Małżeństwo po szwedzku - ebook

Rozdział 1

Pod­cho­dzi­li­śmy do lą­do­wa­nia. Przez okno wi­dać było skrzy­dło sa­mo­lo­tu i błę­kit­ne, roz­świe­tlo­ne nie­bo. Pod nami roz­cią­ga­ła się bia­ła rów­ni­na chmur jak za­sy­pa­ne śnie­giem pole. Kie­dy ją prze­nik­nę­li­śmy, uka­zał się ar­chi­pe­lag ska­li­stych fior­dów i le­si­stych, czar­no­zie­lo­nych wysp, pół­wy­spów i przy­ląd­ków po­prze­ci­na­nych li­nij­ka­mi sza­rych dróg. Przy­po­mi­na­ły ta­jem­ni­cze zna­ki wy­ry­te na ta­bli­cach za­ro­śnię­tych la­sa­mi pust­ko­wi. W za­to­kach nie było wi­dać stat­ków ani ło­dzi, a w głę­bi lą­dów nie za­zna­czał się naj­mniej­szy na­wet ślad osa­dy czy po­je­dyn­cze­go domu.

Kra­jo­braz zmie­nił się jed­nak na­gle. Sa­mo­lot szarp­nął i prze­sko­czył ko­lej­ną prze­szko­dę wia­tru. Ho­ry­zont za­ko­ły­sał się i uspo­ko­ił, a pod wi­bru­ją­cy­mi ko­ła­mi pod­wo­zia za­lśni­ła rze­ka. Pły­nę­ła we wgłę­bie­niu ko­li­stej rów­ni­ny oto­czo­nej ze wszyst­kich stron wzgó­rza­mi. Na jej oby­dwu brze­gach roz­cią­ga­ło się mia­sto, od­sła­nia­ły się pola za­bu­do­wań i dziel­nic wro­śnię­tych w las, któ­ry gęst­niał aż do da­le­kiej gó­rzy­stej per­spek­ty­wy.

Pró­bo­wa­łam wy­po­wie­dzieć na­zwę mia­sta, ale mój ję­zyk i my­śli bun­to­wa­ły się prze­ciw­ko trud­nym szwedz­kim sa­mo­gło­skom. Umeå zbli­ża­ło się więc do mnie i mia­ło wkrót­ce wy­lą­do­wać w moim ży­ciu jako obce i nie­moż­li­we do wy­po­wie­dze­nia. Drga­ło we mnie lę­kiem nie­unik­nio­nych te­raz zda­rzeń, któ­rych ob­ra­zy i zna­cze­nia wi­dzia­łam i sły­sza­łam po pol­sku. Do­ko­ła sie­dzie­li Szwe­dzi ubra­ni na spor­to­wo, w dżin­sy, ko­lo­ro­we ko­szu­le i kurt­ki z met­ka­mi zna­nych za­chod­nich firm. Te dro­gie kurt­ki rzu­ca­li na po­rę­cze fo­te­li albo upy­cha­li w po­jem­ni­kach nad gło­wa­mi, kie­dy w sa­mo­lo­cie ro­bi­ło się cie­pło. Ko­bie­ta sie­dzą­ca obok mnie prze­su­wa­ła cały czas pal­ca­mi po zło­tej ko­lii, a sto­pa­mi udep­ty­wa­ła skó­rza­ną to­reb­kę z wklę­słym na­pi­sem fir­my Guc­ci.

Ob­ser­wu­jąc ją, sta­ra­łam się usa­do­wić tak, by nie zwra­cać na sie­bie uwa­gi. Wy­da­wa­ło mi się, że jest bar­dzo zim­no. Owi­nę­łam się li­chym swe­trem z do­mów to­wa­ro­wych Cen­trum. Ob­cią­gnę­łam kre­to­no­wą spód­ni­cę, któ­rą mama uszy­ła mi na tę oka­zję. Nogi w pla­sty­ko­wych san­da­łach prze­szmu­glo­wa­nych z NRD usta­wi­łam rów­no i sta­bil­nie przed fo­te­lem. Od fo­te­la wia­ło jed­nak chło­dem, a wy­ło­żo­ny przed nim chod­nik mro­ził mnie jak zlo­do­wa­cia­ła sa­dzaw­ka. Ten lód nie ta­jał we mnie, cho­ciaż czu­łam jed­no­cze­śnie we­wnętrz­ny żar cie­ka­wo­ści i ocze­ki­wa­nia. Drża­łam z chło­du i upa­łu, jak­by w ata­ku ja­kiejś nie­sa­mo­wi­tej od­mia­ny ma­la­rii.

