Determinanty zachowań transportowych mieszkańców Łodzi - ebook

Zatłoczenie transportowe, zanieczyszczenie powietrza oraz emisja hałasu należą do szczególnie uporczywych efektów zewnętrznych rosnącej motoryzacji i stanowią najbardziej aktualne wyzwania dla miejskiej polityki transportowej. Problemy te są szczególnie widoczne w dużych aglomeracjach, w których historyczne uwarunkowania architektoniczne utrudniają procesy infrastrukturalnego usprawniania systemu transportowego. Jedynym skutecznym rozwiązaniem może być wpływanie na codzienne zachowania mieszkańców miast skłaniające ich do rezygnacji z samochodu na rzecz bardziej ekologicznych środków transportu.

Głównym celem monografii było określenie czynników wpływających na wybory środka lokomocji używanego w codziennych podróżach przez mieszkańców Łodzi. Naukowe rozpoznanie przyczyn tych decyzji przeprowadzono na podstawie mikroekonometrycznych modeli wyborów dyskretnych. W książce wykorzystano dane z badań socjologicznych do określenia determinant zachowań transportowych. Uwzględniono więc bardzo szeroki zestaw zmiennych mogących wpływać na decyzje transportowe łodzian, niespotykany dotąd w innych badaniach tego typu.

W publikacji przeanalizowano literaturę dotyczącą modelowania determinant zachowań transportowych, omówiono i uzasadniono przypadek Łodzi jako interesującego naukowo miasta poprzemysłowego. Przedstawiono wyniki badań z wykorzystaniem kilku rodzajów modeli dyskretnego wyboru oraz wnioski, które mogą zainteresować zarówno badaczy tematu, jak i decydentów szukających sposobów na usprawnienie miejskiej polityki transportowej.

Wstęp 7

Rozdział 1. Zachowania transportowe – informacje podstawowe 15

1.1. Wprowadzenie 15

1.2. Pojęcie zachowań transportowych 15

1.3. Cel i rola prowadzenia badań nad zachowaniami transportowymi 22

1.4. Zachowania transportowe jako element klasycznego modelu transportowego 26

1.5. Metody prowadzenia badań zachowań transportowych 28

1.6. Podsumowanie 31

Rozdział 2. Determinanty zachowań transportowych w ujęciu teoretycznym 33

2.1. Wprowadzenie 33

2.2. Klasyfikacja czynników determinujących zachowania transportowe 33

2.3. Czynniki socjodemograficzne 41

2.4. Czynniki przestrzenno-organizacyjne 47

2.5. Cechy odbywanej podróży 50

2.6. Czynniki psychospołeczne 55

2.7. Podsumowanie 58

Rozdział 3. Mikroekonometryczne modelowanie zachowań transportowych 61

3.1. Wprowadzenie 61

3.2. Zagadnienie wyboru w ekonomii 62

3.3. Wybory ekonomiczne a wybory dyskretne 63

3.4. Model losowej użyteczności 66

3.5. Najważniejsze modele wyborów dyskretnych 68

3.6. Przykłady zastosowań modeli dyskretnych w badaniach zachowań transportowych 75

3.7. Podsumowanie 79

Rozdział 4. Uwarunkowania zachowań transportowych mieszkańców Łodzi 81

4.1. Wprowadzenie 81

4.2. Uwarunkowania przestrzenno-demograficzne 81

4.3. Uwarunkowania infrastrukturalno-organizacyjne 85

4.3.1. Infrastruktura drogowa i transport kołowy 85

4.3.2. Infrastruktura kolejowa i kolejowy transport pasażerski 93

4.3.3. Pozostałe uwarunkowania organizacyjne 95

4.4. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze 97

4.5. Podsumowanie 100

Rozdział 5. Dotychczasowe badania zachowań transportowych mieszkańców Łodzi 103

5.1. Wprowadzenie 103

5.2. „Badanie zachowań komunikacyjnych mieszkańców Łodzi” – 1995 104

5.3. „Aktualizacja studium systemu komunikacyjnego dla miasta Łodzi” – 2007 107

5.4. „Aktualizacja studium systemu transportowego dla miasta Łodzi” – 2013 108

5.5. „Analiza i optymalizacja systemu transportowego w Łodzi” – 2014 111

5.6. „Badanie pilotażowe zachowań komunikacyjnych ludności w Polsce” – 2015 115

5.7. Podsumowanie 124

Rozdział 6. Przebieg i wyniki badania empirycznego dla Łodzi 127

6.1. Wprowadzenie 127

6.2. Charakterystyka wykorzystanych danych 127

6.3. Opis wykorzystanych zmiennych 133

6.4. Wyniki estymacji modelu mikroekonometrycznego 144

6.5. Dyskusja nad otrzymanymi wynikami i ich interpretacja 156

6.6. Podsumowanie 161

Zakończenie 165

Bibliografia 171

Załącznik A 185

Załącznik B 191

Spis tabel 199

Spis rysunków 201

Summary 203