Dieta Raw Food - ebook

SUROWE ZASADY

Po co jej pokrzywa?

KAROLINA: „Karola pójdziesz nazbierać pokrzyw?” – zapytała. „Po co jej pokrzywa?!” – zastanawiałam się w myślach. Prośba była jednak na tyle intrygująca, że poszłam. Skłamałabym mówiąc, że była to przyjemna wycieczka. Wróciłam pokłuta i pogryziona przez komary. Rzuciłam pokrzywę w kuchni i pobiegłam się wykąpać. Gdy wyszłam z łazienki, zobaczyłam na stole ciemnozielony napój. „Nie bój się! To świeżo wyciśnięty sok z pokrzywy i jabłka” – szybko zareagowała, widząc niepokój rysujący się na mojej twarzy. Spróbowałam. Smakował całkiem nieźle. Z każdym łykiem przebudzał mnie. Nim opróżniłam szklankę, moja gospodyni miksowała już migdały. Na ich bazie przygotowywała surowe mleko. Później tym mlekiem zalewała płatki owsiane i orzechy. Do tego wciąż pachnące sadem i przed chwilą zerwane brzoskwinie. „Jesteś jeszcze głodna?” – podała mi tacę z dziwnie wyglądającymi krakersami. „To surowe krakersy z siemienia lnianego i pomidorów” – wyjaśniła.

Moja gospodyni wraz z mężem właśnie „wychodziła” ze 100 dni spędzonych na detoksie! W trakcie pobytu w ich drewnianym, ekologicznym domu na pograniczu Polski i Białorusi miałam wrażenie, że przeniosłam się do innej czasoprzestrzeni. Było to również moje drugie (po Synaju), świadome zetknięcie z surową dietą.

Czy wiesz, że jej założenia powstały już w latach 30. w Stanach Zjednoczonych? Jednak prawdziwy „raw food’owy” boom przypadł na końcówkę XX w. Naturalne jedzenie, które na dodatek nie jest poddane procesowi obróbki termicznej powyżej 47°C, ani mrożone, szczególnie dużą popularnością cieszy się w Kalifornii. Jednak moda na surowe opanowała dziś cały świat. Dotarła również do Polski.

Jakie są podstawowe założenia, zasady i korzyści wynikające z tzw. surowej diety?

175% posiłków, po które sięgasz w ciągu dnia nie jest poddanych obróbce termicznej. W „Diecie Raw Food” podnosimy jeszcze poprzeczkę. Ponad 95% składu posiłków, z których skomponowaliśmy menu jest witariańskie i wegańskie. Jedynym produktem pochodzenia zwierzęcego jest naturalny, surowy miód. Możesz go oczywiście zastąpić surowym, nierafinowanym syropem z agawy błękitnej.

WARTO WIEDZIEĆ

(...) Większość owoców ma właściwości alkalizujące, oczyszczające i ochładzające, dzięki którym równoważone jest nadmierne spożycie kalorycznych pokarmów, w szczególności tych zawierających skoncentrowane białka. Owoce są również środkiem leczniczym dla osób, które są napięte i rozgrzane z powodu presji umysłowej, nadmiaru aktywności fizycznej lub gorącego klimatu. Alkalizujący składnik obecny w owocach w połączeniu z ich kwasami pobudza pracę wątroby i trzustki, powodując naturalne działanie przeczyszczające (...) Gdy z owoców robi się sok, ich ochładzające i oczyszczające właściwości ulegają nasileniu. Sok jest oczyszczającą/eliminującą częścią rośliny; bardziej budującymi i ogrzewającymi jej częściami są skórki i miąższ, jak również nasiona w owocach typu papaja, arbuz czy melon. Dla zwiększenia wytrzymałości organizmu należy spożywać po trochu wszystkie części owocu (...) – pisze Paul Pitchford, światowej sławy dietetyk w „Odżywianiu dla zdrowia”.

