Grób poety - ebook

Grób poety

Oto jest grób poety... W nieświęconej ziemi

I nie pod krzyżem leży... Na płycie grobowej

Nie ma kwiatów... Nikt żadnej nie powiedział mowy,

Wszyscy stali dokoła zmieszani i niemi

I odeszli czym prędzej, gdy grób zasypano —

Został sam w ziemi z czarną, spiekłą w piersiach raną.

Jak cicho teraz leży i w jakim spokoju

Ten, co wprzódy nie zaznał nic, prócz trosk i znoju,

Prócz upokorzeń, wzgardy dla samego siebie,

Gdy musiał żyć o ledwie nie żebranym chlebie,

Lub — a myśl sama o tym barwę z twarzy zdziera —

Starać się zostać błaznem pana — lub bankiera.

Leży cicho... Już więcej nie przyjdzie ta jędza

Z szczękami trupiej głowy, co się zowie nędza,

Już nie przyjdzie i marzeń mu więcej nie starga...

Leży cicho... Ostatnia wielka, straszna skarga

Wyszła mu z ust wraz z jękiem, gdy drżący i blady

Pocisnął cyngiel — padł strzał — zbiegły się sąsiady,

Drzwi otwarli, a widząc trupa na podłodze,

Cofali się ze wstrętem i żegnali w trwodze.

A tymczasem świetlana, z skrzydłami złotemi,

Odchodziła poety dusza precz od ziemi

I podniosła się z wolna i kędyś w przestrzenie

Wracała, skąd przychodzi na ziemię natchnienie...

Wzdymaj się, srebrnomodre, nieskończone morze!

Wzdymaj się! Ty mu zahucz, jak tryumfu dzwony!

Wzdymaj się, ty potęgo ogromna i dzika,

Elemencie królewski i nieuskromiony!

Wzdymaj się! Gdy raz zerwał z szyi swej obrożę,

Jego zwycięskiej śmierci to godna muzyka !...

Pieśń tryumfu mu zahucz! Oto już nic zgoła

Wolnej, skrzydlatej duszy krępować nie zdoła — —

W przestworzu od gwiazd skrzących i komet ognistem

Lecieć będzie z błyskawic trzaskiem i prześwistem — —

Ile wysp złotych w słońcu, pieczar skrytych w bluszcze,

Kwiatów, co wybuchają lawą z ziemi Wschodu,

Gdzie jakich skał granity i gdzie jakie puszcze,

Wszystkie zorze na toniach spiętrzonych od lodu,

Wszystkich wulkanów ognie: wszystko, wszystko dla niej.

Wszystko! Nie ma granicy, kresu i przystani...

Wolna, jak mgła powietrzna na niezmiernym niebie,

Lecieć będzie i wszystko, co niegdyś kochała,

Ciszę, światło i przestrzeń, wszystko mieć dla siebie,

Wydarta, wyzwolona z wstrętnych więzów ciała!

Wzdymaj się srebrnomodre, nieskończone morze!

Wzdymaj się! Oto na twe rozhukane zwały

Upadłszy, piaski pustyń nadbrzeżnych rozorze

I zatrzęsie w podstawach wysp skrzesane skały.

Na delfinów srebrzyste rzuciwszy się grzbiety,

Płynąć będzie, gdzie palmy cień rzucają liściem

I na błyszczącym sierpem zdobne minarety

Księżyc bladych lśnień strugi rozlewa przed wnijściem.

Oto przepastne wody tumanem się wznoszą

I wirem zakręcone piętrzą się w niebiosy — —

Ha ! Z jakimż upojeniem i z jaką rozkoszą,

Uchwyciwszy się wichrów płomiennych za włosy,

Leci, topi się w głębiach, jako sokół w chmurze,

Opada w dół i znów się porywa do góry,

Aż wreszcie, rozszalała, jak gryf złotopióry,

Z mórz na morza przelata, ściga grzmiące burze,

I kędyś, gdzie się szafir sennych wód krysztali,

Rzuci się odpoczywać na srebrzystej fali...

Wzdymaj się srebrnomodre, nieskończone morze!

Wzdymaj się, pieśń radości mu szum, pieśń wesela!

Oto już ognia marzeń nic mu nie spopiela,

Nic kaskad jego natchnień tamować nie może.

Oto już owe kształty, owe światła, tony,

Co były jego duszą, jego krwią serdeczną,

Nie będą, jako obłok wichrem rozpędzony,

Pierzchać przed strasznym widmem życiowej niedoli —

Oto już wszedł w tę ciszę i spokojność wieczną,

Gdzie nic więcej nie łamie, nic więcej nie boli.

Minęły już te noce, gdy przedziwne cienie

Nad jego młodą głową splatały się w wieńce,

I prosiły, składając, jak do modłów, ręce:

Oto nas twe do ciebie przysłało natchnienie,

Chcemy na świat! Patrz, jakie piękne i tęczowe,

Daj nam, jak gwiazdom jasnym, nad twym czołem błysnąć,

Daj nam ciało, daj duszę... A on ściskał głowę,

Co pękała w gorączce, i pytał sam siebie:

Co jutro? Lecz co jutro? Czy z okna się cisnąć?

Czy żyć dalej o ledwie nie żebranym chlebie?

Dalej walczyć z tym losem, co kościaną ręką

Pochwyciwszy za gardło, pierś gniecie kolanem,

I, jak upiór, się poić zda ofiary męką,

Unicestwianą siłą i życiem złamanem?

Dalej za nędznej strawy kęs uginać karku,

Zapierać się swej duszy, pragnień, woli, wiary,

Myśl swą, krew swą przemieniać w towar na jarmarku,

Szukać kupca i ducha przykrawać do miary?

Dalej z wniebowstępnego cisz i wyżyn lotu

Opadać ku ziemskiemu gwarowi i błotu,

Gardząc własną słabością i dolą ofiary ?!...

Niech mogiłę samotną w nieświęconej ziemi

Tłum prawowierny mija z obawą i wstrętem,

Kto się życia rękoma pozbawia własnemi,

Tego duch potępiony, imię jest przeklętem.

Mówią, że czasem sokół, zamknięty do klatki,

Próbuje stargać druty, aż gdy skrzydła skrwawi,

Pierś porani i siły wyczerpie ostatki,

Oszalały, z rozpaczy głodem się zamarza...

Ludzie spokojni, trzeźwi, rozsądni i prawi,

Unikajcie głuchego wyklętych cmentarza.Przypisy:

spiekły — tu: o wypalonych brzegach.

wprzódy — dawniej, wcześniej.

a myśl sama o tym barwę z twarzy zdziera — sens: na samą myśl o tym człowiek blednie.

kędyś — gdzieś.

element — żywioł.

nieuskromiony — nieposkromiony.

zgoła — całkiem, zupełnie.

zwały (daw.) — właśc. wały, fale morskie.

krzesać — wykuwać z kamienia.

minaret — wieża stawiana obok meczetu, zaopatrzona w balkon, z którego muezin zwołuje wiernych na codzienną modlitwę.

wnijście — dziś: wejście.

tuman — unoszący się w powietrzu kłąb kurzu bądź kropel wody.

gryf — legendarne zwierzę z ciałem lwa i skrzydłami orła, często wykorzystywane jako motyw na herbach.

pierzchać — uciekać.Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.

Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/grob-poety

Tekst opracowany na podstawie: Kazimierz Tetmajer, Wybór poezji, Warszawa 1897

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paweł Kozioł, Marta Niedziałkowska.

Plik wygenerowany dnia 2011-01-26.