Instytucja ułaskawienia w prawie polskim - ebook

Prawo łaski, unormowane w Konstytucji, oddziałuje w sferze wielu gałęzi prawa, zwłaszcza prawa karnego materialnego i procesowego, konstytucyjnego, administracyjnego. Praca niniejsza prezentuje problematykę ułaskawienia w szerokim świetle normatywnym, największy nacisk położono jednak na karnoprocesowe aspekty stosowania prawa łaski. Nadto poruszone zostały również kwestie historycznoprawne z perspektywy ustrojowej oraz karnoprocesowej, problematyka praktyki ułaskawieniowej, roli tej instytucji jako elementu polityki kryminalnej państwa czy refleksji nad typowymi powodami mogącymi uzasadniać skorzystanie z tego konstytucyjnego prawa Prezydenta. Niezbędną ilustracją powyższych rozważań jest też omówienie międzynarodowych standardów praw człowieka oraz naszkicowanie unormowania ułaskawienia w niektórych obcych systemach prawnych. Największe znaczenie w sferze zagadnień ulokowanych poza problematyką dogmatyki prawa polskiego ma niewątpliwie próba zarysowania teoretycznoprawnych podstaw ułaskawienia oraz uzasadnienia tej instytucji w modelu sprawowania władzy państwowej.

Wykaz najważniejszych skrótów 11
Wstęp 13
Rozdział I
Uzasadnienie instytucji ułaskawienia w modelu sprawowania władzy państwowej 17 1. Zagadnienia ogólne 17 2. Miejsce ułaskawienia w systemie ustroju państwowego - geneza instytucji 22 2.1. Wprowadzenie do rozważań na temat istoty prawa łaski 22 2.2. Podmioty stosujące prawo łaski 35 2.3. Model instytucji a jej kształt wynikający z historycznego rozwoju - próba zdefiniowania pojęcia 39 3. Rola ułaskawienia w systemie ustroju państwowego 46 3.1. Kryteria stosowania ułaskawienia: sprawiedliwość, humanitaryzm, racjonalność 46 3.2. Problem celowości wprowadzenia do systemu prawnego instytucji ułaskawienia. Cele i skutki ułaskawienia 60 3.3. Istota prawa łaski - podsumowanie 70 4. Prawo łaski w świetle niektórych obcych systemów prawnych 76 5. Ułaskawienie a międzynarodowe standardy praw człowieka 81 6. Ułaskawienie a amnestia i abolicja. Problem dopuszczalności prawa łaski w postaci indywidualnej abolicji 89
Rozdział II
Ułaskawienie w świetle polskiego prawa konstytucyjnego 106 1. Ułaskawienie w systemie prawa konstytucyjnego II Rzeczypospolitej 106 2. Ułaskawienie w polskim prawie konstytucyjnym w latach 1944-1989 114 3. Ułaskawienie w polskim prawie konstytucyjnym od 1989 r. 118 4. Podsumowanie 134
Rozdział III
Karnoprocesowa regulacja ułaskawienia w ustawodawstwie polskim - rys historyczny 150 1. Uregulowanie ułaskawienia w kodeksie postępowania karnego z 1928 r. 150 2. Uregulowanie ułaskawienia w kodeksie postępowania karnego z 1969 r. 160
Rozdział IV
Zagadnienia związane z zakresem ingerencji organu stosującego prawo łaski w sytuację prawną ukształtowaną orzeczeniem przypisującym popełnienie czynu zabronionego w polskim prawie 178 1. Elementy systemu źródeł prawa wyznaczające kształt instytucji ułaskawienia w polskim prawie 178 2. Przedmiot aktu łaski 196 3. Zakres podmiotowy aktu łaski 250 4. Akt łaski a nieważność orzeczenia, kasacja i wznowienie postępowania 264 5. Działanie aktu łaski pod względem czasu 284 6. Zakres ingerencji organu stosującego prawo łaski 301 7. Materialnoprawne skutki ułaskawienia 337
Rozdział V
Powody (przyczyny) ułaskawienia. Ułaskawienie jako element polityki kryminalnej państwa 397 1. Uwagi ogólne. Stosunek do kwestii zasad i dyrektyw stosowania sankcji 397 2. Ułaskawienie a polityka kryminalna 410 3. Problem klasyfikacji powodów (przyczyn) ułaskawienia 423 4. Przegląd poszczególnych powodów (przyczyn) ułaskawienia 436 5. Podsumowanie 473
Rozdział VI
Ułaskawienie w kodeksie postępowania karnego z 1997 r. i postępowanie przy wydawaniu i wykonywaniu aktu łaski 485 1. Uwagi wstępne 485 2. Postępowanie w sprawie ułaskawienia w systemie postępowania karnego 492 3. Przesłanki postępowania w sprawie ułaskawienia 565 4. Przebieg postępowania w sprawie ułaskawienia 635 4.1. Wprowadzenie 635 4.2. Przebieg postępowania wszczętego na podstawie prośby 641 4.3. Przebieg postępowania wszczętego z urzędu 675 4.5. Wstrzymanie wykonania kary lub zarządzenie przerwy w jej wykonaniu (art. 568 k.p.k.) 704 5. Postępowanie przy wydawaniu aktu łaski 719 6. Postępowanie przy wykonywaniu aktu łaski 737
Rozdział VII
Podsumowanie - wnioski de lege ferenda 749
Bibliografia 757