2To prawda, że gotowanie, smażenie, pieczenie czy parowanie zabija część cennych składników odżywczych. Zmienia jednak najczęściej wychładzającą (lub neutralną) naturę termiczną warzyw i owoców. Słowem, sprawia że stają się bardziej rozgrzewające. Jedną z największych pułapek „raw food’u” jest właśnie jego wychładzający charakter (który osłabia tzw. ogień trawienny). Jak to obejść? Jednym z najlepszych sposobów jest dodawanie do surowych dań rozgrzewających przypraw takich jak imbir, kmin rzymski, kurkuma, pieprz czy cynamon.

3Raw food to przede wszystkim powrót do natury. W surowym menu nie znajdziesz żywności wysoko przetworzonej, białego rafinowanego cukru czy tłuszczów trans. Jeśli odpowiednio wyselekcjonujesz składniki, które będą się pojawiać w twoim jadłospisie, pozostanie on wolny od sztucznych barwników, polepszaczy smaku, konserwantów, a nawet genetycznie modyfikowanej żywności!

4Podstawowym założeniem diety witariańskiej jest niepoddawanie jedzenia obróbce termicznej powyżej 47°C. Dlaczego?

Zdaniem doradcy żywieniowego

Badania dowodzą, że w 48°C zaczynają się rozpadać drogocenne enzymy zawarte w jedzeniu, które m.in. pomagają nam dobrze trawić pożywienie. Z kolei temperatura 57°C oznacza początek utraty witamin i mikroelementów. Co ciekawe, typowy gotowany posiłek ma ich nawet 70% mniej niż przed procesem obróbki termicznej. Surowa dieta jest bardzo popularna w Stanach Zjednoczonych i ciepłych krajach. Brak wspomnianej obróbki termicznej warzyw i owców sprawia, że zachowujemy wszystkie cenne składniki odżywcze. Nie tracimy tak ulotnych witamin, minerałów, enzymów i substancji czynnych. Nie sięgamy również po żywność mrożoną. Nie od dziś przecież wiadomo, że proces mrożenia zabija m.in. część antyoksydantów. Mrożonki są więc nie tylko uboższe w składniki odżywcze, ale smakują gorzej i na dodatek mogą się przyczynić do wychłodzenia organizmu...

5Surowe warzywa, owoce, pestki, orzechy i ziarna (najczęściej kiełkowane) – już na pierwszy rzut oka widać, że taka dieta dostarcza sporej ilości tzw. prany – ulotnej energii życiowej. Zdaniem ajurwedy, prana zawarta jest we wszystkim, co świeże (również gotowane i ciepłe, ale spożyte do 5–6 godzin od momentu przyrządzenia) i lekkostrawne. Lekkie jedzenie sprawia, że twój organizm więcej energii może poświęcić na oczyszczanie i odnowę! Wysoka zawartość błonnika (zarówno rozpuszczalnego, jak i nierozpuszczalnego; więcej na temat błonnika znajdziesz w rozdziale „Surowe menu”– patrz str. 77) wspomaga dodatkowo ten proces.

6Surowe jedzenie jest prawdziwą bombą antyoksydantów. Te ostatnie obecne są w przyprawach, surowych warzywach i owocach. Dzięki ich zawartości dieta witariańska (odpowiednio dobrana i stosowana okresowo) wzmacnia odporność, odmładza (bardzo uelastycznia skórę) i wykazuje silne właściwości przeciwzapalne! Zastanówmy się teraz, czym jest stan zapalny? Jest obronną reakcją twojego organizmu na zranienie lub czynnik zewnętrzny, taki jak substancje kancerogenne (obecne m.in. w żywności, kosmetykach, etc.), toksyny, grzyby i patogeny. Jedzenie bogate we wspomniane antyoksydanty pomaga organizmowi zneutralizować działanie tzw. wolnych rodników uszkadzających komórki naszego ciała.