Lot­ni­sko pod­no­si­ło się tym­cza­sem ku nam z każ­dą se­kun­dą co­raz bli­żej. Świa­tła „za­piąć pasy” świe­ci­ły się już od dłuż­szej chwi­li, a pa­sa­że­ro­wie przy­go­to­wy­wa­li się do ry­chłe­go wyj­ścia. Skła­da­li ga­ze­ty, któ­re czy­ta­li pod­czas lotu. Strze­py­wa­li okrusz­ki ka­na­pek. Roz­glą­da­li się za ba­ga­ża­mi usta­wio­ny­mi pod fo­te­la­mi. Ja też wy­su­nę­łam do przo­du pla­sty­ko­wą tor­bę, ale sama by­łam już my­śla­mi na lot­ni­sku. Wi­dzia­łam je, cho­ciaż mia­łam się na nim zna­leźć pierw­szy raz w ży­ciu. Lot­ni­sko, a szcze­gól­nie hala przy­lo­tów, zmie­nia­ła się jed­nak cią­gle, jak­by ją ktoś do­pie­ro bu­do­wał z róż­nych ele­men­tów i na­stro­jów.

W jed­nej se­kun­dzie była to ja­sna, prze­stron­na sala z pa­ste­lo­wy­mi ścia­na­mi i prze­gro­da­mi z gru­be­go szkła i chro­mu. Przy ścia­nach sta­ły no­wo­cze­sne drew­nia­ne re­ga­ły, a na nich umiesz­czo­ne były dzie­siąt­ki ko­lo­ro­wych ma­ga­zy­nów. Z gło­śni­ków prze­ni­ka­ła bal­la­da Po­wer of Love, a z nie­wi­docz­nych dez­odo­ran­tów są­czył się za­pach czy­sto­ści i per­fum. Ale już w na­stęp­nej se­kun­dzie hala prze­obra­ża­ła się w cze­luść dwor­ca ko­le­jo­we­go w Miń­sku. Za­mie­nia­ła się w ten dwo­rzec aku­rat wte­dy, kie­dy ża­rów­ki w krysz­ta­ło­wym ży­ran­do­lu prze­pa­la­ły się, a woda z dwu nie­czyn­nych klo­ze­tów za­czy­na­ła for­so­wać mar­mu­ro­wą po­sadz­kę koło brą­zo­we­go mo­nu­men­tu wo­dza re­wo­lu­cji.

Ist­nia­ły więc jak­by dwie hale przy­lo­tów, a mię­dzy nimi znaj­do­wa­ła się gra­ni­ca. Mia­łam ją prze­kro­czyć z pol­skim pasz­por­tem i pi­smem Elo­fa w ręku. Była to kart­ka wiel­ko­ści A4 z tek­stem na­pi­sa­nym na co naj­mniej pięć­dzie­się­cio­let­niej ma­szy­nie o sta­ro­świec­kich czcion­kach. Część z nich pod­sko­czy­ła do góry, nad­pi­su­jąc tekst nie­spo­dzie­wa­ny­mi glo­sa­mi. Ani tek­stu, ani glos nie ro­zu­mia­łam jed­nak i z ca­ło­ści do­ku­men­tu waż­ny był dla mnie tyl­ko pod­pis. Ozdob­ne, za­ma­szy­ste E i po­zo­sta­łe trzy li­te­ry do­pi­sa­ne na róż­nych, ale na ogół niż­szych po­zio­mach ka­li­gra­fii.

Ten pod­pis otwie­rał przede mną gra­ni­cę, pod­czas gdy sam Elof krył się w cie­niu mo­ich do­my­słów i na­dziei. Był za­le­d­wie wer­sją wy­ima­gi­no­wa­ne­go prze­ze mnie szki­cu bez twa­rzy, syl­wet­ki, ge­stu po­wi­ta­nia czy choć­by zdaw­ko­we­go uśmie­chu. Jak czło­wiek, któ­re­go fo­to­gra­fia nig­dy nie na­de­szła, a list nad­szedł, ale na­pi­sa­ny był po szwedz­ku. Sam Elof zy­ski­wał jed­nak na tej sy­tu­acji. Jego ta­jem­ni­cza syl­wet­ka i oso­bo­wość sta­wa­ły się co­raz bar­dziej atrak­cyj­ne, a nie­zna­ne, da­le­kie oto­cze­nie, w któ­rym żył, przy­cią­ga­ło mnie z co­raz więk­szą siłą.

