Groby niewinnych - ebook

Rozdział 1

I

W wieczór, kiedy to wszystko się zaczęło, gęsta mgła otuliła miasteczko Eastvale. Na rynku wkradała się w rowki pomiędzy brukiem, tłumiła śmiech dobiegający z pubu Queen’s Arms i światło padające przez czerwone i pomarańczowe szyby, ocierała się i lizała zimne szkło w zasłoniętych oknach i wdzierała się przez malutkie szczeliny pod drzwiami.

Mgła wydawała się najgęstsza na cmentarzu przy kościele Marii Panny, gdzie piękna kobieta z długimi rudymi włosami wędrowała boso pijana, pod niebezpiecznym kątem trzymając w dłoni pełny kieliszek pinot noir.

Szła zygzakiem, omijając rozłożyste cisy z wygiętymi gałęziami i pokryte plamami porostów kamienie. Czasami myślała, że widzi duchy, szare, przezroczyste kształty przemykające pomiędzy grobami, ale nie czuła strachu.

Dotarła do mauzoleum Inchcliffe’ów.

Majaczyło przed nią we mgle, potężne i wspaniałe: klasyczne linie wykute w marmurze, zarośnięte chwastami stopnie prowadzące do ciężkich drewnianych drzwi.

Kobieta przyszła tu na spotkanie z aniołem. Lubiła go. Oczy miał utkwione w niebie, jakby ziemskie sprawy były bez znaczenia, dłonie złożone do modlitwy. Chociaż wyrzeźbiono go z marmuru, kobieta często wyobrażała sobie, że jest bezcielesny i jej dłoń przeszłaby przez niego na wylot.

Zachwiała się lekko, uniosła kieliszek, przypijając do anioła, i wlała w siebie resztkę wina. Pod stopami czuła zimną wilgotną ziemię i trawę.

– Witaj, Gabrielu – powiedziała nieco bełkotliwie. – Przykro mi, znowu zgrzeszyłam. – Czknęła, przykładając rękę do ust. – Wybacz, ale po prostu nie umiem…

Wtedy coś zobaczyła, czarno-biały kształt wystający zza mauzoleum. Zaciekawiona, zmrużyła oczy i niepewnym krokiem podeszła. Dopiero kiedy od tej rzeczy dzielił ją metr, uświadomiła sobie, że to czarny but i biała skarpeta. Okrywające stopę.

Cofnęła się z ręką na ustach, potem poszła na tyły grobowca. W mroku widziała tylko blade nogi, jasne włosy, otwarty tornister i rdzawoczerwony mundurek Szkoły Marii Panny dla Dziewcząt.

Krzyknęła i upuściła kieliszek. Rozbił się na kamieniu.

Później Rebecca Charters, żona pastora w kościele Marii Panny, padła na kolana na potłuczone szkło i zaczęła wymiotować.

II

Mgła ma smak popiołów, pomyślał główny inspektor Alan Banks, stawiając kołnierz płaszcza i śpiesznie idąc asfaltową ścieżką w kierunku słabego, stłumionego światła. A może ponosiła go wyobraźnia. Chociaż jeszcze nie widział ciała, już czuł znajomy ucisk w żołądku, który zawsze wywoływało morderstwo.

Kiedy znalazł się na miejscu zbrodni, tuż przy wąskiej żwirowanej ścieżce koło zarośli, przez płócienny ekran zobaczył zamazaną sylwetkę doktora Glendenninga, pochylającego się nad niewyraźnym kształtem leżącym na ziemi.

Mgła kompletnie pomieszała zwykły porządek pojawiania się na miejscu zbrodni. Banks brał udział w zebraniu wyższych rangą oficerów w Northallerton, kiedy dostał wezwanie, i w rezultacie przybył niemal ostatni. Wyprzedzili go Peter Darby, policyjny fotograf, oraz inspektor Barry Stott, bardziej znany jako „Uszatek”, z powodów jasnych dla wszystkich, którzy choć raz go widzieli. Stott, niedawno awansowany i przeniesiony z Salford, czasowo zastępował sierżanta, który pojechał do Scotland Yardu, gdzie został członkiem specjalnej jednostki komputerowej.

Banks wziął głęboki wdech i wszedł za zasłonę. Doktor Glendenning podniósł wzrok; dym z papierosa zwisającego mu z ust niemal całkowicie zlewał się z otaczającą ich mgłą.

– Ach, Banks… – powiedział ze śpiewnym edynburskim akcentem, po czym wolno pokręcił głową.

