Edukacja międzykulturowa na rzecz zrównoważonego rozwoju - ebook

Inspiracją do powstania książki była potrzeba podzielenia się z Czytelnikiem obserwacjami oraz naukową refleksją nad współczesną wielokulturową rzeczywistością społeczną i współtworzącym ją człowiekiem. Autorka łączy prezentowaną problematykę z postulatem naprawy relacji międzyludzkich i międzykulturowych poprzez zgodę na powszechną realizację idei zrównoważonego rozwoju, którą postrzega jako niezbędny dziś cel aktywności społeczności globalnej. Sugeruje wykorzystanie edukacji międzykulturowej, dostrzegając w niej najbardziej uzasadnione narzędzie wychowawcze, aby wielokulturowa społeczność globu dokonała zmiany swoich postaw i wybrała odbudowę podstawowych środowisk życia ludzi (przyrodniczego, kulturowego, społecznego i gospodarczego) na zasadach harmonii i współbycia, z odrzuceniem narracji zysku, rabunkowej gospodarki, przymusu rywalizacji oraz niechęci wobec drugiego człowieka. Znaczącym i nowatorskim spojrzeniem na wyzwania zrównoważonego rozwoju jest odwołanie się do obszaru kultury, który jest jednym z głównych, a zarazem najczęściej pomijanych filarów koncepcji zrównoważenia.

Wstęp  9

Rozdział I. Diagnoza rozchwianego świata w świetle wybranych głosów intelektualistów 19

Wprowadzenie   19

1.1. Niezrównoważony styl życia współczesnego człowieka      21

1.1.1. Patologiczny model transformacji społeczeństw i narodów po II wojnie światowej 22

1.1.2. Cnoty neoliberalizmu a chaos życia społecznego      24

1.1.3. Kryzys jednostronnie kształtowanego człowieka XXI wieku      35

1.2. Człowiek wobec oczekiwań społecznych i gospodarczych                39

1.2.1. Człowiek masowy u schyłku cywilizacji technokratycznej         41

1.2.2. Samotny konsument w zmerkantylizowanym społeczeństwie   48

1.2.3. Aktywność zawodowa jednostki a neoliberalny rynek pracy    55

1.3. Natura i kultura podstawowymi środowiskami życia człowieka           62

1.3.1. Mechanicystyczny optymizm człowieka w relacji do natury      64

1.3.2. Przedmiotowy stosunek człowieka Zachodu do świata przyrody             71

1.3.3. Ponadczasowa rola kultury w harmonizowaniu życia człowieka               85

Rozdział II. Idea zrównoważonego rozwoju w społeczeństwach wielokulturowych 107

Wprowadzenie   107

2.1. Teoretyczne podejścia do zrównoważonego współistnienia wielokulturowych społeczeństw w perspektywie tworzenia się nowego paradygmatu społecznego       109

2.1.1. „Estetyczna gra” człowieka drogą do harmonizowania jego podstawowych natur według Fryderyka Schillera            115

2.1.2. Antropologia strukturalna w ujęciu Claude’a Levi-Straussa strategią rozwijania szacunku wobec Innych     123

2.1.3. Szanse na zrównoważone współistnienie wielokulturowej społeczności globu w koncepcji Ernesto Laclau   134

2.2. Etapy kształtowania się idei zrównoważonego rozwoju w perspektywie kulturowej        143

2.2.1. Skromna pozycja kultury w świetle kształtowania się filarów zrównoważonego rozwoju                144

2.2.2. Nowe podejście do roli kultury w realizacji zrównoważonego rozwoju wraz z nastaniem nowego tysiąclecia              163

2.2.3. Nieustająca debata o relacji kultura–zrównoważony rozwój w drugiej dekadzie XXI wieku             174

2.3. Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju w podejściu teoretycznym i w świetle dotychczasowych doświadczeń             195

2.3.1. Paradygmat edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju         196

2.3.2. Dekada Edukacji na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (2005–2014)        211

2.3.3. Globalny Program Działań na rzecz zrównoważonego rozwoju i wizja edukacji do 2030 roku         227

Rozdział III. Międzykulturowość w edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju 245

Wprowadzenie   245

3.1. Aksjologiczne fundamenty edukacji międzykulturowej i edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju        248

3.1.1. Hermeneutyczny wymiar edukacji międzykulturowej  251

3.1.2. Aktualność pedagogiki kultury wobec potrzeby wychowania ku międzykulturowości i zrównoważonemu rozwojowi 260

3.1.3. Humanistyczna wizja człowieka gotowego na międzykulturowe poznanie i zrównoważoną zmianę                274

3.2. Współczesne rozumienie edukacji międzykulturowej          304

3.2.1. Podejścia do wielokulturowości dzisiejszych społeczeństw    307

3.2.2. Oczekiwania wobec edukacji międzykulturowej          322

3.2.3. Przesłanki na rzecz realizacji edukacji międzykulturowej           339

3.3. Budowanie zrównoważonego społeczeństwa w oparciu o edukację międzykulturową w polskiej szkole               365

3.3.1. Kompetencja międzykulturowa na rzecz zrównoważonego rozwoju w pracy współczesnego nauczyciela        366

3.3.2. Kształcenie i doskonalenie zawodowe nauczyciela na rzecz wzajemnego zrozumienia     395

3.3.3. Prawo ucznia do współtworzenia wielokulturowego i zrównoważonego społeczeństwa        427

Zakończenie       445

Bibliografia         451

Aneksy                485

Summary             523

Od Redakcji       527