Same ro­man­tycz­ne ba­na­ły o wi­kin­gach, la­sach i fior­dach wzbo­ga­ca­ły opis Elo­fa z dnia na dzień, mię­dzy ko­lej­nym nie­zro­zu­mia­łym li­stem i kart­ką. Był te­raz wy­so­ki i smu­kły, choć jed­no­cze­śnie sil­ny i na pew­no bar­dzo wy­trwa­ły. Miał po­dłuż­ną, nor­dyc­ką twarz o ostrych ry­sach, ale czy­stych, błę­kit­nych oczach w ko­lo­rze let­nie­go fior­du. Wło­sy ja­sne, pro­ste, si­wie­ją­ce z po­bla­skiem śnie­gu w samo po­łu­dnie. Nie śmiał się gło­śno i nie wy­cią­gał ra­mion na po­wi­ta­nie, ale prze­cież nie roz­grze­wa­ło go słoń­ce Sy­cy­lii od po­ko­leń. Na­to­miast jego chłód i opa­no­wa­nie uspo­ka­ja­ły mnie i za­chę­ca­ły do wy­cią­gnię­cia ręki.

Za Elo­fem wy­ra­stał z dnia na dzień co­raz wyż­szy las, głów­nie świer­ki i so­sny, choć od cza­su do cza­su bie­la­ły rów­nież brzo­zy z ja­kichś pół­noc­nych scen daw­nych ra­dziec­kich fil­mów. Ist­nia­ła tak­że per­spek­ty­wa domu, a wła­ści­wie wil­li w du­żym ogro­dzie peł­nym nie­okre­ślo­nej na ra­zie, ale zie­lo­nej ro­ślin­no­ści, krze­wów i niż­szych drzew. Wil­la wy­po­sa­żo­na była w no­wo­cze­sny ga­raż z au­to­ma­tycz­nie otwie­ra­ny­mi drzwia­mi jak w ame­ry­kań­skich sce­nach z Hol­ly­wo­odu. Otwie­rał je ta­jem­ni­czy przy­rząd przy­ci­ska­ny pal­cem. Z ga­ra­żu wy­jeż­dżał za­dba­ny sa­mo­chód wy­so­kiej kla­sy. Naj­czę­ściej wy­obra­ża­łam go so­bie jako nowy mo­del vo­lvo, kwin­te­sen­cję bez­pie­czeń­stwa i luk­su­su w wer­sji me­ta­li­zo­wa­nej.

Moim od­stęp­stwem na rzecz przy­ro­dy, do któ­rej Szwe­dzi, jak wie­dzia­łam, są bar­dzo przy­wią­za­ni, stał się niedź­wiedź miesz­ka­ją­cy w le­sie na ty­łach wil­li Elo­fa. Był duży, owło­sio­ny i dzik­szy niż osob­ni­ki z ka­mien­ne­go wy­bie­gu na war­szaw­skiej Pra­dze. Wy­da­wał się jed­nak cał­kiem oswo­jo­ny, przy­najm­niej z mo­imi my­śla­mi. Dla­te­go też za­sko­czy­ło mnie na­głe ude­rze­nie po­tęż­nej łapy, przez któ­rą pchnię­ta zo­sta­łam do przo­du, ku praw­dzi­wej rze­czy­wi­sto­ści. Sa­mo­lot ude­rzył wła­śnie pod­wo­ziem o pas do lą­do­wa­nia i za­czął ha­mo­wać, zwra­ca­jąc się ku hali przy­lo­tów.

Lot­ni­sko było nie­wiel­kie i pra­wie pu­ste. Na po­bli­skim pa­sie stał sa­mo­lot lo­kal­nych li­nii lot­ni­czych star­tu­ją­cy z Umeå do od­da­lo­nej o pięć­set ki­lo­me­trów na pół­noc Ki­ru­ny. Za­po­wia­da­no ten lot przez gło­śni­ki. Pod nasz sa­mo­lot pod­je­cha­ły schod­ki, po któ­rych ze­szli­śmy pra­wie wprost do hali przy­lo­tów. Była ja­sna, prze­szklo­na, a jej ume­blo­wa­nie i wy­po­sa­że­nie od­po­wia­da­ło pra­wie do­kład­nie stan­dar­dom mo­ich wy­obra­żeń. Z wy­jąt­kiem bal­la­dy Po­wer of Love. Przez gło­śni­ki po­da­wa­no prak­tycz­ne in­for­ma­cje o au­to­bu­sie do śród­mie­ścia, czy­li pla­cu Va­sa­plan, i o moż­li­wo­ści wy­na­ję­cia tak­só­wek tak­że na dal­sze tra­sy. Au­to­bus pod­jeż­dżał wła­śnie pod wia­tę przy­stan­ku, a tak­sów­ki usta­wia­ły się gę­sie­go na po­sto­ju. Więk­szość pa­sa­że­rów za­bie­ra­ła jed­nak swo­je ba­ga­że i szła w kie­run­ku par­kin­gu.