Banks spojrzał na ciało. Przez wszystkie lata pracy w Eastvale nie musiał radzić sobie z tego rodzaju zbrodnią. Jasne, w Londynie widywał gorsze, co po części było powodem, dla którego opuścił stolicę i przeniósł się na północ. Najwyraźniej jednak nie można było przed nimi uciec. Nigdzie. George Orwell miał rację, mówiąc o upadku angielskiego morderstwa, Banks miał przed sobą potwierdzenie jego zdania.

Dziewczyna, przypuszczalnie piętnasto-, szesnastoletnia, leżała na plecach w wysokiej trawie za wielkim wiktoriańskim mauzoleum, na którym stał marmurowy pomnik anioła. Anioł był do niej odwrócony plecami, Banks we mgle dostrzegał ułamane pióra skrzydeł.

Ofiara wpatrywała się w mgłę, długie jasne włosy otaczały jej głowę jak aureola, twarz miała czerwonawofioletowy odcień. Pod okiem była niewielka rana, na szyi odbarwienia. Strumyczek krwi w kształcie wielkiej łzy ciekł z prawej dziurki nosa.

Rdzawoczerwony szkolny blezer leżał zwinięty na ziemi, biała bluzka była rozdarta, stanik zdjęty – na oko sądząc, dość gwałtownie.

Banks poczuł impuls, żeby przykryć dziewczynę. W swojej pracy widział o wiele więcej niż powinien oglądać człowiek, i tego rodzaju drobiazgi czasami działały na niego silniej niż krew i wnętrzności. Dziewczyna wyglądała tak niewinnie, a tak brutalnie pogwałcono jej ciało. Potrafił sobie wyobrazić jej wstyd, że tak ją obnażono, rumieniec i pośpiech, z którym próbowałaby się okryć, gdyby żyła. Ale teraz już się nie będzie wstydzić.

Sprawca zadarł jej spódnicę, odsłaniając uda i łono. Długie nogi były rozłożone pod kątem czterdziestu pięciu stopni. Białe skarpetki zwinęły się wokół kostek. Na stopach miała błyszczące czarne buciki z boku zapinane na klamry.

Obok niej leżał otwarty tornister, pasek z jednej strony wypadł z metalowego kółka. Banks długopisem odwrócił klapę, na której przeczytał starannie wypisany atramentem adres:

Panna Debora Catherine Harrison

Hawthorn Close 28

Eastvale

North Yorkshire

Anglia

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Unia Europejska

Ziemia

Układ Słoneczny

Droga Mleczna

Wszechświat

Uśmiechnął się smutno do siebie. To był przejaw typowej nastoletniej beztroski, w szkole sam też takie rzeczy robił.

Hawthorn Close oznaczało pieniądze, podobnie jak szkoła Marii Panny. Była to część miasta z wielkimi, w większości wolno stojącymi domami, z których każdy miał spory ogród, długi podjazd i boisko do krokieta w cieniu miedzianych buków. Jeśli człowiek chciał tam mieszkać, musiał zarabiać dość, żeby w najgorszym razie zatrudniać ogrodnika. Szkoła także wymagała pieniędzy – około tysiąca dwustu funtów na semestr. Banks to sprawdził zaraz po przeprowadzce, ale szybko się przekonał, że nie stać go na posłanie tam córki Tracy.

Od jednego z techników wyprosił kilka torebek na dowody, po czym trzymając tornister za krawędzie, przełożył do nich zawartość. W środku znalazł tylko dwie książki do ćwiczeń podpisane na okładce „Debora Catherine Harrison”, przenośne szachy, kilka kosmetyków i trzy luźne tampony w celofanowym opakowaniu. Dlaczego jednak tornister był otwarty? Zapięcie wydawało się mocne, Banks wątpił, by otworzyło się w czasie szarpaniny. Czy ktoś czegoś w nim szukał?

Glendenning polecił jednemu z podwładnych pobranie wymazów z ust, odbytu i pochwy oraz wyczesanie włosów łonowych. Jęknął i wstał.

– Robię się za stary, Banks – powiedział, masując sobie kolana. – Za stary na takie rzeczy. – Głową wskazał ciało. Wysoki i białowłosy, miał poplamione nikotyną wąsy; Banks przypuszczał, że pewnie dobiegał sześćdziesiątki.

Odeszli, teraz namiot zasłaniał im widok na ofiarę. Co pewien czas flesz aparatu Petera Darby’ego błyskał, tworząc we mgle efekt stroboskopowy. Banks przyjął od Glendenninga papierosa marki Senior Service. Zwykle palił silk cuty z filtrem, ale w ostatnich kilku miesiącach drastycznie ograniczył palenie i nawet nie nosił przy sobie papierosów. Ha, pomyślał, podczas gdy Glendenning podsunął mu złotą zapalniczkę z inicjałami, łatwo było się ograniczać w leniwe lato, bez dochodzenia w sprawie morderstwa. Teraz był listopad, tuż koło niego leżały zwłoki. Zaciągnął się i zakaszlał.