Zdaniem doradcy żywieniowego

Surowa dieta należy do diet oczyszczających i to dotyczy głębokiego oczyszczania ponieważ pije się np. dużo soków warzywnych, owocowych, zielonych koktajli. Wszystkie wymienione są silną dawką antyoksydantów. Te ostatnie działają nie tylko przeciwzapalnie, ale również pomagają eliminować toksyny. Często na takiej diecie gubimy zbędne kilogramy. Tutaj bardzo ważna uwaga: toksyny kumulują się w tkance tłuszczowej i podczas jej utraty uwalniają się. Dlatego w trakcie surowej diety ważne jest picie dużej ilości płynów, które pozwolą na usunięcie toksyn z całego organizmu, a nie tylko z tkanki tłuszczowej. Najlepsze napoje wspomagające surowy detoks znajdziesz w rozdziale „Surowe menu” – patrz opis str. 72).

7Wspominaliśmy o tym na początku rozdziału, ale warto się powtórzyć. Jedną z największych zalet (oprócz wyżej wspomnianych) „raw food’u” jest jego zdolność do oczyszczania organizmu.

8W trakcie surowej diety możesz zapomnieć o podliczaniu kalorii, przeliczaniu ilości zjedzonych węglowodanów i tłuszczu! Ta dieta jest w większości skomponowana z warzyw, owoców, pestek i orzechów. Jest zdecydowanie uboższa w węglowodany, a bogatsza w zdrowe, nienasycone tłuszcze, tym samym dużo lżejsza od tradycyjnej, bogatej w pokarmy gotowane, ale często również wysoko przetworzone.

9Nie przejadaj się, ale również nie kontroluj przesadnie zjadanych porcji, tak abyś w trakcie oczyszczania nie chodził głodny. Uwaga: w trakcie detoksu nie należy podjadać. Jedz 3 główne posiłki dziennie o stałej (w miarę możliwości) porze. 2–3 razy w tygodniu, w porze drugiego śniadania możesz sięgnąć po jeden z przygotowanych przez nas deserów. Źle się czujesz, cierpisz na bóle głowy lub nudności? Możesz pominąć jeden z posiłków. Upewnij się jednak, że pijesz wystarczająco dużo wody.

10 Zarówno w okresie przygotowania, oczyszczania i wyjścia z detoksu wyłącz ze swojego jadłospisu kawę, herbatę (z teiną), napoje gazowane, soki pasteryzowane oraz alkohol (i inne używki). Co powinieneś w takim razie pić? Wszystkie wskazówki (włącznie z dokładnym opisem przygotowania ciepłej wody z cytryną i imbirem) znajdziesz w rozdziale „Surowe menu” (patrz opis str. 72). Bardzo istotne jest, abyś nie pił w trakcie posiłków. Płyn rozrzedza soki trawienne i gasi tzw. „ogień trawienny”. Pić powinieneś około 30 minut przed i po posiłku.

11 Ajurweda doprecyzowuje godziny jedzenia poszczególnych posiłków. Ustalenie takiego rytmu dnia jest szczególnie ważne w trakcie oczyszczania. Skorzystamy z niego również w surowym detoksie. Śniadanie staraj się jeść między 7 a 9. Obiad zjadaj w godzinach południowych (od 12 do 14). Pamiętaj, że jest to najważniejszy posiłek dnia. Kolację w opcji idealnej powinieneś zjeść przed zachodem słońca. Możemy jednak ogólnie przyjąć, że optymalnie między godziną 17 a 19, a najpóźniej 3 godziny przed położeniem się spać.

12 Wszystkie posiłki przygotowuj na świeżo, czyli w dniu, kiedy zamierzasz je zjeść. Najlepiej, abyś szejka wypijał bezpośrednio po zmiksowaniu. Możesz go jednak również przygotować więcej i wypić na drugie śniadanie. Jeśli obiady zabierasz ze sobą do pracy, dressing (lub zimnotłoczony olej z cytryną) dodawaj bezpośrednio przed jedzeniem. Zupy przygotowuj też na świeżo. Warto dodać, że surowe posiłki długo przechowywane, np. w lodówce, tracą tak cenne substancje aktywne i odżywcze. Poza tym smakują gorzej...