Wkrót­ce też hala przy­lo­tów opu­sto­sza­ła. Zo­sta­łam wła­ści­wie tyl­ko ja i czar­no­skó­ra ro­dzi­na bez­sku­tecz­nie ocze­ku­ją­ca czy­je­goś przy­jaz­du. Poza tą ro­dzi­ną koło sto­ja­ka na ga­ze­ty wi­dzia­łam star­sze­go wy­so­kie­go męż­czy­znę w spor­to­wej kurt­ce i dżin­sach. Wa­ha­jąc się, po­de­szłam do nie­go i nie­pew­nie za­py­ta­łam: „Elof?”. Ale spoj­rzał na mnie tyl­ko zdzi­wio­ny i nic nie od­po­wie­dział. Za­czę­łam więc szu­kać w tor­bie słow­ni­ka pol­sko-szwedz­kie­go, żeby się ja­koś wy­tłu­ma­czyć. I wła­śnie wte­dy zo­ba­czy­łam in­ne­go star­sze­go męż­czy­znę, któ­ry wy­cho­dził zza szkla­nej prze­gro­dy i zbli­żał się w moją stro­nę. Za chwi­lę pod­szedł do mnie, po­dał mi rękę i pod­niósł moją tor­bę bez sło­wa. Tym ra­zem mu­siał to być Elof.

W pierw­szej chwi­li trud­no mi było oswo­ić się z za­mia­ną wy­ima­gi­no­wa­ne­go Elo­fa na praw­dzi­we­go. Na pierw­szy rzut oka tyl­ko tro­chę sie­bie przy­po­mi­na­li. Praw­dzi­wy Elof był rze­czy­wi­ście wy­so­ki, miał na pew­no po­nad metr osiem­dzie­siąt wzro­stu, ale wy­glą­dał ra­czej na wy­chu­dzo­ne­go niż na smu­kłe­go. Jego po­cią­gła twarz wy­da­wa­ła się też znacz­nie star­sza i bar­dziej po­bruż­dżo­na zmarszcz­ka­mi niż tego ocze­ki­wa­łam. Wło­sy miał cał­kiem siwe, a oczy wpraw­dzie nie­bie­skie, ale wy­bla­kłe i czuj­ne. Jesz­cze bar­dziej niż wy­gląd Elo­fa roz­cza­ro­wał mnie jego ubiór. To nie był Szwed w no­wo­cze­snych spodniach i dro­giej kurt­ce. Ubra­ny był w gra­na­to­wą ma­ry­nar­kę z krem­pli­ny, któ­rą prze­cho­wy­wał chy­ba na od­święt­ne oka­zje przez wie­le lat. Miał też rów­nie sta­re i wy­słu­żo­ne sza­re spodnie, w któ­rych on – a może ktoś inny – za­pra­so­wał kan­ty. Naj­gor­sze jed­nak były jego po­ma­rań­czo­we skó­ro­po­dob­ne pół­bu­ty o nie­mod­nym mo­de­lu, po­rząd­nie przy­dep­ta­ne na pię­tach i o uko­śnie zdar­tych ob­ca­sach.

Praw­dzi­wy Elof przy­po­mi­nał miesz­kań­ca Mła­wy czy Grój­ca, któ­ry przy­jeż­dża do War­sza­wy spo­ra­dycz­nie, a gar­de­ro­bę na­by­wa raz na kil­ka lat. Tak my­śla­łam, idąc śla­dem wy­krzy­wio­nych ob­ca­sów, któ­re spraw­nie i dość szyb­ko prze­miesz­cza­ły się w stro­nę par­kin­gu i sa­mo­cho­du. Był to ford. Wpraw­dzie nie pro­to­typ tej mar­ki, ale mo­del sprzed co naj­mniej dzie­się­ciu, pięt­na­stu lat. Pod­sta­wa ka­ro­se­rii wy­da­wa­ła się nie­pro­por­cjo­nal­nie pła­ska i dłu­ga, opie­ra­ła się na wiel­kich błot­ni­kach i przy­kry­ta była czymś w ro­dza­ju bre­zen­to­wej bud­ki.