– Powinieneś się zbadać, chłopcze – powiedział Glendenning. – Ten kaszel może oznaczać raka.

– To nic takiego. Zaczyna mi się robić zimno, i tyle.

– Tak… Nie przypuszczam, że wywlokłeś mnie na tę parszywą noc, żeby rozmawiać o swoim zdrowiu, mam rację?

– Masz. Co o tym sądzisz?

– Na razie niewiele wiem, ale sądząc po kolorze skóry i śladach na szyi, powiedziałbym, że asfiksja spowodowana zadzierzgnięciem.

– Jakiś ślad po pasku?

– To nieoficjalne, ale pasek tornistra ładnie pasuje.

– A czas śmierci?

– Och, dajże spokój, chłopcze.

– W przybliżeniu?

– Nie więcej niż dwie, trzy godziny temu. Ale nie powołuj się na mnie w tej kwestii.

Banks spojrzał na zegarek. Ósma. Co oznaczało, że przypuszczalnie zginęła pomiędzy piątą a szóstą. Nie w drodze ze szkoły do domu. W każdym razie nie zaraz po szkole.

– Zamordowano ją tutaj?

– Tak. Niemal na pewno. Plamy opadowe są całkowicie zgodne z pozycją ciała.

– Znaleźliście resztę jej bielizny?

Glendenning pokręcił głową.

– Tylko stanik.

– Kiedy weźmiesz ją na stół?

– Jutro z samego rana. Przyjdziesz?

Banks przełknął; mgła drapała go w gardle.

– Za skarby świata bym tego nie przegapił.

– Dobrze. Zarezerwuję dla ciebie najlepsze miejsce. Jadę do domu. Możecie przewieźć ją do kostnicy.

Glendenning odwrócił się i zniknął we mgle.

Banks przez chwilę stał sam, usiłując zapomnieć o dziewczynie, którą widział tak okrutnie upozowaną, i desperacko próbując nie zobaczyć na jej miejscu Tracy. Starannie zgasił papierosa na ścianie mauzoleum Inchcliffe’ów i schował niedopałek do kieszeni. Nie ma sensu zostawiać na miejscu zbrodni fałszywych tropów.

Kilka metrów dalej zauważył na trawie jasną plamę. Podszedł i kucnął, żeby lepiej się przyjrzeć. Plama wyglądała i cuchnęła jak wymioty. Dostrzegał także nóżkę i fragmenty kieliszka do wina, który najwyraźniej rozbił się o kamienny murek otaczający grób. Ostrożnie podniósł odłamek, trzymając go kciukiem i palcem wskazującym. Był poplamiony krwią albo winem, Banks nie potrafił tego rozstrzygnąć.

W zasięgu słuchu dostrzegł inspektora Stotta i zawołał go.

– Wiesz coś o tym?

Stott popatrzył na szkło i wymiociny.

– Rebecca Charters. Kobieta, która odkryła ciało – powiedział. – Trochę dziwna. Mieszka na plebanii. Jest z nią posterunkowa Kemp.

– Dobra, później z nią porozmawiam. – Banks wskazał mauzoleum. – Ktoś zajrzał do środka?

– Jeszcze nie. Wysłałem posterunkowego Aikena, żeby sprawdził, czy pastor ma klucz.

Banks kiwnął głową.

– Barry, ktoś musi przekazać wiadomość rodzicom dziewczyny.

– A ponieważ jestem nowy…

– Nie to miałem na myśli. Jeśli nie czujesz się dobrze w tej roli, poślę kogoś innego. Bo trzeba to załatwić.

– Przepraszam. – Stott zdjął okulary i przetarł je białą chusteczką. – Jestem trochę… – Machnął dłonią w kierunku ciała. – Oczywiście pojadę.

– Na pewno?

– Jasne.

– Dobrze. Niedługo tam do was dołączę. Zanim wyjedziesz, wezwij posterunkową Gay i sierżanta Hatchleya. Niewykluczone, że trzeba będzie wywlec Jima z pubu Oak.

Stott uniósł brwi. Banks dostrzegł lekki wyraz niesmaku na wzmiankę o sierżancie Hatchleyu. Cóż, pomyślał, to mój krzyż.

– I wyślij na ulice tylu funkcjonariuszy, ilu się da. Chcę, żeby od razu przepytano mieszkańców domów w tej okolicy. Zapowiada się długa, pracowita noc, ale nie możemy zwlekać. Ludzie szybko zapominają. Poza tym jutro zlecą się sępy.

– Sępy?

– Prasa, telewizja, gapie. Będzie niezły cyrk, Barry. Przygotuj się.

