globalnego wydarzenia muzycznego, jakim było Live Aid w 1985 roku. Intrygujące wydaje się dzisiaj to, że te same rynki, które wtedy uznawano za najbiedniejsze, dzisiaj stają się coraz bogatsze dzięki połączeniu pomocy charytatywnej i pojawiających się możliwości. Pomoc jest dystrybuowana przez instytucje takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych i Bank Światowy, działające we współpracy z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się filantropią i działalnością charytatywną, na przykład Fundacją Billa i Melindy Gatesów czy Oxfamem.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat miałem okazję sam zaobserwować, że technologia odgrywa ogromną rolę w radzeniu sobie z tymi problemami. Oczywiście, że ubóstwo będzie istnieć zawsze, ale spora jego część jest tworzona przez system. Jeżeli nie ma się dostępu do usług finansowych, nie można się z niego wyrwać. Najbiedniejsi ludzie płacą najwięcej za obracanie pieniędzmi. Najczęściej to oni są też najbardziej bezbronni. To połączenie bezbronności i niemożności wyrwania się z biedy jest przyczyną, dla której tak wiele osób nigdy nie uwolni się z pułapki ubóstwa. Ale, jak powiedziałem wcześniej, to się teraz zmienia. Dzisiaj, dzięki smartfonom, wszyscy mogą połączyć się z globalną siecią w czasie rzeczywistym.

Technologie mobilne (mobile) rzeczywiście wyznaczają punkt zwrotny. To one są siłą stojącą za przemianą tradycyjnych konsumenckich instytucji finansowych w cyfrowe banki i stworzeniem nowych modeli finansowych na potrzeby nowych firm finansowych opartych na nowych technologiach, czyli firm FinTech, jak je nazywamy od angielskiego terminu financial technology – technologia finansowa. W mojej wcześniejszej książce ValueWeb (Sieć wartości) sporo miejsca poświęciłem podwalinom internetu wartości (Internet of Value, IoV) stworzonym przez FinTech i technologie mobilne. Odszedłem w niej nieco, jak mi się wydaje, od pisania tylko o technologii i finansach, choć wciąż są one moim głównym obszarem zainteresowania.

To prawda, że wiele pisano o czwartej rewolucji przemysłowej, zwracając szczególną uwagę na najnowsze technologie, od robotów po sztuczną inteligencję (Artificial Intelligence, AI). O tym wszystkim również przeczytacie w tej książce, bo przecież żadna praca poświęcona naszej przyszłości nie może pominąć znaczących konsekwencji rozwoju technologii. Koncentruję się tu jednak raczej na szerszym kontekście tych zmian, podkreślając, że mamy do czynienia nie z rewolucją przemysłową czy technologiczną, ale z rewolucją dotyczącą ludzkości, zmieniającą całe nasze człowieczeństwo.

Ostatnią wielką rewolucją w świecie ludzi była rewolucja przemysłowa. Wcześniej miał miejsce rozkwit cywilizacji podczas drugiej rewolucji odbywającej się pięć tysięcy lat temu. A jeszcze wcześniej mieliśmy pierwszą rewolucję polegającą na tym, że w ogóle staliśmy się ludźmi. Nikt jednak do tej pory nie pisał o rewolucjach samej ludzkości, a przynajmniej nic o tym nie wiem. To właśnie dlatego ta koncepcja tak bardzo mnie intryguje. Ogromne znaczenie rewolucji cyfrowej prowadzącej do ustanowienia czwartej epoki w dziejach ludzkości polega na tym, że po raz pierwszy w historii wszyscy jesteśmy połączeni ze sobą w czasie rzeczywistym.

Teraz 7,5 miliarda ludzi, którzy jeszcze dekadę temu nie mieli ze sobą łączności, ma możliwość natychmiastowego komunikowania się za pośrednictwem technologii mobilnej i internetu. A łącząc się ze sobą w ten sposób, w jednej chwili zmieniamy zwykły telefon w coś znacznie bardziej inteligentnego – staje się on instrumentem wymiany handlowej. Możemy zatem wszyscy, po raz pierwszy, dokonywać transakcji i prowadzić wymianę handlową pomiędzy sobą w czasie rzeczywistym, w relacji jeden do jednego. Nie ma wątpliwości, że jest to rewolucja całkowicie zmieniająca świat, w którym żyjemy; na niej chciałbym się tutaj skupić.