W pierw­szej chwi­li po­my­śla­łam, że Elof bę­dzie mu­siał wy­cią­gnąć kor­bę, żeby uru­cho­mić sil­nik. Sprzę­gło jed­nak dzia­ła­ło, pe­dał gazu rów­nież, więc ru­szy­li­śmy bez żad­nych kło­po­tów. Kie­dy skrę­ca­li­śmy na szo­sę i wiel­gach­na kie­row­ni­ca ob­ró­ci­ła się płyn­nie w lewo, zwró­ci­łam uwa­gę na ręce Elo­fa. Były dłu­gie, ko­ści­ste i po­kry­te ru­da­wym za­ro­stem. Naj­gor­sze jed­nak wy­da­ły mi się pa­znok­cie. Zro­go­wa­cia­łe i po­żół­kłe od­sła­nia­ły śla­dy ude­rzeń i od­kształ­ceń, a do­oko­ła ob­ry­so­wa­ne były czer­nią ja­kiejś za­daw­nio­nej, brud­nej ro­bo­ty na polu czy w le­sie.

Po­my­śla­łam, że sa­mo­chód Elo­fa przy­po­mi­na ka­ry­ka­tu­rę ame­ry­kań­skie­go krą­żow­ni­ka szos, a w jego „ka­brio­le­cie” roz­gry­wa się pa­ro­dia hol­ly­wo­odz­kie­go hap­py endu. Ja mam pięć­dzie­siąt lat, a on jest o dwa­na­ście lat star­szy. Na­sze uczu­cia roz­wi­ja­ły się jak do­tąd ko­re­spon­den­cyj­nie. Obec­nie zaś ja­ki­kol­wiek dia­log jest nie­moż­li­wy, bo on mówi tyl­ko po szwedz­ku, a ja mu­szę szu­kać każ­de­go szwedz­kie­go słów­ka w słow­ni­ku. W do­dat­ku ten za­rdze­wia­ły ford to ist­na drwi­na z mo­ich ma­rzeń o me­ta­li­zo­wa­nym vo­lvo mo­del 1986.

Przy tak ka­ta­stro­fal­nym zde­rze­niu ma­rzeń z rze­czy­wi­sto­ścią po­stę­po­wa­łam zwy­kle w ten sam spo­sób. Ośmie­sza­łam oczy­wi­ste ab­sur­dy i mrzon­ki z sa­tys­fak­cją czło­wie­ka, któ­re­go stać na po­czu­cie hu­mo­ru na­wet we wła­snych spra­wach. Opo­wia­da­łam o da­nym zda­rze­niu dow­cip naj­pierw so­bie, a po­tem in­nym, po czym znaj­do­wa­łam ja­kiś inny cel i ma­rze­nie. W obec­nej sy­tu­acji me­to­da ta nie mia­ła jed­nak za­sto­so­wa­nia. Nie mo­głam za­wró­cić na lot­ni­sko, bo mój bi­let po­wrot­ny waż­ny był za dwa ty­go­dnie i nie pod­le­gał wy­mia­nie, a na nowy nie mia­łam pie­nię­dzy. Była to więc ka­ta­stro­fa po­waż­na i nie­od­wra­cal­na.

Na szczę­ście i z ta­ki­mi trud­no­ścia­mi da­wa­łam so­bie radę dzię­ki mo­jej dru­giej, nie­ro­man­tycz­nej na­tu­rze. Ta dru­ga ja, spo­koj­na, cier­pli­wa, po­my­sło­wa i przed­się­bior­cza za­wsze ra­to­wa­ła zwa­rio­wa­ną ro­man­tycz­kę. Te­raz też mó­wi­ła do mnie z roz­wa­gą: To nie wina Elo­fa, że może być tyl­ko taki, jaki jest i mieć to, co ma. Ktoś mu tłu­ma­czył li­sty, mó­wił, że je­stem głów­nym spe­cja­li­stą w Mi­ni­ster­stwie Kul­tu­ry i Sztu­ki, dzien­ni­kar­ką i że ob­je­cha­łam wie­le kra­jów świa­ta.

Wy­obra­że­nie mi­ni­ster­stwa było dla Elo­fa rów­nie od­le­głe jak Sztok­holm, do któ­re­go leci się z Umeå go­dzi­nę. Kul­tu­rę i sztu­kę ko­ja­rzył w naj­lep­szym ra­zie z dziel­ni­co­wą bi­blio­te­ką, gdzie czy­tał ga­ze­ty. Nie bu­dził w nim też po­dzi­wu abs­trak­cyj­ny ty­tuł głów­ne­go spe­cja­li­sty. Ta­kie­go ko­goś nie za­trud­nia­ła ani miej­sco­wa szko­ła pod­sta­wo­wa, ani po­bli­ska przy­chod­nia, więc kto to miał niby być. Rów­nie obce były dla Elo­fa po­dró­że. Miał for­da, więc mógł wy­brać się kil­ka­na­ście ki­lo­me­trów za Umeå, ale lot­nisk na pew­no nie od­wie­dzał. Na­wet lot­ni­ska we wła­snym mie­ście.

