Elita Hitlera. SS w latach 1933–1945 - ebook
Elita Hitlera. SS w latach 1933–1945 - ebook
Ta bogato ilustrowana książka to nowa historia SS – ukochanej a zarazem najbardziej zbrodniczej i okrytej największą niesławą formacji militarnej Hitlera.
Autor – znakomity znawca historii militarnej oraz techniki wojskowej – przestawia dzieje powstania i rozwoju SS oraz jej udział w wojennych zmaganiach w ramach sił zbrojnych Trzeciej Rzeszy. Od skromnych początków w latach 20. w roli straży przybocznej Hitlera SS szybko rozrosła się w wielką organizację militarną skupiającą setki tysięcy ludzi, która wystawiła własną armię (Waffen-SS) liczącą prawie 40 dywizji, a jej policyjne ramię (Allgemeine-SS) prowadziło zbrodniczą politykę rasową. Esesmani mieli na koncie zarówno czyny bohaterskie, jak i potworne: toczyli z wielką nieustępliwością walki na frontach wschodnim i zachodnim, kierowali obozami koncentracyjnymi i obozami zagłady, a także stanowili personel „szwadronów śmierci” (Einsatzgruppen) dokonujących masowych mordów w Europie Wschodniej.
Spis treści
Wprowadzenie: Powstanie i rozwój organizacyjny SS
STRAŻ PRZYBOCZNA HITLERA
ROLA SS
SS W NIEMCZECH
WAFFEN-SS
Allgemeine-SS i nazistowska policja państwowa
ORGANIZACJA
SS I POLICJA
SS A SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA
JEDNOSTKI BEZPIECZEŃSTWA SS
SYMBOLIKA SS
UMUNDUROWANIE I INSYGNIA
GERMANISCHE-SS
Waffen-SS
WYGLĄD ZEWNĘTRZNY
EKWIPUNEK
BROŃ
INDOKTRYNACJA I SZKOLENIE
TAKTYKA
PROBLEMY LOGISTYCZNE
ZNANI DOWÓDCY
Dni zwycięstw
1. DYWIZJA PANCERNA SS LEIBSTANDARTE ADOLF HITLER
2. DYWIZJA PANCERNA DAS REICH
3. DYWIZJA PANCERNA SS-TOTENKOPF
4. DYWIZJA GRENADIERÓW PANCERNYCH SS-POLIZEI
5. DYWIZJA PANCERNA SS WIKING
6. DYWIZJA GÓRSKA SS NORD
WSCHODZĄCE GWIAZDY
EINSATZGRUPPEN
Przełom w przebiegu wojny
ISTNIEJĄCE DYWIZJE
NOWA KREW
JEDNOSTKI SPECJALNE SS
Dywersyfikacja i ostateczny krach
LEIBSTANDARTE
DAS REICH
TOTENKOPF
POLIZEI
WIKING
NORD
PRINZ EUGEN
FLORIAN GEYER
HOHENSTAUFEN
FRUNDSBERG
NOWE FORMACJE NIEMIECKIE
DYWIZJE ZAGRANICZNE – FRONT ZACHODNI
JEDNOSTKI SS Z EUROPY WSCHODNIEJ I ZWIĄZKU SOWIECKIEGO
JEDNOSTKI ROSYJSKIE I UKRAIŃSKIE
UPADEK
Zakończenie
Bibliografia
Glosariusz terminów niemieckich
Kategoria: | Historia |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-7773-730-9 |
Rozmiar pliku: | 19 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wprowadzenie: Powstanie i rozwój organizacyjny SS
STRAŻ PRZYBOCZNA HITLERA
ROLA SS
SS W NIEMCZECH
WAFFEN-SS
Allgemeine-SS i nazistowska policja państwowa
ORGANIZACJA
SS I POLICJA
SS A SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA
JEDNOSTKI BEZPIECZEŃSTWA SS
SYMBOLIKA SS
UMUNDUROWANIE I INSYGNIA
GERMANISCHE-SS
Waffen-SS
WYGLĄD ZEWNĘTRZNY
EKWIPUNEK
BROŃ
INDOKTRYNACJA I SZKOLENIE
TAKTYKA
PROBLEMY LOGISTYCZNE
ZNANI DOWÓDCY
Dni zwycięstw
1. DYWIZJA PANCERNA SS LEIBSTANDARTE ADOLF HITLER
2. DYWIZJA PANCERNA DAS REICH
3. DYWIZJA PANCERNA SS-TOTENKOPF
4. DYWIZJA GRENADIERÓW PANCERNYCH SS-POLIZEI
5. DYWIZJA PANCERNA SS WIKING
6. DYWIZJA GÓRSKA SS NORD
WSCHODZĄCE GWIAZDY
EINSATZGRUPPEN
Przełom w przebiegu wojny
ISTNIEJĄCE DYWIZJE
NOWA KREW