Stott kiwnął głową. Wrócił posterunkowy Aiken z kluczem do grobowca. Banks pożyczył latarkę od jednego z techników, po czym obaj ze Stottem ostrożnie zeszli po zarośniętych zielskiem schodach.

Po krótkich zmaganiach z kluczem ciężkie drewniane drzwi ustąpiły. Mężczyźni znaleźli się w mroku z umarłymi: sześć solidnych trumien spoczywało na krzyżakach. Kilka macek mgły zsunęło się za nimi i owinęło wokół ich stóp.

W małym grobowcu nie unosił się zapach śmierci, tylko pleśni i ziemi. Na szczęście ostatnio nie chowano tu nowych Inchcliffe’ów; rodzina opuściła Eastvale pięćdziesiąt lat temu.

Na pierwszy rzut oka Banks widział tylko pajęczyny, które wydawały się stworzone z samego powietrza. Lekko zadrżał i skierował latarkę na podłogę. W kącie najbardziej oddalonym od wejścia leżały dwie puste butelki po wódce i stos niedopałków. Trudno było stwierdzić, od jak dawna tu są, ale z całą pewnością nie liczyły pół wieku.

Poza tym nie znaleźli nic interesującego i Banks z wielką ulgą opuścił mauzoleum; po jego wnętrzu powietrze, choć gęste od mgły, było czyste jak kryształ. Poprosił techników, żeby spakowali puste butelki i niedopałki, a także gruntownie przeszukali mauzoleum.

– Musimy przygotować na posterunku pokój przeznaczony dla tego dochodzenia – powiedział, znowu zwracając się do Stotta – i zostawić wóz koło miejsca zbrodni; to ludziom ułatwi przekazanie nam informacji. Funkcjonariusz od dowodów, linie telefoniczne, personel cywilny i tak dalej. Niech Susan Gay się tym zajmie. I trzeba poinformować komendanta – dodał z przygnębieniem.

Aktualnie Banks był najwyższym stopniem funkcjonariuszem w wydziale kryminalnym w Eastvale, jako że nadinspektor Gristhorpe złamał sobie nogę, naprawiając kamienne ogrodzenie. Formalnie rzecz biorąc, śledztwo w sprawie morderstwa powinien prowadzić główny nadinspektor Jack Wormsley z regionalnej komendy North Yorkshire w Northallerton, Banks jednak wiedział z doświadczenia, żeby od Jacka Wormsleya nie oczekiwać niczego więcej poza telefonem od czasu do czasu; jak głosiły plotki, był za blisko ukończenia modelu Tadż Mahal, żeby zaprzątać sobie głowę jakimś morderstwem. Banks wiedział, że jeśli już, to utrudnień mógł się spodziewać ze strony nowego głównego komendanta Jeremiaha „Jimmy’ego” Riddle’a, młodego wilka wyznającego agresywną szkołę policyjnego zarządzania, w myśl której podwładni powinni czuć na karku oddech przełożonego.

– Musimy też dokładnie przeszukać cmentarz – ciągnął Banks – ale będzie lepiej, jak zrobimy to w dzień, bo może w nocy mgła nieco opadnie. Tak czy owak trzeba się upewnić, że cmentarz jest zabezpieczony. – Banks się rozejrzał. – Ile tu jest bram?

– Dwie. Jedna z North Market Street, druga z Kendal Road, zaraz obok mostu.

– Więc to nie będzie trudne. Mur jest wysoki, wygląda na to, że powstrzyma ewentualnych intruzów, ale na wszelki wypadek wyślemy dwóch ludzi do patrolowania ogrodzenia. Nie potrzebujemy jakiegoś nieustraszonego fotoreportera zalewającego poranną prasę zdjęciami z miejsca zbrodni. Można wejść na cmentarz od strony rzeki?

Stott pokręcił głową.

– Tam mur też jest wysoki i ma potłuczone szkło na wierzchu.

– Uroczy zakątek, co?

– Jak rozumiem, dochodziło do aktów wandalizmu.

Banks wysilił wzrok, przez mgłę patrząc na światła plebanii. Wyglądały jak pozbawione ciał oczy.

– Ty jesteś człowiekiem kościoła, co, Barry?

– Owszem. Ale chodzę do Świętego Cuthberta, nie tutaj.

Banks głową wskazał plebanię.

– Wiesz, kto tu jest pastorem?

– Ojciec Daniel Charters.

Banks uniósł brwi.

– Tak myślałem. Nie znam wszystkich szczegółów, ale to o nim ostatnio mówili w wiadomościach?

– Tak – odparł Stott przez zaciśnięte zęby.

– Interesujące – powiedział Banks. – Bardzo interesujące. – Ruszył w stronę plebanii.