Elof wie­dział na­to­miast coś nie­coś o Pol­sce, bo oglą­dał te­le­wi­zję i czy­tał pra­sę. Pol­ska to był bied­ny kraj, do któ­re­go z Umeå wy­wo­zi­ło się dary – uży­wa­ną odzież, pro­szek do pra­nia i jed­no­ra­zo­we pie­lu­chy. W prze­ciw­ną zaś stro­nę – z Pol­ski do Umeå – przy­wo­zi­ło się ko­bie­ty, przy­szłe żony miesz­kań­ców mia­sta i oko­lic.

Przy­je­cha­łam więc tu nie jak bo­ga­ta tu­ryst­ka z Nie­miec na przy­kład czy USA, ale jak ktoś w ro­dza­ju bia­łej ko­bie­ty z eu­ro­pej­skie­go Se­ne­ga­lu czy Kon­ga. Dla­te­go też po­win­nam przy­jąć z wdzięcz­no­ścią po­wi­ta­nie na lot­ni­sku. Tak mó­wi­ła moja roz­sąd­na na­tu­ra. Przy­je­chał po mnie, więc mnie gdzieś za­wie­zie. Prze­cze­kam w tym miej­scu dwa ty­go­dnie, a po­tem wró­cę do War­sza­wy. Dwa ty­go­dnie to nie wiecz­ność, wy­ja­śnia­ła cier­pli­wie, choć o „wiecz­no­ści” w Umeå i z Elo­fem nie mia­ła zie­lo­ne­go po­ję­cia. Na­wet ona.

Zwy­kle wy­obra­że­nie „dziel­ni­cy” i po­ję­cie „las” nie­wie­le mają ze sobą wspól­ne­go. Tu­taj jed­nak dziel­ni­ca prze­pla­ta­ła się z la­sem i nie wi­dać było mię­dzy nimi żad­nej wy­raź­nej gra­ni­cy. Na spo­rym le­śnym ob­sza­rze mię­dzy świer­ka­mi wy­ra­sta­ły domy i nie­wiel­kie osie­dla. Ba­gni­ste mie­dze łąk od­mie­rzo­ne były słup­ka­mi z na­zwa­mi ulic mia­sta, o ile w ten spo­sób moż­na było so­bie wy­obra­zić mia­sto. Two­rzy­ły je bo­wiem drew­nia­ne jed­no­pię­tro­we domy z wiej­ski­mi przy­bu­dów­ka­mi. Czymś w ro­dza­ju ma­łych sto­dół, dre­wut­ni, szop i wy­gó­dek. W więk­szo­ści po­ma­lo­wa­nych far­bą w ko­lo­rze ciem­no­bu­racz­ko­wym, na któ­re­go tle wi­dać było bia­łe ob­ra­mo­wa­nia okien. Choć po oby­dwu stro­nach szo­sy, czy ra­czej uli­cy, w cie­niu le­śnej zie­le­ni po­ja­wia­ły się też domy sło­necz­ne, ja­skra­wo­żół­te.

I jed­ne, i dru­gie wy­glą­da­ły jak świe­żo od­re­mon­to­wa­ne let­ni­sko­we domy za­moż­nych, pe­dan­tycz­nych wła­ści­cie­li, któ­rzy nie mu­szą się bać zło­dziei i wła­mań. Par­ce­le nie były ogro­dzo­ne, ogro­dów nie za­my­ka­ły par­ka­ny ani bra­my. Do wie­lu otwar­tych ga­ra­ży moż­na by chy­ba było wejść, uru­cho­mić sa­mo­cho­dy i wy­je­chać, nie alar­mu­jąc wła­ści­cie­li. Ro­we­ry i dzie­cin­ne ro­wer­ki sta­ły opar­te o ścia­ny, a na traw­ni­kach le­ża­ły roz­rzu­co­ne luk­su­so­we za­baw­ki – ko­lo­ro­we trak­to­ry, spy­cha­cze, mi­nia­tu­ro­we ko­siar­ki do tra­wy i sa­mo­cho­dy.

W mia­rę, jak od­da­la­li­śmy się od lot­ni­ska, z ogro­dów mię­dzy drze­wa­mi co­raz czę­ściej wy­ła­nia­ły się wil­le. Małe, z dwo­ma okna­mi i za­da­szo­nym gan­kiem, ale też oka­za­łe mu­ro­wa­ne re­zy­den­cje z nad­bu­do­wa­ny­mi pię­tra­mi, wy­ku­sza­mi i przy­do­mo­wy­mi oran­że­ria­mi. Przed naj­bliż­szym skrzy­żo­wa­niem skrę­ci­li­śmy w pra­wo i wje­cha­li­śmy na most.

