Lęk przed przestępczością - ebook

Książka jest pierwszą w polskiej literaturze monografią poświęconą problematyce lęku przed przestępczością, uwzględniającą najnowsze ustalenia teoretyczne polskiej i zagranicznej literatury, pełny przegląd metod badań tego zagadnienia oraz unikalne wyniki zaawansowanych analiz statystycznych.

Celem pracy jest kompleksowa charakterystyka oraz wyjaśnienie zjawiska lęku przed przestępczością, czyli częściowo racjonalnej, a częściowo nieracjonalnej obawy wywołanej przez przekonanie, że jednostka może stać się ofiarą przestępstwa. Autor porusza m.in. takie tematy, jak:

• lęk, strach i poczucie bezpieczeństwa w wybranych koncepcjach psychologicznych i socjologicznych,
• reakcje na przestępstwo i przestępczość,
• metodologia badań kryminologicznych,
• rozmiary i uwarunkowania lęku przed przestępczością w Polsce.

Adresaci:
Publikacja przeznaczona jest dla szerokiego grona odbiorców: policji, pracowników rządowych, samorządowych i pozarządowych jednostek zajmujących się bezpieczeństwem publicznym, przedstawicieli kadry akademickiej oraz studentów wydziałów prawa, psychologii, socjologii i resocjalizacji, a także dla wszystkich osób zainteresowanych omawianą problematyką.

Wykaz skrótów 9
Wstep 11
Cześć I Zagadnienia teoretyczne
Rozdział 1. Lek, strach i poczucie bezpieczeństwa w świetle ogólnych koncepcji jednostki i społeczeństwa 17
1.1. Problemy definicyjne 17
1.2. Lek i strach w wybranych koncepcjach psychologicznych 21
1.3. Lek i poczucie bezpieczeństwa w wybranych koncepcjach socjologicznych 26
Rozdział 2. Lek przed przestępczością w świetle teorii kryminologicznych 34
2.1. W poszukiwaniu definicji leku przed przestępczością 34
2.2. Wybrane teorie i koncepcje 45
2.2.1. Teorie biopsychiczne i psychologiczne 46
2.2.2. Teoria anomii R.K. Mertona 48
2.2.3. Teorie uczenia się zachowań przestępczych i podkultur 48
2.2.4. Chicagowska szkolą ekologii społecznej 49
2.2.5. Koncepcje dezorganizacji 50
2.2.6. Koncepcja zdolności społeczności lokalnej do współdziałania na rzecz wspólnego dobra (collective efficacy) 53
2.2.7. Teorie kontroli społecznej i teoria kontroli sąsiedzkiej R.J. Bursika i H.G. Grasmicka 55
2.2.8. Teorie reakcji społecznej i paniki moralnej 59
2.2.9. Teoria zachowań rutynowych 60
2.2.10. Nurt kryminologii feministycznej 61
2.2.11. Koncepcja przestępstw sygnalnych (signal crimes) 63
Rozdział 3. Historia badania leku przed przestępczością 65
3.1. Stany Zjednoczone 68
3.2. Wielka Brytania 72
3.3. Polska 74
3.4. Petla zwrotna leku przed przestępczością 79
Cześć II Zagadnienia metodologiczne
Rozdział 4. Jak badać lek przed przestępczością? 83
4.1. Ogólne wyzwania 84
4.2. Rodzaje badan 88
4.2.1. Sondaże opinii publicznej 89
4.2.2. Badania witalizacyjne 89
4.2.3. Sposoby prowadzenia wywiadów kwestionariuszowych 93
4.2.4. Wywiady poglebione 95
4.2.5. Wywiady fokusowe 97
4.2.6. Analiza treści 98
4.2.7. Analiza dokumentów i danych rejestrowanych 100
4.2.8. Eksperymenty i quasi-eksperymenty 101
4.2.9. Mieszane techniki badan 102
4.3. Aspekty operacyjne badan ilościowych 103
4.4. Techniki analizy wyników 107
4.4.1. Techniki analizy dwuwymiarowej 108
4.4.2. Techniki analizy wielowymiarowej 111
4.4.3. Techniki identyfikacji i redukcji wymiarów 115
Rozdział 5. Jak pytać o lek przed przestępczością? 117
5.1. Pytania o ogólne poczucie braku bezpieczeństwa 121
5.1.1. Przykłady pytań 121
5.1.2. Dyskusja i krytyka 125
5.2. Pytania o obawę przed określonymi przestępstwami 128
5.3. Pytania o kognitywne i konatywne wymiary reakcji na przestępczość 129
5.4. Złożone układy pytań 132
5.5. Skale i indeksy 133
Cześć III Zagadnienia empiryczne
Rozdział 6. Hipotezy o uwarunkowaniach leku przed przestępczością 139
6.1. Hipoteza witalizacyjna 143
6.2. Hipoteza podatności na witalizacje (vulnerability) 148
6.2.1. Plec 152
6.2.2. Wiek 155
6.2.3. Status społeczny 157
6.2.4. Stan zdrowia i niepełnosprawność fizyczna 158
6.2.5. Pozostałe czynniki związane z podatnością na witalizacje 160
6.3. Hipoteza dezorganizacji społecznej 161
6.4. Hipoteza urbanizacyjna 164
6.5. Hipoteza integracji społecznej 167
6.6. Media a lek przed przestępczością 170
6.7. Praca policji a lek przed przestępczością 175
6.8. Hipoteza czynników makrospołecznych 181
6.9. Pozostałe szczegółowe hipotezy 185
Rozdział 7. Podejścia integrujące 190
7.1. Modele uwarunkowań leku przed przestępczością W.G. Skogana 190
7.2. Modele wpływu warunków społecznych i witalizacji na lek przed przestępczością F.W. Winkela 193
7.3. Ogólny model leku przed przestępczością K..F.. Ferraro 194
7.4. Interaktywny model stosunku do przestępczości K.. Boersa 196
7.5. Strukturalny model leku przed przestępczością K..M.. Ferguson i C..H.. Mindela 197
7.6. Modele uwarunkowań leku przed przestępczością J.. Jacksona, S.. Farralla i E.. Gray 199
7.7. Model społeczno-psychologiczny leku przed przestępczością S.. Farralla, J.. Bannistera, J.. Dittona i E.. Gilchrist 201
7.8. Model determinantów leku przed przestępczością A.. Siemaszki 202
7.9. Inne modele integrujące 203
Rozdział 8. Konsekwencje leku przed przestępczością i możliwości jego ograniczania 207
8.1. Konsekwencje 207
8.2. Możliwości ograniczania 212
Rozdział 9. Wyniki badan własnych 220
9.1. Poziom leku przed przestępczością - rezultaty analiz jednowymiarowych 224
9.1.1. Poziom leku przed przestępczością w Polsce 224
9.1.2. Poziom leku przed przestępczością w poszczególnych województwach 227
9.1.3. Poziom leku przed przestępczością w Polsce na tle innych państw 229
9.2. Korelaty leku przed przestępczością - rezultaty analiz dwuwymiarowych 232
9.3. Integrujący model uwarunkowań leku przed przestępczością - rezultaty analiz wielowymiarowych 252
9.3.1. Model drzewa klasyfikacyjnego 253
9.3.2. Model regresji logistycznej 262
Podsumowanie 267
Literatura cytowana 275
Spis tabel, schematów, wykresów i map 289