W książce tej korzystam z koncepcji wyłożonych w moich wcześniejszych pracach − Digital Bank i ValueWeb, ukazując je w szerszym kontekście. Przyglądam się ich konsekwencjom dla ludzkości, przemysłu, handlu oraz – co najbardziej obiecujące – naszej przyszłości. Dzięki temu, że poddajemy ucyfrowieniu naszą cywilizację, możemy przełamywać bariery i przezwyciężać wykluczenie.

Wykluczenie finansowe dotyka niemal dwu trzecich ludzi na naszej planecie. Stwarza ono liczne bariery, bo trudno jest prowadzić transakcje i wymianę handlową czy doprowadzić do jakiejś konkretnej zmiany, kiedy nie jest się w stanie wysyłać i przyjmować pieniędzy. Zatem cyfryzacja całej ludzkości pozwoli na włączenie wszystkich do wymiany handlowej. Po raz pierwszy w historii system, a dokładniej – system sieci komórkowych − obejmie wszystkich. Na tym właśnie polega niezwykłe znaczenie mobilnej sieci wartości, czego dobrym przykładem może być firma Ant Financial, wydzielona z chińskiego giganta internetowego Alibaba. Ant Financial jest obecnie jedyną firmą na świecie, która próbuje stworzyć globalny program włączania finansowego. Misją firmy jest włączanie coraz szerszej rzeszy użytkowników, a jej celem − obsługiwanie dwu miliardów osób nie później niż w 2025 roku. Dlatego wybrałem tę firmę jako temat obszernego studium przypadku zamieszczonego w dalszej części książki.

Jack Ma, Mark Zuckerberg, Bill Gates i kilku innych liderów, którzy, jak się okazuje, są właścicielami niemal całego majątku na naszej planecie, podzielają to przekonanie o konieczności doprowadzenia do finansowego włączenia i złagodzenia ubóstwa. Jeżeli da się wszystkim możliwość dostępu do mikropożyczek, mikrooszczędności i mikroubezpieczeń za pośrednictwem sieci komórkowych, da się im tym samym szansę na polepszenie swojego życia. Taka jest wizja, która już dziś zaczyna przyoblekać się w realne kształty.

Cyfryzacja naszej planety doprowadzi do głębokich zmian. Wszyscy ludzie na Ziemi zostaną włączeni do sieci i każdy będzie mógł rozmawiać, prowadzić wymianę handlową i dokonywać transakcji w czasie rzeczywistym z każdym. W przeciwieństwie do rewolucji przemysłowej, w wyniku której szansę na bogacenie się i prowadzenie handlu zyskała jedynie ograniczona liczba osób, trwająca teraz rewolucja cyfrowa jest dla nas wszystkich.

Witajcie w czwartej rewolucji ludzkości i szykujcie się na największą zmianę, jaką widział nasz świat od czasu, kiedy w XVII wieku opatentowano pompę parową.Jeśli nie zaznaczono inaczej, walutą stosowaną w książce jest dolar amerykański (USD).

Połowa światowego majątku jest własnością zaledwie kilku osób. Podczas Światowego Forum Ekonomicznego w 2017 roku organizacja Oxfam przedstawiła raport, z którego wynika, że osiem najbogatszych osób ma tyle samo majątku co 3,6 miliarda osób, które stanowią biedniejszą połowę populacji Ziemi.

Desmond Morris, Naga małpa, tłum. Tadeusz Bielicki, Jan Koniarek, Jerzy Prokopiuk, Świat Książki, Warszawa 1997, s. 201.

Herodot, Dzieje, tłum. Seweryn Hammer, Czytelnik, Warszawa 2007, s. 94.