– Ume­älven – ode­zwał się po raz pierw­szy Elof i ko­ści­stym pal­cem wska­zał wod­ne roz­le­wi­sko, w któ­rym błę­kit­na­wy nurt nie­ba gnał z wia­trem i fa­la­mi na po­łu­dnie.

– Ume – po­wtó­rzył, jak­by chciał się prze­ko­nać, że usły­sza­łam. A do mnie ta pra­sta­ra na­zwa rze­ki prze­mó­wi­ła pierw­szym sło­wem po­wi­ta­nia.

– Hem? – spy­ta­łam. – Do domu?

Na co Elof ski­nął gło­wą i po raz pierw­szy uśmiech­nął się. Hem. Jego ko­ści­sta twarz zła­god­nia­ła, a nie­bie­skie oczy po­ja­śnia­ły od we­wnętrz­ne­go bla­sku.

Wie­czo­rem tego dnia dłu­go nie mo­głam za­snąć, choć ćmi­ła mi w gło­wie nie­pew­ność i pul­so­wa­ło zmę­cze­nie. Kim wła­ści­wie jest Elof? Czym się zaj­mu­je? Z cze­go żyje? Ma dużą wil­lę z wiel­kim ogro­dem w za­moż­nej dziel­ni­cy mia­sta. Nie stać go jed­nak na ku­pie­nie prze­cięt­ne­go uży­wa­ne­go sa­mo­cho­du. Oszczę­dza na pa­rze bu­tów i ma­ry­nar­ce. W jego sza­fie nie wi­dać in­ne­go obu­wia niż te wy­ko­śla­wio­ne pół­bu­ty. A na wie­sza­kach wisi tyl­ko kil­ka sta­rych ny­lo­no­wych ko­szul i czar­ny gar­ni­tur ku­pio­ny chy­ba na ja­kiś po­grzeb sprzed trzy­dzie­stu lat. Kie­dy grze­ba­no nie tyl­ko ko­goś waż­ne­go w tym domu, ale jak­by cały dom i wszel­ką na­dzie­ję na dal­sze nor­mal­ne ży­cie. Wy­da­wa­ło mi się, że wszę­dzie tu czuć stę­chli­znę i za­la­tu­je ple­śnią jak z ja­kiejś daw­no nie­wie­trzo­nej pa­ka­me­ry. Do­zna­łam szo­ku, kie­dy Elof wpro­wa­dził mnie po raz pierw­szy do tego sar­ko­fa­gu mody i ume­blo­wa­nia z lat pięć­dzie­sią­tych.

Przed­po­kój wy­ło­żo­ny był brą­zo­wym li­no­leum w be­żo­we gwiaz­dy i księ­ży­ce. Na wprost drzwi wej­ścio­wych sta­ła po­dłuż­na ław­ka wspar­ta na to­czo­nych nóż­kach, sty­lo­wo po­wy­gi­na­nych od za­mo­co­wa­nia na boki, jak­by me­bel miał za chwi­lę roz­płasz­czyć się na pod­ło­dze. Nad ław­ką za­wie­szo­ne było pro­sto­kąt­ne lu­stro w tym sa­mym sty­lu. Tło sta­no­wi­ła be­żo­wa ta­pe­ta, z któ­rej wy­ra­sta­ły duże sło­necz­ni­ki za­sa­dzo­ne w re­gu­lar­nych rzę­dach. Mię­dzy jed­nym ze sło­necz­ni­ków i ramą lu­stra za­wie­szo­no de­ko­ra­cyj­ną gło­wę Mu­rzyn­ki en face z du­żym kol­czy­kiem w jed­nym uchu.

Z przed­po­ko­ju wcho­dzi­ło się do ma­łej sy­pial­ni, wy­ło­żo­nej drew­nia­ną bo­aze­rią kuch­ni i prze­stron­ne­go sa­lo­nu, któ­ry kie­dyś był pew­nie chlu­bą wła­ści­cie­la domu, ale te­raz wy­raź­nie pod­upadł. Znaj­do­wał się tu wy­staw­ny ko­mi­nek, a nad nim ob­raz. Po ob­ra­zie po­zo­stał jed­nak tyl­ko ja­śniej­szy pro­sto­kąt ścia­ny. Przy prze­ciw­le­głej ścia­nie sta­ła ozdob­na szaf­ka, bia­ła, ze zło­ty­mi ele­men­ta­mi wy­koń­cze­nia, a nad nią zwi­sa­ły krysz­ta­ło­we gro­na zło­tych kin­kie­tów. Fo­te­le, zlo­ka­li­zo­wa­ne w środ­ku sa­lo­nu przy ła­wie, i po­sta­wio­ny na ukos re­gał świad­czy­ły o znacz­nie skrom­niej­szych am­bi­cjach de­ko­ra­to­ra wnę­trza. Zhar­mo­ni­zo­wa­no je z ław­ką i Mu­rzyn­ką z przed­po­ko­ju. Pa­so­wa­ły do nich rów­nież bi­be­lo­ty zgro­ma­dzo­ne na pół­kach re­ga­łu. Zwra­cał wśród nich uwa­gę duży zie­lo­ny but ze szkła, jak się póź­niej oka­za­ło, na­gro­da, któ­rą Elof otrzy­mał za udział w kon­kur­sie tra­dy­cyj­ne­go tań­ca to­wa­rzy­skie­go.

