Laura i Filon - ebook

Laura i Filon

Laura

Już miesiąc zeszedł, psy się uśpiły,

I coś tam klaszcze za borem.

Pewnie mnie czeka mój Filon miły,

Pod umówionem jaworem.

Nie będę sobie warkocz trefiła,

Tylko włos zwiążę splątany;

Bo bym się bardziej jeszcze spóźniła,

A mój tam tęskni kochany.

Wezmę z koszykiem maliny moje,

I tę plecionkę różowę:

Maliny będziem jedli oboje;

Wieniec mu włożę na głowę.

Prowadź mię teraz, miłości śmiała!

Gdybyś mi skrzydła przypięła!

Żebym najprędzej bór przeleciała,

Potem Filona ścisnęła!

Oto już jawor... Nie masz miłego!

Widzę, że jestem zdradzona!

On z przywiązania żartuje mego;

Kocham zmiennika Filona.

Pewnie on teraz koło bogini

Swej, czarnobrewki Dorydy,

Rozrywkę sobie okrutną czyni,

Kosztem mej hańby i biedy.

Pewnie jej mówi: że obłądzona

Wspieram się w drzewa i bory,

I... zamiast jego białego łona,

Ściskam nieczułe jawory.

Filonie! wtenczas... kiedym nie znała

Jeszcze miłości szalonej,

Pierwszy razem ją w twoich zdybała

Oczach i w mowie pieszczonej.

Jakże mię mocno ubezpieczała,

Że z tobą będę szczęśliwą!

A z tem się chytrze ukryć umiała,

Że bywa czasem fałszywą.

Słabą niewinność łatwo uwiodą!

Teraz wracając do domu,

Nauczać będą moją przygodą,

Żeby nie wierzyć nikomu.

Ale któż zgadnie: przypadek jaki

Dotąd zatrzymał Filona?

Może on dla mnie zawsze jednaki,

Możem ja próżno strwożona?

Lepiej mu na tym naszym jaworze

Koszyk i wieniec zawieszę,

Jutro paść będzie trzodę przy borze...

Znajdzie!... jakże go pocieszę!

Och, nie! on zdrajca; on u Dorydy,

On może teraz bez miary

Na sprośne z nią się wydał bezwstydy...

A ja mu daję ofiary...

Widziałam wczoraj, jak na nią mrugał;

Potem coś cicho mówili:

Pewnie to dla niej ten kij wystrugał,

Co się mu wszyscy dziwili.

Jakżeby moję hańbę pomnożył,

Gdyby od Laury uwity

Wieniec na głowę Dorydy włożył,

Jako łup na mnie zdobyty?

Wianku różany! gdym cię splatała,

Krwiąm się rąk moich skropiła:

Bom twe najmocniej węzły spajała,

I z robotąm się kwapiła.

Teraz bądź świadkiem mojej rozpaczy

I razem naucz Filona:

Jako w kochaniu nic nie wybaczy

Prawdziwa miłość, wzgardzona.

Tłukę o drzewo koszyk mój miły,

Rwę wieniec, którym splatała.

Te z nich kawałki będą świadczyły.

Żem z nim na wieki zerwała...

Kiedy w chrościnie Filon schroniony

Wybiegł do Laury spłakany,

Już był o drzewo koszyk stłuczony,

Wieniec różowy stargany.

Filon

O popędliwa!... o ja niebaczny!...

Lauro!... poczekaj... dwa słowa...

Może występek mój nie tak znaczny,

Może zbyt kara surowa;

Jam tu przed dobrą stanął godziną,

Długo na ciebie klaskałem;

Gdyś nadchodziła, między chrościną

Naumyślnie się schowałem,

Chcąc tajemnice twoje wybadać,

Co o mnie będziesz mówiła?

A stąd szczęśliwość moję układać,

Ale czekałem zbyt siła.

Pierwsze twe skargi o Dorys były,

Sądź o mnie, Lauro, inaczej:

Kogóż by wdzięki tamte wabiły,

Kto cię raz tylko obaczy?

Prawda, że czasem z nią się bawiło,

Mając znajomość od długa;

Ale kochania nigdy nie było —

Nie już ten kocha, co mruga.

Oto masz ten kij, po nim znamiona

Niebieskie, gładko rzezane,

W górze zobaczysz nasze imiona,

Obłędnym węzłem związane.

Cóżem zawinił, byś mię gubiła

Przez twój postępek tak srogi?

Czyliż dlatego, żeś ty błądziła,

Ma ginąć Filon ubogi?

Jeśli się za co twych gniewów boję...

To mię twa rozpacz strapiła:

Długom kupował ciekawość moję;

Łzamiś ją swemi płaciła.

Ale w tym wszystkim złość nic nie miała:

Wszystko z powodu dobrego;

Ja wiem, dlaczegoś tyle płakała.

Ty wiesz mój podstęp dlaczego?

Laura

Dajmy już pokój troskom i zrzędzie:

Ja cię niewinnym znajduję;

Teraz mój Filon droższy mi będzie,

Bo mię już więcej kosztuje.

Filon

Teraz mi Laura za wszystko stanie.

Wszystkim pasterkom przodkuje;

I do gniewu ją wzrusza kochanie,

I dla miłości daruje.

Laura

Jedna się Dorys wyłączyć miała,

Jej pierwsze miejsce naznaczę,

Na to wspomnienie drżę zawsze cała,

Cóż, kiedy cię z nią obaczę!