JEDNOSTKI SPECJALNE SS
Dywersyfikacja i ostateczny krach
LEIBSTANDARTE
DAS REICH
TOTENKOPF
POLIZEI
WIKING
NORD
PRINZ EUGEN
FLORIAN GEYER
HOHENSTAUFEN
FRUNDSBERG
NOWE FORMACJE NIEMIECKIE
DYWIZJE ZAGRANICZNE – FRONT ZACHODNI
JEDNOSTKI SS Z EUROPY WSCHODNIEJ I ZWIĄZKU SOWIECKIEGO
JEDNOSTKI ROSYJSKIE I UKRAIŃSKIE
UPADEK
Zakończenie
Bibliografia
Glosariusz terminów niemieckichWPROWADZENIE: POWSTANIE I ROZWÓJ ORGANIZACYJNY SS
W 1919 roku Adolf Hitler wstąpił do działającej w Monachium maleńkiej Niemieckiej Partii Robotników (Deutsche Arbeiterpartei – DAP), a w następnym roku przejął jej kierownictwo i dodał do nazwy tego ugrupowania określenie „narodowosocjalistyczna”. Był to niechlubny moment w historii XX wieku, gdyż oznaczał narodziny Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP), powszechniej znanej jako partia nazistowska.
Populistyczne hasła polityczne Hitlera padły wtedy na podatny grunt. Po czterech latach straszliwej wojennej rzezi Niemcy ostatecznie poniosły klęskę w 1918 roku. Cesarz Wilhelm II abdykował na kilka dni przed podpisaniem porozumienia rozejmowego, a w Niemczech objęła rządy lewica. Nowy rząd musiał się zgodzić na to, co wielu Niemców uważało za krzywdzący dyktat (Diktat) pod pozorem układu pokojowego. Traktat wersalski, który formalnie zakończył I wojnę światową, wzbudzał kontrowersje, stanowiąc zarzewie kolejnego konfliktu zbrojnego. Autorzy traktatu obwiniali o rozpętanie tej wojny wyłącznie Niemców i narzucili pokonanemu krajowi wymóg spłaty olbrzymich kontrybucji oraz okroili Niemcy z rozległych obszarów, a na części z nich utworzyli nowe państwa.
Szukając przyczyn wybuchu II wojny światowej, należy brać pod uwagę wszystkie te czynniki, ale zwłaszcza to, że zwycięscy alianci nie zdołali wyegzekwować konsekwentnego przestrzegania postanowień traktatu wersalskiego. Szczególne znaczenie miał też fakt, że niemiecki rząd obarczano winą za podpisanie upokarzającego dla Niemców traktatu, podczas gdy w istocie niemieccy sygnatariusze wersalskich postanowień znaleźli się w sytuacji przymusowej. Owych socjaldemokratów krytykowano także za doprowadzenie do kapitulacji Niemiec – wielu prawicowców, a w szczególności wojskowych uważało, że Niemcy nie zostały pokonane, a klęska była skutkiem ciosu nożem w plecy zadanego przez lewicowy rząd. Taki mit rozpowszechnił się w Niemczech w latach międzywojennych, a Hitler zbijał polityczny kapitał na powszechnym rozgoryczeniu ludności niemieckiej.
W pierwszych latach po Wielkiej Wojnie nie tylko w Niemczech, ale i w wielu krajach Starego Kontynentu była skrajnie trudna sytuacja ekonomiczna, a w tych warunkach kwitł polityczny ekstremizm. Powstanie nowej niemieckiej republiki proklamowano w prowincjonalnym Weimarze, w którego pobliżu później, w czasach nazistowskich, zorganizowano obóz koncentracyjny – Buchenwald. Stąd też ów okres w historii Niemiec (lata 1919–1933), gdy po raz pierwszy w Niemczech nastały prawdziwe rządy demokratyczne, znany jest pod nazwą Republiki Weimarskiej. Ze względu na powiązania Berlina z pruskim militaryzmem to Weimar, a nie Berlin, stał się siedzibą nowych władz.