III

Kobieta, która otworzyła tylne drzwi w odpowiedzi na pukanie Banksa, miała trzydzieści kilka lat, połyskliwą kaskadę rudych włosów spadających na ramiona, oliwkową cerę, wielkie orzechowe oczy i najpełniejsze, najbardziej zmysłowe usta, jakie w życiu widział. Na jej twarzy malowały się oszołomienie i dezorientacja.

– Jestem Rebecca Charters – powiedziała, ściskając jego dłoń. – Proszę, niech pan wejdzie.

Banks ruszył za nią korytarzem. Była wysoka, ubrana w ciężki czarny szal zarzucony na ramiona i luźną niebieską spódnicę, która spływała z krzywizny bioder niemal do kamiennej podłogi. Stopy miała bose i brudne, ze źdźbłami trawy przyklejonymi do kostek i podeszew. Na prawej stopie koło ścięgna Achillesa była świeża rana. Kiedy szła, kołysała biodrami bardziej niż spodziewałby się po żonie pastora. To wytwór jego wyobraźni czy rzeczywiście nieco chwiejnie stawiała kroki?

Zaprowadziła go do wysokiego salonu z nijaką tapetą w paski. Posterunkowa Kemp stała przy drzwiach; Banks powiedział jej, że może iść.

Aksamitne zasłony barwy butelkowej zieleni zasłaniały wykuszowe okno. Dokładnie naprzeciwko drzwi znajdował się pusty kominek wykładany kafelkami; leżał przed nim ogromny kłąb brązowo-białej sierści, który Banks uznał za psa. Miał nadzieję, że cokolwiek to jest, pozostanie na miejscu. To nie znaczy, że nie lubił psów, ale nie znosił, jak go obwąchiwały, śliniąc się przy tym. O wiele bardziej wolał koty. Podobała mu się ich arogancja, niezależność, skłonność do złośliwostek i sprawiłby sobie jednego, gdyby jego żona Sandra nie była na nie uczulona.

Jedynym źródłem ciepła był mały biały grzejnik pod ścianą w głębi. Banks ucieszył się, że nie zdjął płaszcza.

Stolik do kawy otaczał trzyczęściowy komplet wypoczynkowy, obity zniszczonym brązowym sztruksem; w jednym z foteli siedział mężczyzna z krzaczastymi, niemal zrośniętymi czarnymi brwiami, zmarszczonym czołem, pociągłą bladą twarzą i wystającymi kość­mi policzkowymi. Miał zgnębioną minę udręczonego młodego księdza ze starego filmu.

Kiedy Banks wszedł, mężczyzna wstał; przypominał jakieś wielkie zwierzę z długimi kończynami, które podnosi się z legowiska. Wyciągnął szczupłą dłoń.

– Jestem Daniel Charters. Napije się pan kawy?

Ściskając mu rękę, Banks zauważył dzbanek na stole, i kiwnął głową.

– Bardzo chętnie. Czarną, bez cukru.

Banks usiadł na sofie, Rebecca Charters obok niego. Na stoliku stała także pusta butelka po pinot noir z Sainsbury.

Kiedy Daniel Charters zajmował się kawą, gospodyni podeszła do szafki ze szklanymi drzwiami, wyjęła butelkę i kieliszek do brandy, po czym nalała sobie szczodrą porcję. Banks zauważył, że mąż gniewnie na nią spojrzał, ale ona go zignorowała. Kawa była dobra. Upił łyk i niemal od razu poczuł, jak drapanie w gardle nieco ustępuje.

– Zdaję sobie sprawę, że to był dla pani wielki szok – zaczął – ale czy mogłaby pani odpowiedzieć na kilka pytań?

Rebecca potaknęła.

– Świetnie. Od razu zgłosiła pani znalezienie zwłok?

– Niemal natychmiast. Kiedy zobaczyłam ten kształt, zorientowałam się, czym jest, najpierw… zrobiło mi się niedobrze. Potem pobiegłam do domu i zadzwoniłam na policję.

– Co pani robiła na cmentarzu o takiej porze, w taki ponury wieczór?

– Poszłam do anioła.

Mówiła cicho i Banks nie uwierzył w to, co usłyszał.

– Co takiego?

– Mówiłam, że poszłam do anioła. – Jej wielkie wilgotne oczy z czerwonymi obwódkami od płaczu patrzyły na niego buntowniczo. – Co w tym złego? Lubię cmentarze. W każdym razie lubiłam.

– A szkło?

– Miałam kieliszek wina. Upuściłam go, potem upadłam. Niech pan patrzy. – Uniosła spódnicę do kolan. Oba były zabandażowane, ale krew przesiąkała przez gazę.