WARTO WIEDZIEĆ

Oczywiście zachęcamy do włączania do diety jak największej ilości ekologicznych warzyw oraz owoców. Mamy jednak świadomość, że w Polsce ekologiczna żywność nadal jest zbyt droga i nie jest ogólnie dostępna (szczególnie w mniejszych miejscowościach). Kupując warzywa i owoce, kierujemy się więc zdrowym rozsądkiem. Czy słyszałeś o tzw. „czystej piętnastce” i „parszywej dwunastce”? Ta pierwsza to warzywa i owoce, które praktycznie nie wchłaniają pestycydów. Do „czystej piętnastki” zaliczamy:

+--------------------------------------------------------------------------------+-----------------------------------+
| ananasy | arbuzy |
| | |
| awokado | groszek |
| | |
| kapustę | szparagi |
| | |
| bakłażany | kiwi |
| | |
| cebulę | kapustę |
| | |
| kukurydzę (w tym wypadku należy uważać, aby nie była genetycznie modyfikowana) | melony |
| | |
| melony | słodkie ziemniaki |
| | |
| | grejpfruty |
| | |
| | mango |
+--------------------------------------------------------------------------------+-----------------------------------+

Z kolei „parszywa dwunastka” to warzywa i owoce, które warto kupować z upraw ekologicznych lub ze sprawdzonego źródła (własny ogródek, zaprzyjaźniony rolnik, etc.). Dlaczego? Gromadzą one w sobie największą ilość toksycznych związków. Na tej „parszywej liście” znajdują się:

+-----------------------------------+-----------------------------------+
| winogrona | brzoskwinie |
| | |
| ziemniaki | seler |
| | |
| nektarynki | jagody |
| | |
| papryka | szpinak |
| | |
| jabłka | wiśnie |
| | |
| truskawki | jarmuż |
+-----------------------------------+-----------------------------------+

13 Odczekaj 2–4 godziny nim siądziesz do kolejnego posiłku. W tym czasie poprzedni powinien być już całkowicie strawiony.

14 Jeśli masz taką możliwość, w trakcie detoksu korzystaj z ekologicznych warzyw i owoców. Jakie owoce i warzywa wchłaniają najwięcej pestycydów? Patrz ramka str. 23.

15 Używaj nierafinowanej soli, najlepiej himalajskiej: przede wszystkim warto jednak zwrócić uwagę nie tylko na ilość, ale również na jakość soli w naszej diecie.

16 Jedz owoce do południa – w tym zgadzają się zarówno ajurweda, jak i współczesna dietetyka. Choć świeże, dojrzałe owoce zaliczane są do tzw. sattviczych (dostarczających nam największej ilości energii; pozytywnie wpływających na nasze zdrowie i nastrój) pokarmów, spożywane po południu lub wieczorem nie zostaną odpowiednio strawione. Dlaczego? W godzinach porannych i przedpołudniowych wątroba najlepiej metabolizuje cukier.

WARTO WIEDZIEĆ

Sól himalajska (różowa) – nasza ulubiona sól. Ma w sobie aż 84 minerały – ajurweda uważa nawet, że zawiera wszystkie minerały potrzebne człowiekowi do życia! Łatwo się wchłania, nie podnosi ciśnienia tętniczego krwi i nie powoduje odkładnia wody w organizmie. Pomaga również utrzymać równowagę pH. Uwaga: nie nadaje się do kiszenia.

Sól kamienna w postaci bryły – sypka często zawiera tzw. substancje przeciwzbrylające, które łączą się z kwasem solnym w żołądku, wytwarzając cyjanowodór. Podrażnia on błonę śluzową żołądka.

Sól morska nieoczyszczona (lekko szara) – ta powstająca po odparowaniu wody morskiej zawiera naturalny jod i więcej minerałów niż sól kamienna. Warto wybierać tę lekko szarą, nieoczyszczoną, bo biała jest rafinowana i pozbawiona cennych minerałów.