W samym Berlinie zaraz po I wojnie światowej dochodziło do rozruchów, a uprawiając politykę, stosowano przemoc. Rząd weimarski atakowano z obu skrajów areny politycznej. Ekstremiści siali zamęt w wielu większych niemieckich miastach, a od czasu do czasu skrajna lewica i prawica próbowały obalić legalne władze. Do najpoważniejszych prób przewrotu należała ta zorganizowana przez Wolfganga Kappa (tzw. pucz Kappa) w marcu 1920 roku. System konstytucyjny, na którym opierały się rządy weimarskie, również komplikował sytuację. Na tyle wiernie odzwierciedlał bowiem rozdrobnienie opinii publicznej, że wyłaniał słabe rządy mniejszościowe lub kruche koalicje, niezdolne do przeprowadzenia poważniejszych reform. Tymczasem doszło do napięć na arenie międzynarodowej, gdyż Niemcy zawiesiły spłatę wojennych odszkodowań, w rezultacie czego Francuzi, dążąc do wyciśnięcia z Niemiec resztek ich zasobów finansowych, zajęli w 1923 roku Zagłębie Ruhry. Kryzys spotęgowała dodatkowo szalejąca hiperinflacja – kurs niemieckiej marki do brytyjskiego funta wynosił 10 000 do jednego.
Pośród takiego zamętu społecznego, ekonomicznego i politycznego pewien człowiek z licznego grona radykałów piął się w górę. Adolf Hitler, z pochodzenia Austriak, w czasie I wojny światowej służył w armii niemieckiej. W 1923 roku Hitler, który dzięki swojej energii i kunsztowi oratorskiemu został przywódcą NSDAP, zorganizował pierwszą niezdarną próbę przejęcia władzy. Pucz monachijski z 9 listopada 1923 roku zakończył się fiaskiem, a samego Hitlera skazano na pięć lat więzienia. Karę tę miał odbyć w więzieniu w Landsbergu.
Mimo tego wyroku Hitler spędził tam zaledwie dziewięć miesięcy, przy czym zapewniono mu niemal komfortowe warunki. Władze, nierzadko aprobujące głoszone przez niego poglądy, dały się przekonać do szybszego wypuszczenia go na wolność po tym, jak tymczasowo zrzekł się przywództwa partii nazistowskiej i zgodził się zrezygnować z publicznego zabierania głosu w kwestiach politycznych. Jednakże Hitler bez trudu ominął ten zakaz, urządzając mityngi w prywatnych posiadłościach swoich zamożnych popleczników.
Jeszcze w trakcie pobytu w więzieniu Hitler podyktował swoje wspomnienia i przemyślenia wydane później w książce pod tytułem Mein Kampf („Moja walka”). W tym czasie sytuacja w Niemczech wyraźnie się poprawiła. Przyjęty został tzw. plan Dawesa – skorygowany program spłaty reparacji przez Niemcy, uwzględniający ich realne ekonomiczne możliwości. Przyjęcie tego programu umożliwiło Niemcom zaciąganie znacznych pożyczek, głównie w Stanach Zjednoczonych, co – dzięki pieniądzom z kredytów – przyniosło krótkotrwałą gospodarczą prosperitę. Później Niemcy ratyfikowały kolejny system restrukturyzacji spłat należności w ramach planu Younga, co jeszcze bardziej polepszyło sytuację ekonomiczną w kraju.
Ponadto za sprawą starań nowego kanclerza Gustava Stresemanna Niemcy zostały w 1926 roku przyjęte do Ligi Narodów, a w Locarno podpisały traktat z Wielką Brytanią i Francją, co przyczyniło się do odprężenia w sytuacji międzynarodowej. Wspomniany traktat potwierdził nienaruszalność powojennych granic w Europie Zachodniej. Atmosfera pojednania zapowiadała nadejście bardziej konstruktywnego okresu w stosunkach między państwami. Równie ważne było jednak to, że układ lokarneński nie zagwarantował trwałości niemieckich granic wschodnich, co skłoniło wielu Niemców do myślenia, że mocarstwa zachodnie nie przeciwstawią się niemieckim próbom odzyskania utraconych tam terytoriów. Niestety, stopniową poprawę sytuacji Niemiec zniweczyły niemal zupełnie nieprzewidziane wypadki z 1929 roku, których poważne konsekwencje dały się odczuć na całym świecie. Otóż 29 października 1929 roku nastąpił krach giełdowy na Wall Street. Bezpośrednim jego skutkiem było wstrzymanie wszystkich amerykańskich pożyczek, które – w skali globalnej – sztucznie podtrzymywały gospodarkę. Wpłynęło to w dramatyczny sposób na sytuację ekonomiczną w całym świecie, jednak najdotkliwiej odczuły krach Niemcy, gdzie żmudna odbudowa gospodarki odbywała się za sprawą wielkich kredytów zaciąganych w Stanach Zjednoczonych. A nowy okres trudności ekonomicznych dał Hitlerowi kolejną okazję do zbicia kapitału politycznego, której przywódca NSDAP nie omieszkał wykorzystać.