– Nie powinna pani pójść do lekarza?

Rebecca pokręciła głową.

– Nic mi nie jest.

– Poruszyła pani ciało?

– Nie. Niczego nie dotykałam. Nie zbliżałam się do niego.

– Rozpoznała pani ofiarę?

– Tylko że jest ze szkoły Marii Panny.

– Znała pani Deborę Catherinę Harrison?

Rebecca przycisnęła dłoń do ust i potaknęła. Przez chwilę Banks myślał, że znowu będzie wymiotowała. Jej mąż się nie poruszył, ale z jego miny Banks wywnioskował, że jemu też to nazwisko nie jest obce.

– To ona? – zapytała Rebecca.

– Tak podejrzewamy. Muszę prosić, żeby państwo nikomu o tym nie mówili, dopóki nie potwierdzimy tożsamości.

– Oczywiście. Biedna Debora.

– Więc znała ją pani?

– Śpiewała w chórze – powiedział Daniel Charters. – Szkołę i kościół łączą bliskie więzi. Nie mają własnej kaplicy, na nabożeństwa przychodzą do nas. Wiele dziewcząt śpiewa w chórze.

– Przychodzi państwu do głowy wyjaśnienie, co mogła robić na cmentarzu około piątej, szóstej po południu?

– Szła skrótem ze szkoły do domu – wyjaśniła Rebecca.

– Ale lekcje kończą się o wpół do czwartej.

Rebecca wzruszyła ramionami.

– Mają kluby, zrzeszenia, różne zajęcia. Będzie pan musiał zapytać doktor Green, dyrektorkę szkoły. – Znowu napiła się brandy. Pies przed kominkiem ani drgnął. Banks pomyślał, że może jest martwy, ale potem dostrzegł lekkie poruszenia sierści przy oddechu. Pewnie jest stary. Banks też się tak czuł.

– Czy któreś z państwa coś widziało albo słyszało dzisiaj po południu?

Daniel pokręcił głową.

– Wydawało mi się, że słyszałam – powiedziała Rebecca. – Kiedy w kuchni otwierałam wino. To brzmiało jak zduszony krzyk albo coś w tym rodzaju.

– Co pani zrobiła?

– Podeszłam do okna. Oczywiście w tej mgle nic nie zobaczyłam. Postałam kilka minut i kiedy nic więcej nie usłyszałam, uznałam, że to musiał być ptak albo jakieś małe zwierzę.

– Pamięta pani, o której to było?

– Około szóstej, może kilka minut po. W telewizji zaczęły się wiadomości lokalne.

– Słyszała pani krzyk, a mimo to czterdzieści pięć minut później wyszła pani sama na mroczny, zasnuty mgłą cmentarz?

Rebecca rzuciła spojrzenie na pustą butelkę po winie.

– Do tego czasu już o tym zapomniałam. Poza tym, jak mówiłam, uznałam, że to zwierzę.

Banks zwrócił się do Daniela Chartersa.

– A pan coś słyszał?

– Był w swoim gabinecie do chwili, kiedy wróciłam z krzykiem po odkryciu ciała – wyjaśniła Rebecca. – Gabinet jest po drugiej stronie domu. Tam żadne odgłosy z cmentarza nie dochodzą.

– Panie Charters?

Daniel Charters kiwnął głową.

– Tak było. Pracowałem nad kazaniem. Obawiam się, że żona ma rację. Nic nie słyszałem.

– Czy któreś z państwa widziało ostatnio nieznajomych włóczących się po okolicy?

Oboje pokręcili głowami.

– Ktoś niedawno wchodził do mauzoleum Inchcliffe’ów?

Charters zmarszczył brwi.

– Nie. O ile się orientuję, nikt tam nie był od pół wieku. Dałem klucz jednemu z pańskich ludzi.

– Gdzie pan zwykle przechowuje klucz?

– W kościele. Na haczyku w zakrystii.

– Więc wszyscy mają do niego dostęp?

– Tak. Ale nie rozumiem…

– Ktoś tam był. Znaleźliśmy butelki po wódce i niedopałki. Przychodzi panu ktoś na myśl?

– Nie potrafię… – Charters urwał i zbladł. – Chyba że…

– Chyba że co, panie Charters? – Banks napił się kawy.

– Jak przypuszczalnie pan wie, od dwóch miesięcy ciążą na mnie podejrzenia. Zna pan szczegóły?

Banks wzruszył ramionami.

– Tylko mgliście.

– Cała ta sprawa jest mglista. Chodzi o to, że zatrudniliśmy chorwackiego uchodźcę jako kościelnego. Okazało się, że to był błąd. Pił, był gwałtowny i straszył ludzi.

– A dokładnie?