UWAGA: przez pierwszych kilka (nawet 7–8 dni) surowej odnowy nie masz ochoty wstawać z łóżka, o ćwiczeniach nie wspominając? Daj swojemu organizmowi wszystko, czego potrzebuje. Przede wszystkim daj mu odpocząć. Jeśli masz taką możliwość jak najwięcej czasu spędzaj również na łonie natury, chodź na spacery, pływaj w jeziorze lub zwyczajnie leż na łące. Kontakt z naturą uspokoi i pomoże ci wrócić do równowagi.

17Ćwicz z umiarem – z tym punktem kiedyś bardzo bym polemizowała. Jednak dziś podpisuję się pod tym, co pisze cytowany już kilkakrotnie Robert Svoboda w „Prakriti – odkryj swoją pierwotną naturę”: (...) Ćwiczenia nie przyniosą ci korzyści, jeśli będą zbyt wyczerpujące. Zgodnie z zasadami ajurwedy nie powinieneś się wysilać bardziej niż do połowy swoich możliwości w danej chwili. Jeśli wiesz, że będziesz zmęczony po godzinie jazdy na rowerze, to nigdy nie powinieneś na nim jeździć dłużej niż pół godziny, do czasu kiedy twoja wytrzymałość wzrośnie. W gorącym klimacie będziesz jeszcze szybciej tracić energię, dlatego powinieneś ćwiczyć jeszcze krócej (...) Niewłaściwe ćwiczenia mogą sprawić, że równowaga różnych części ciała zostanie zaburzona, a podczas treningu zbyt mocno skupimy się na jednym obszarze ciała kosztem innych (...)”. Później dodaje, że gdy zbyt dużo ćwiczysz, to automatycznie więcej jesz i zużywasz więcej energii na procesy trawienne. Koniec końców pozbawiasz się, a nie dostarczasz sobie energii!!! Ważne, aby w trakcie wysiłku fizycznego oddychać rytmicznie. Oddech oczyszcza, dostarcza nam energii i uspokaja. Svoboda podkreśla, że ajurweda najbardziej zaleca ćwiczenia medytacyjne, które łączą pracę ciała ze swobodnym, głębokim oddechem. Ćwiczenia medytacyjne szczególnie polecamy w trakcie oczyszczania.

18Jak już pisaliśmy we wstępie (patrz opis str. 13), surowa dieta nie jest dla każdego. Nie każdy również powinien od razu „skakać na głęboką wodę” i zaczynać aż od 20 dni na surowo.

Zdaniem doradcy żywieniowego

Chciałam jeszcze raz podkreślić, że nie każdy może sobie pozwolić, aż na 20 dni surowej diety. Zalecałabym ją od 5 do maksymalnie 20 dni. Długość surowej diety dobiera się indywidualnie w zależności od stanu zdrowotnego i poziomu energii pacjentów. Obserwuj więc uważnie swoje samopoczucie. Jeśli po tygodniu nadal będziesz się czuł słabo, a twój poziom energii nie będzie powoli wzrastał, powinieneś zakończyć detoks. Zawsze możesz ponownie skorzystać z niego za pół roku lub optymalnie za 12 miesięcy!

Przyznaję, że jestem zwolenniczką surowej diety tylko w porze letniej. Na taką odnowę warto się zdecydować, gdy mamy spokojniejszy czas. Zalecam ją więc swoim pacjentom oraz stosuję sama podczas wakacji, gdy mamy dostęp do całej gamy warzyw i owoców. Szczególnie zalecam ją pacjentom, którzy wymagają silnej dawki antyoksydantów, witamin. Czasami surową dietę łączę jednak z gotowanymi zupami. Jak już pisałam, wszystko zależy od indywidualnych potrzeb. W okresie letnim może to być również dobry, kilkudniowy detoks dla osób, które są na diecie eliminacyjnej. Nie powinien to być jednak na pewno pierwszy etap takiej kuracji!

------------------------------------------------------------------------

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

------------------------------------------------------------------------