Lata 1929–1933 naznaczyły starcia na ulicach niemieckich miast – naziści walczyli z komunistami, a gospodarka Niemiec kulała wskutek światowej recesji i konieczności spłaty wojennych odszkodowań. 29 stycznia 1933 roku prezydent Rzeszy Paul von Benckendorff und von Hindenburg mianował Hitlera, który na czele nazistów obiecywał Niemcom lepszą przyszłość, kanclerzem Niemiec. W wyborach przeprowadzonych w marcu partia nazistowska zdobyła 44 procent głosów. W „nadreprezentatywnym” systemie konstytucyjnym Republiki Weimarskiej dało to nazistom 288 z 647 miejsc w Reichstagu. Hitler przebiegle doprowadził do uchwalenia różnych „praw nadzwyczajnych”, dzięki którym w istocie legalnie skupił w swoim ręku władzę dyktatorską.
Mając pełnię władzy, Hitler niezwłocznie przystąpił do demontażu tradycyjnych struktur społecznych – zastępował je narodowosocjalistycznym porządkiem. Zdelegalizowano wszystkie partie poza nazistowską. Z życia publicznego stopniowo wykluczano Żydów, spychając ich na społeczny margines, czego kulminację stanowiła „noc kryształowa” (Kristallnacht) w 1938 roku – pogrom, w trakcie którego zdemolowano żydowskie posesje. Założono obozy koncentracyjne dla „nieprawomyślnych”. Więźniowie musieli w nich ciężko pracować fizycznie – choć wtedy jeszcze nie mordowano tam masowo ludzi. Hitler usiłował zlikwidować w Niemczech bezrobocie, inicjując ambitny program robót publicznych, z których największy rozgłos zdobyła budowa Autobahnen (autostrad). Ponadto zapoczątkował gigantyczną remilitaryzację, przekształcając Wehrmacht (siły zbrojne) w najsprawniejsze i najlepiej wyposażone wojsko na świecie, gotowe do wojny.
W okresie, kiedy Hitler dopiero dążył do zdobycia władzy, wszystkie niemieckie partie polityczne, w tym NSDAP, miały swoje bojówki ochraniające organizowane wiece i zloty przed ich zakłócaniem przez przeciwników. W sierpniu 1921 roku były podporucznik marynarki wojennej Hans Ulrich Klintzsch objął dowództwo „oddziału obrony i propagandy” NSDAP, przemianowanego w następnym miesiącu na Sturmabteilung (SA; „oddział szturmowy” czy też „oddziały szturmowe”). Formacja ta, do której w istocie trafiły różne zbiry, przeszła swój chrzest bojowy w listopadzie, kiedy komuniści usiłowali rozpędzić NSDAP i mityng w Hofbrauhaus w Monachium. Choć esesmani ustępowali komunistom liczebnie, to skutecznie sobie z nimi poradzili.