Filon

Dla twego, Lauro, przypodobania,

Przyrzekam ci to na głowę:

Chronić się będę z nią widywania,

W żadną nie wnijdę rozmowę.

Laura

Czymże nagrodzę za te ofiary?

Nie mam — prócz serca niemego;

Jedne ci zawsze przynoszę dary,

Przyjmij, jako co nowego.

Filon

Któżby dla ciebie nie zerwał węzły

Przyjaźni, co mię nęciły?

W twej pięknej twarzy wszystkie uwięzły

Nadzieje moje i siły.

Laura

Ja mam mieć z płaczu po twarzy smugi;

Ale, jak mi się nadarzy

Spleść i ułożyć warkocz mój długi,

Mówią, że mi to do twarzy.

Filon

Gdyby mi Akast dawał swe brogi

Ze złotem swojej Izmeny,

Rzekłbym: Akaście! tyś jest ubogi,

Bo moja Laura bez ceny.

Laura

Ani ja pragnę szczęścia wielkiego,

Które (choćbym też i miała)

Za jeden uśmiech Filona mego

Zaraz bym z chęcią mieniała.

Filon

O światło moje, wpośród tej nocy!

Zagrodo mego spokoja!

Ty jeszcze nie wiesz o twojej mocy,

A ja czuję ją... o moja!

Laura

Połóż twą rękę, gdzie mi pierś spada,

Czy słyszysz to serca bicie?

Za uderzeniem każdym ci gada

Że cię tak kocha, jak życie.

Filon

Daj mi ust... z których i niepokoje,

I razem słodycz wypływa...

Tą drogą poślę zapały moje

Aż, gdzie twa dusza przebywa.

Laura

Czy w każdym roku taka z kochania,

Jak w osiemnastym, mozoła?

Jeśli w tym nie masz pofolgowania,

Jak człek miłości wydoła?

Filon

Ściśnij twojego, Lauro! Filona;

Ja cię przycisnę wzajemnie:

Serca zbliżone łonem do łona,

Rozmawiać będą tajemnie.

Laura

Ty mię daleko ściskasz goręcej:

A jam cię tylko dotknęła:

Nie przeto, Filon, kochasz mię więcej,

Miłość mi siły odjęła.

Filon

Lauro! coś dotąd dla mnie świadczyła,

Jeszcze dowodzi to mało,

Że mię tak kochasz, jakeś mówiła:

Jeszcze mi prosić zostało.

Laura

Tegom się miała z ciebie spodziewać?

Jakże to skarga niezbożna!

Nie proś, nie każ mi: ty mię chcesz gniewać...

Kochać cię więcej nie można.

Filon

Kiedyż mię za to nie będziesz winić?

I kiedyż będziesz wiedziała,

Co do dzisiejszej łaski przyczynić;

Że taka miłość niecała?

Laura

Filonie! widzisz wschodzące zorze,

Już to drugi raz kur pieje.

Trochę przydługo bawię na dworze...

Jak matka wstała!... truchleję.

Filon

Żal mi cię puścić, nie śmiem cię trzymać...

Kiedyż przyśpieszy czas drogi,

Gdy z moją Laurą i słodko drzymać,

I bawić będę bez trwogi.

Laura

Miesiącu! już ja idę do domu!

Jeśliby kiedy z Dorydą

Filon tak trawił noc po kryjomu,

Nie świeć, niech na nich dżdże idą!Przypisy:

trefić — układać fryzurę.

plecionka różowa — wieniec z róż.

gdybyś — tu: jakbyś, jak gdybyś.

biedy — sądząc po rymie z „Dorydy”, mamy tu do czynienia z formą dawną, oryginalnie z tzw. e pochylonym: bièdy, wym.: bidy.

razem — należy zwrócić uwagę na ruchomą końcówkę czasownika. Wyraz „razem” występuje w zdaniu:„Pierwszy razem ją w twoich zdybała/ Oczach”, co można zmienić na: „pierwszy raz zdybałam ją w twoich oczach”.

zdybać — przyłapać.

od Laury uwity — upleciony przez Laurę.

krwiąm się rąk moich skropiła — skropiłam się krwią moich rąk. Jest to przykład ruchomości końcówki czasownika w języku polskim.

z robotąm się kwapiła — kwapiłam się z robotą; kwapić: spieszyć się. Jest to przykład ruchomości końcówki czasownika w języku polskim.

chrościna — krzaki; por.: chrust.

naumyślnie — z rozmysłem, celowo.

zbyt siła — zbyt wiele; tu: zbyt długo.

od długa — od dawna.

Nie już ten kocha, co mruga — Ten, kto mruga, nie znaczy, że już kocha.

w tym wszystkim złość nic nie miała — złość (względnie: zło, zła wola) nie miała w tym żadnego udziału.

wnijść — wejść.

mieniać (daw.; tu forma: mieniałabym) — zamieniać (się).

mozoła (a. mozół) — trud.

niech na nich dżdże idą — niech na nich padają deszcze.Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.

Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/laura-i-filon

Tekst opracowany na podstawie: Franciszek Karpiński (1741-1825), Sielanki, T. H. Nasierowski, Druk. ”Przemysłowa”, Warszawa, 1892

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska.

Plik wygenerowany dnia 2011-01-26.