– Gapił się na dziewczyny, wykonywał lubieżne gesty. Jedna widziała, jak oddawał mocz na grób. – Charters pokręcił głową. – Tego rodzaju rzeczy. O ile się orientujemy, nigdy żadnej nie tknął, ale niektóre skarżyły się doktor Green. Przeprowadziłem z nią długą rozmowę i postanowiłem się go pozbyć, a on od razu zwrócił się do władz kościelnych i oskarżył mnie, że go zwolniłem, bo nie chciał ze mną uprawiać seksu.

– Uwierzyli mu?

– To bez znaczenia, w co uwierzyli – odparł Charters, rzucając gorzkie spojrzenie na żonę. – W chwili gdy oskarżenie padło, tryby zaczęły się obracać, trzeba było przeprowadzić dochodzenie. A oskarżony momentalnie zostaje zepchnięty do defensywy. Powinien pan wiedzieć, jak to działa, inspektorze.

– Jak w przypadku „kiedy pan przestał bić żonę”?

– Właśnie.

– I myśli pan, że to on był w mauzoleum?

– Nikt inny nie przychodzi mi do głowy. Co więcej, miał łatwiejszy dostęp do klucza niż inni. Jak pamiętam, najchętniej pił wódkę, bo był przekonany, że ludzie nie czują jej w jego oddechu.

– Co pani o tym myśli, pani Charters?

Rebecca pokręciła głową, odwróciła wzrok i napiła się brandy.

– Jak pan widzi, moja żona jest prawdziwą opoką – skomentował Charters.

Banks postanowił, że zostawi to bez komentarza.

– Jak się nazywał ten kościelny?

– Ive Jelačić.

– Jak to się pisze?

Charters przeliterował, pamiętając o znakach diakrytycznych. Banks notował.

– Jak on wygląda?

– Wysoki, mniej więcej mojego wzrostu, solidnej budowy. Ma czarne włosy, które zawsze wymagają strzyżenia, ciemną cerę, lekko zakrzywiony nos. – Charters wzruszył ramionami. – Nie wiem, co jeszcze mógłbym dodać.

– Gdzie teraz jest?

– W Leeds.

– Groził panu albo niepokoił pana, odkąd go pan wyrzucił?

– Tak. Przyjeżdżał tu dwukrotnie.

– Dlaczego?

– Proponował mi układ. Sugerował, że wycofa oskarżenie, jeśli dam mu pieniądze.

– Ile?

Charters prychnął.

– Obawiam się, że więcej niż mógłbym mu zapłacić.

– A jak uzasadniłby wycofanie oskarżenia?

– Powiedziałby, że źle zinterpretował mój gest. Różnice kulturowe. Kazałem mu się wynosić. Ten człowiek to kłamca i pijak, inspektorze. Co za różnica?

– Niewykluczone, że ogromna – odparł wolno Banks – skoro znany był z niepokojenia uczennic i miał do pana pretensje. Zna pan jego adres?

Charters podszedł do kredensu i otworzył szufladę.

– Powinienem go mieć – mruknął, przeglądając stos kopert. – W tej sprawie było mnóstwo listów. A, tu jest.

Banks spojrzał na adres. Dzielnica Burmantofts w Leeds, ale ulicy nie kojarzył.

– Pozwoli pan, że skorzystam z telefonu?

– Niech się pan nie krępuje – odparł Charters. – W moim gabinecie po drugiej stronie holu jest wewnętrzny aparat, jeśli zależy panu na prywatności.

Banks wszedł do gabinetu i usiadł za biurkiem. Wrażenie zrobił na nim panujący tu porządek: żadnych rozrzuconych papierów, obgryzionych ołówków, otwartych książek położonych okładkami do góry, karteczek z pilnymi notatkami ani gumek, jak zwykle wyglądało jego biurko, kiedy nad czymś pracował. Nawet linijka leżała równolegle do bibuły. Schludny człowiek z wielebnego Chartersa. Do tego stopnia pedantyczny, że uporządkował biurko po tym, jak jego żona wpadła z krzykiem, że na cmentarzu popełniono morderstwo?

Banks zajrzał do notatnika i zadzwonił pod domowy numer inspektora Kena Blackstone’a. Blackstone, dobry przyjaciel, pracował w wydziale śledczym policji West Yorkshire dla okręgu Millgarth w Leeds. Banks wyjaśnił, co się stało, i zapytał, czy Blackstone mógłby wysłać funkcjonariuszy pod adres, który podał mu Charters. Po pierwsze, chciał się dowiedzieć, czy Jelačić jest w domu, a po drugie, czy ma alibi na ten wieczór. Blackstone odparł, że nie ma problemu, i rozłączyli się.