Członkowie wczesnych narodowosocjalistycznych grup paramilitarnych. Z lewej żołnierz Freikorpsu, dowódca drużyny ze Stosstrupp Adolf Hitler oraz esesman (ok. 1925 roku). Człowiek ze sztandarem to Karl Fiehler, jeden z organizatorów Stosstrupp Adolf Hitler. W ręku trzyma flagę wojenną z czasów cesarskich, z którą przybył na zlot z okazji „Dnia Niemiec” w Bayreuth 2 września 1923 roku. Ma na sobie uniform podobny do munduru Reichswehry z Kampfbinde (opaską) NSDAP na lewym rękawie i pruskim symbolem Totenkopf (trupią czaszką) na czapce wojskowej austriackiego kroju. Pod koniec 1925 roku esesmani nosili brunatne mundury SA, jednakże wyróżniały ich pewne charakterystyczne oznaki – nie tylko Totenkopf, ale i czarne czapki, czarne krawaty oraz czarne krawędzie opasek ze swastyką, a nieco później również czarne bryczesy. Policyjna pałka przydawała się w starciach z politycznymi przeciwnikami w trakcie ulicznych bójek. (Osprey Publishing © Paul Hannon)
Rozbudowa partii wymagała jej reorganizacji. W 1922 roku w ramach NSDAP powstała sekcja młodzieżowa (Jugendbund) dla chłopców w wieku od 14 do 18 lat. Podzielono ich na dwie grupy wiekowe. Starsi (16–18 lat) należeli do Jungsturm Adolf Hitler (szturmowej młodzieżówki Adolfa Hitlera), w praktyce stanowiąc młodzieżówkę SA. Będąca jej sukcesorem organizacja Hitlerjugend (młodzież Hitlera) pozostała podporządkowana SA do maja 1932 roku.
Członkowie SA, początkowo działający tylko w Monachium, przeprowadzili pierwszą większą akcję poza tym miastem 14–15 października 1922 roku podczas obchodów „Dnia Niemiec” w Coburgu, gdzie doszło do bijatyki z przybyłymi tam licznie komunistami. Owa „batalia koburska” zaowocowała przełamaniem dominacji „czerwonego frontu” w tym mieście, a za sprawą relacji prasowych z tego incydentu nazwisko Hitlera stało się znane szerokim rzeszom ludności.
Pierwszy „krajowy” zlot NSDAP odbył się 28 stycznia 1923 roku. Na zlocie tym ok. 6000 członków SA przedefilowało przed Hitlerem, który wręczył sztandary czterem nieco wcześniej sformowanym jednostkom SA: dwóm monachijskim, norymberskiej i z miasta Landshut. W tym samym czasie Sturmfahne (sztandar bojowy) otrzymała kompania SA ze Zwickau – jako pierwsza jednostka SA spoza Bawarii. W dniu 1 marca 1923 roku powstał monachijski pułk SA. W tym samym miesiącu dowództwo SA przejął Hermann Göring, bowiem Klintzsch, członek Freikorpsu Korvettenkäpitana (komandora podporucznika) Hermanna Ehrhardta, został odwołany przez swojego szefa, gdy ten uwikłał się w spór z Hitlerem dotyczący francuskiej okupacji Zagłębia Ruhry. Göring cieszył się sławą bohatera, asa powietrznego z lat I wojny światowej, lecz z natury był leniwym egoistą. Faktycznie SA kierował Ernst Röhm, wojskowy sztabowiec z Monachium. To właśnie Röhm nakłonił wojsko do zaopatrzenia SA w broń, a tym samym do przekształcenia tej organizacji w jedną z kilku Wehrverbände (oficjalnie tolerowanych „grup zbrojnych”, bez wyjątku antykomunistycznych).
We wrześniu 1923 roku Hitlerowi udało się doprowadzić do zorganizowania Kampfbundu (związku walki) złożonego z ok. 70 000 ludzi, głównie z SA, ale także z Bundu Oberland (jednostki Freikorpsu) i Reichskriegsflagge (zbrojnego ugrupowania pod kierownictwem Röhma). W dniu 9 listopada 1923 roku, jak już wspomnieliśmy, Hitler próbował siłą doprowadzić do obalenia władz monachijskich. Ta źle zaplanowana i nieudolnie przeprowadzona akcja przyniosła nazistom kompromitujące fiasko. Policja otworzyła ogień do demonstrantów i zabiła 16 osób, a raniła dużo więcej. Hitler został aresztowany, ranny Göring zbiegł do Austrii. Zdelegalizowano SA. Ci z liderów tej organizacji, którzy uniknęli aresztowania, uciekli do innych niemieckich krajów związkowych, gdzie bawarski wymiar sprawiedliwości nie mógł ich dosięgnąć. Hitlera skazano na pięć lat więzienia, lecz wyszedł na wolność amnestionowany w grudniu 1924 roku. Röhm, chroniony przez swych protektorów w wojsku, dostał jedynie surową naganę.
Symbole nowej władzy. Pośrodku esesman z Leibstandarte Adolf Hitler ze sztandarem Feldzeichen, z metalowym orłem i swastyką z wieńcem. Zwracają uwagę ryngraf i bandolier uzupełniające galowy mundur trzymającego sztandar.