Łódzkie biblioteki publiczne. Czas zmian, czas wyzwań - ebook

Biblioteki publiczne są ważnym składnikiem sektora instytucji kultury, ponieważ oferują mieszkańcom nieodpłatny dostęp do wiedzy i zasobów informacyjnych. Ich działalność wpisuje się w szerszy, międzynarodowy kontekst, polegający na takiej organizacji sieci bibliotek, która umożliwi zaspokojenie informacyjnych, kulturalnych, edukacyjnych i rozrywkowych potrzeb użytkowników.

Przeprowadzone badania pozwoliły wyłonić najważniejsze czynniki determinujące korzystanie z łódzkich bibliotek publicznych przez mieszkańców, można zaliczyć do nich zarówno czynniki inwestycyjne – zwiększenie liczby kupowanych książek, jak i organizacyjne – dostosowanie budynków do potrzeb osób niepełnosprawnych, promocja, wspólna karta biblioteczna, centralny katalog. Wnioski i rekomendacje autorów publikacji znalazły odzwierciedlenie w realizowanej obecnie polityce władz miasta dotyczącej bibliotek.

Projekt badawczy, którego efektem jest prezentowana książka, miał na celu poznanie opinii mieszkańców na temat łódzkich bibliotek publicznych. Autorzy skupili się na najistotniejszych barierach powstrzymujących łodzian przed korzystaniem z bibliotek. Ustalili czynniki wpływające na decyzję respondentów dotyczącą zapisania się do tych placówek i wydajniejszego z nich korzystania. W publikacji przedstawiono uwarunkowania prawne i organizacyjne oraz zadania i funkcje stawiane przed polskimi bibliotekami publicznymi, zwrócono uwagę na środki budżetowe przeznaczane na działalność omawianych instytucji kultury z uwzględnieniem zarówno dotacji, jak i środków obywatelskich. Adresatami monografii są dyrektorzy i pracownicy bibliotek, władze samorządowe, a także studenci i wszyscy zainteresowani tematyką bibliotekarską.

Wstęp 9

1. Uwarunkowania prawne dotyczące funkcjonowania bibliotek publicznych 13

1.1. Standardy i wytyczne międzynarodowe 14

1.2. Podstawy prawne funkcjonowania bibliotek publicznych w Polsce 17

1.3. Zadania i funkcje bibliotek publicznych w Polsce 18

2. Łódzkie biblioteki publiczne w ujęciu organizacyjnym i ekonomicznym 21

2.1. Struktura organizacyjna łódzkich bibliotek publicznych 21

2.2. Dotacje na łódzkie biblioteki publiczne na tle innych miast 27

2.3. Łódzki budżet obywatelski a biblioteki publiczne 28

3. Gęstość sieci bibliotek publicznych w Łodzi 37

3.1. Charakterystyka gęstości sieci łódzkich bibliotek publicznych 37

3.2. Odległość biblioteki od miejsca zamieszkania jako czynnik determinujący zapisanie się do placówki 45

4. Łódzkie biblioteki publiczne w opinii mieszkańców miasta: analiza wyników badań 51

4.1. Stan badań nad bibliotekami publicznymi Łodzi 52

4.2. Metodyka badań 56

4.2.1. Przedmiot badań 56

4.2.2. Problemy i cele badawcze 56

4.2.3. Metody badań 59

4.2.4. Populacja i próba badawcza 59

4.2.5. Udostępnienie kwestionariusza ankiety online 63

4.3. Prezentacja i omówienie wyników badań 64

4.3.1. Opis docelowej próby badawczej i wiarygodność badań 64

4.3.2. Bariery powstrzymujące respondentów przed korzystaniem z bibliotek publicznych 70

4.3.2.1. Bariery dotyczące zbiorów 70

4.3.2.2. Bariery dotyczące personelu, organizacji i usług 71

4.3.2.3. Bariery dotyczące wnętrza i wyposażenia 72

4.3.2.4. Bariery dotyczące lokalizacji i informacji o bibliotekach i ich zbiorach 72

4.3.3. Czynniki wpływające na decyzję respondentów dotyczącą zapisania się do biblioteki publicznej lub na polepszenie komfortu korzystania z obecnej oferty. Ocena wagi czynników przez ankietowanych 73

4.3.3.1. Czynniki dotyczące zbiorów 73

4.3.3.2. Czynniki dotyczące personelu, organizacji i usług 75

4.3.3.3. Czynniki dotyczące wnętrza i wyposażenia 76

4.3.3.4. Czynniki dotyczące lokalizacji i informacji o bibliotekach i jej zbiorach 78

4.3.3.5. Zróżnicowanie oceny czynników determinujących zapisanie się do biblioteki publicznej lub częstsze korzystanie z niej w grupach według płci i dzielnicy zamieszkania 80

4.3.4. Czynniki wpływające na decyzję respondentów dotyczącą zapisania do biblioteki publicznej swoich dzieci 86

4.3.4.1. Najczęściej i najrzadziej wybierane czynniki wpływające na zapisanie dzieci do biblioteki publicznej 87

4.3.4.2. Czynniki dotyczące zbiorów 88

4.3.4.3. Czynniki dotyczące personelu, organizacji i usług 88

4.3.4.4. Czynniki dotyczące wnętrz i wyposażenia 89

4.3.4.5. Czynniki dotyczące lokalizacji i informacji o bibliotekach i ich zbiorach 90

4.3.5. Podsumowanie 91

4.3.5.1. Czynniki wpływające na zapisanie się do biblioteki publicznej lub intensywniejsze korzystanie z niej mieszkańców Łodzi według najwyższej i wysokiej częstości odpowiedzi 92

4.3.5.2. Czynniki wpływające na zapisanie się do biblioteki publicznej lub intensywniejsze korzystanie z niej mieszkańców Łodzi według umiarkowanej częstości odpowiedzi 94

4.3.5.3. Czynniki wpływające na zapisanie się do biblioteki publicznej lub intensywniejsze korzystanie z niej mieszkańców Łodzi według niskiej i najniższej częstości odpowiedzi 96

4.4. Wnioski końcowe i rekomendacje 98

5. Zmiany w łódzkim bibliotekarstwie publicznym po 2017 roku 101

5.1. Proces przygotowawczy 101

5.2. Rejestr wykonanych zadań 102

5.2.1. Zadania organizacyjne i inwestycyjne 103

5.2.2. Zadania promocyjne 107

5.3. Ocena zmian w łódzkich bibliotekach publicznych przez pryzmat przeprowadzonych badań wśród mieszkańców 112

Zakończenie 115

Bibliografia 117

Spis wykresów, ilustracji i tabel 125

Załącznik. Projekt Pawła Brauna dotyczący działalności Biblioteki Miejskiej w Łodzi 131