Jurysprudencja 9. Status prawny i dynamika porządku prawnego - ebook

W książce zaprezentowano emergentną koncepcję prawa jako proces narastania intensywności jego istnienia mierzonego na siedmiostopniowej skali. Z elementarnych cząstek, jakimi są normy, wyłania się system prawa jako całość o nowych właściwościach, a następnie coraz głębiej zakorzenia się w decyzjach, działaniach, racjach działania i motywacjach podmiotów prawa - zarówno tych, którzy mogą tworzyć lub stosować prawo, jak i tych, którzy mają jedynie obowiązek prawa przestrzegać. Szeroka koncepcja porządku prawnego obejmuje poza systemem prawa także stosunki prawne, zawody prawnicze, style egzekucji prawa, modele stosowania prawa, postawy wobec prawa oraz dyskurs legitymizacyjny obok prawno-dogmatycznego.

System prawa i porządek prawny są tu określane nie przez związek z państwem, lecz z inną systemotwórczą całością, z ramami instytucjonalnymi całego ustroju społecznego, które składają się z dynamicznej sieci relacji między władzą publiczną i prywatną a własnością publiczną i prywatną. W tych ramach i w dynamice statusów można zobaczyć systemotwórczą energię wprawiającą w ruch porządki prawne.

Wstęp  7

Rozdział 1. Idee przewodnie             13

1.1. Zarys statusowej teorii porządku prawnego               13

1.2. Status prawny i uznanie: idea splotu normatywno-faktycznego                21

Rozdział 2. Inspiracje        33

2.1. Problem uznania w idealistycznej filozofii niemieckiej: Fichte i Hegel      33

2.2. Niemiecka jurysprudencja o statusie i uznaniu: Ihering i Jellinek              35

2.3. Współczesna myśl filozoficzna i prawna o uznaniu i statusach: Habermas, Honneth, Brugger               38

2.4. Honor, godność, duma i gniew: tymotejskie problemy w filozofii Petera Sloterdijka              42

2.5. Bourdieu o różnicy, kapitale kulturowym i dominacji symbolicznej         49

Rozdział 3. System prawa i porządek prawny              53

3.1. Emergencja systemu prawa: siedem stopni intensywności istnienia prawa               53

3.2. Koncepcje porządku prawnego   73

3.3. Stabilność i zmienność statusów prawnych: równowaga wewnętrzna i zewnętrzna statusów 79

Rozdział 4. Status prawny w ramach porządku prawnego         87

4.1. Trzy modele stosowania prawa  87

4.2. Idealizacyjne założenia o podmiotach prawa: konieczny warunek istnienia i działania prawa   95

4.3. Style egzekucji prawa i status prawny        106

4.4. Status jako konstytutywny składnik stosunku prawnego          109

4.5. Podstawy legitymizacji władzy i prawa      111

4.6. Zawodowi prawnicy – współtwórcy statusów prawnych         119

4.7. Postawy wobec prawa i rola pamięci w ich reprodukcji            128

4.8. Statusy prawne i instytucjonalne ramy ustroju społecznego      142

4.9. Instytucjonalizacja życia i binarne opozycje w myśleniu           152

Rozdział 5. Statusy prawne we współczesnym świecie 163

5.1. Statusy prawne, bezpieczeństwo prawne i formalna sprawiedliwość        163

5.2. Statusy prawne współczesnego człowieka 167

5.3. Statusy społeczno-prawne grup dyskryminowanych: wyzwanie dla elit władzy i własności   172

5.4. Konkluzje    179

Post scriptum       182

Bibliografia         187