Kiedy wrócił do salonu, nie ulegało wątpliwości, że przerwał małżonkom prowadzoną przyciszonymi głosami kłótnię. Zauważył, że Rebecca dolała sobie brandy.

Banks nie miał dalszych pytań, wypił więc resztę letniej kawy i ruszył na cmentarz.

IV

Zaraz po wyjściu Banksa Daniel Charters z niesmakiem spojrzał na pustą butelkę po winie i drugą, niemal opróżnioną z brandy, po czym przeniósł wzrok na Rebeccę.

– Pytałem, dlaczego to zrobiłaś. Na Boga, dlaczego go okłamałaś?

– Wiesz dlaczego.

Daniel pochylił się na krześle, złożone dłonie wsuwając między kolana.

– Nie wiem. Nie dałaś mi nawet szansy na odpowiedź. Uprzedziłaś mnie tym swoim głupim kłamstwem.

Rebecca napiła się brandy.

– Jakoś nie zauważyłam, żebyś się śpieszył ze sprostowaniem.

Daniel poczerwieniał.

– Wtedy już było za późno. Wyglądałoby podejrzanie.

– Podejrzanie? O, to dobre, Danielu. A według ciebie jak to wszystko wygląda?

Twarz Daniela ściągnęła się w wyrazie bólu.

– Myślisz, że to zrobiłem? Naprawdę wierzysz, że zabiłem tę dziewczynę? – Długim kościstym palcem wskazał w kierunku cmentarza. – Sądzisz, że przed tym mnie chronisz? Na to dajesz mi alibi?

Rebecca odwróciła się od niego.

– Nie bądź niemądry.

– Więc dlaczego skłamałaś?

– Żeby było łatwiej.

– Kłamstwa nigdy niczego nie ułatwiają.

Och, czyżby? – pomyślała Rebecca. Od razu widać, co wiesz.

– Mamy aż nadto problemów bez ciebie w roli podejrzanego o morderstwo – powiedziała, wzdychając głośno.

– Nie chcesz wiedzieć, gdzie byłem?

– Nie. Nie obchodzi mnie to.

– Ale skłamałaś dla mnie.

– Dla nas. Owszem. – Przeczesała dłonią włosy. – Posłuchaj, Danielu, na cmentarzu widziałam coś strasznego. Jestem zmęczona, rozdygotana i niedobrze mi. Nie mógłbyś po prostu zostawić mnie w spokoju?

Daniel chwilę milczał. Rebecca słyszała tykanie zegara na kominku. Ezekiel poruszył się i znowu głęboko zasnął.

– Uważasz, że to zrobiłem, prawda? – nalegał Daniel.

– Proszę cię, daj temu spokój. Wcale tak nie uważam, Danielu.

– Nie pytam o morderstwo, tylko o tę drugą sprawę.

– Nic takiego nie myślę. Mówiłam ci. Przecież stałam po twojej stronie, prawda? Myślisz, że nadal bym tu była, gdybym myślała, że to zrobiłeś?

– Tutaj? Ciebie tu nie ma. Nie ma cię tutaj, odkąd to się zdarzyło. Och, może jesteś fizycznie obecna w tym pokoju. Owszem, z tym się zgadzam. Ale tak naprawdę nie ma cię tutaj ze mną. Przez większość czasu jesteś wstawiona, przez resztę… Bóg wie gdzie.

– Jasne, a wszyscy wiemy, że z ciebie taki pieprzony święty, że odkąd zaczęły się nasze kłopoty, nie wziąłeś do ust nawet kropli. Cóż, może nie jestem taka silna jak ty, Danielu. Może my wszyscy nie jesteśmy aż tak cholernie pobożni. Niektórym z nas od czasu do czasu zdarza się okazać odrobinę ludzkiej słabości. Ale ty o tym nie wiesz, co?

Rebecca drżącą dłonią nalała brandy do kieliszka. Daniel wyciągnął rękę i wytrącił go z jej dłoni. Brandy chlusnęła na stolik i sofę, kieliszek spadł na dywan.

Rebecce odebrało mowę. Po raz pierwszy, odkąd go znała, Daniel zachował się tak gwałtownie.

Twarz miał purpurową i wykrzywioną, gęste ciemne brwi stykały się nad nosem.

– Masz wątpliwości, co? No, dalej. Powiedz to. Czekam.

Rebecca pochyliła się po kieliszek, po czym drżącą dłonią nalała sobie nową porcję. Tym razem Daniel nie zareagował.

– Odpowiedz. Tylko szczerze.

Rebecca pozwoliła, by milczenie się przedłużało, po czym upiła wielki łyk i tonem dziwki powiedziała:

– Wiesz, co mówią, prawda, słodziaku? Nie ma dymu bez ognia.