Pra­wie rów­no­cze­śnie za­in­te­re­so­wa­ła mnie fo­to­gra­fia Elo­fa w zło­tych ra­mach i ta­pe­ta na ścia­nach sa­lo­nu. W ja­kimś dziw­nym sko­ja­rze­niu fo­to­gra­fia zy­ska­ła tło i zna­cze­nie dzię­ki ta­pe­cie, a ta­pe­ta opo­wie­dzia­ła mi swo­ją hi­sto­rię umiej­sco­wio­ną w ży­ciu Elo­fa. Był to Elof mło­dy, przy­stoj­ny, z gład­ką po­dłuż­ną twa­rzą, w któ­rej wy­róż­niał się duży, ko­ści­sty nos i wą­skie, wy­bla­kłe usta. Elof miał wy­so­kie czo­ło, pod­wyż­szo­ne przez pro­ste, bar­dzo ja­sne wło­sy za­cze­sa­ne do tyłu. Miał też bar­dzo ja­sne brwi i bia­ła­we dłu­gie rzę­sy.

Naj­bar­dziej wy­ra­zi­ste w jego twa­rzy były jed­nak oczy, któ­re czar­no-bia­ła fo­to­gra­fia za­bar­wi­ła zim­nym ko­lo­rem sta­li. Oczy te zwra­ca­ły się wprost ku pa­trzą­ce­mu, prze­ka­zy­wa­ły mu roz­kaz i ze znie­cier­pli­wie­niem cze­ka­ły na wy­ko­na­nie tego roz­ka­zu, gro­żąc karą. Elof miał na so­bie ma­ry­nar­kę, wy­pra­so­wa­ną ko­szu­lę z koł­nie­rzy­kiem o za­okrą­glo­nych ro­gach i kra­wat w pa­ski. By­łam pew­na, choć fo­to­gra­fia tego nie po­ka­zy­wa­ła, że trzy­ma się pro­sto, sztyw­no, jak­by po woj­sko­we­mu. A jego wy­gląd coś mi przy­po­mi­nał, coś z dzie­ciń­stwa i z cza­sów nie­miec­kiej oku­pa­cji.

Ta­pe­ta w sa­lo­nie była sza­ra w bia­łe i brą­zo­we kwa­dra­ty i koła. Mia­ła jed­nak róż­ne od­cie­nie. Pod ob­ra­za­mi, któ­rych już nie było, po­zo­stał jej od­cień ja­śniej­szy, a przy kon­tak­tach i nie­da­le­ko ko­min­ka na­bra­ła bar­wy ciem­no­sta­lo­wej. Tra­cąc daw­ną świe­żość, zy­ska­ła ole­iste śla­dy przy­bru­dzeń i plam. Nie­któ­re z nich utrwa­li­ły od­ci­ski pal­ców Elo­fa, wspo­mnie­nia ja­kichś daw­nych fak­tów i zda­rzeń. Ta­pe­ta nie pa­mię­ta­ła Elo­fa z fo­to­gra­fii, ale za­cho­wa­ła z pew­no­ścią pa­mięć jego ży­cia sprzed trzy­dzie­stu lat. Kie­dy wciąż był mło­dy, trzy­mał się pro­sto i wie­rzył, że wszyst­ko może być pod kon­tro­lą, jak się póź­niej na­uczy­łam, allt un­der kon­troll. Ja­kim był wte­dy czło­wie­kiem? Czy nie uśmie­chał się, bo nie po­zwa­lał mu na to ry­tu­ał fo­to­gra­fo­wa­nia? Po­wa­ga tak waż­nej chwi­li w ży­ciu pro­ste­go czło­wie­ka? Czy też jego pew­ność sie­bie po­kry­ta była cien­ką war­stwą su­ro­wej nie­śmia­ło­ści? A może kładł się na nim cień tych zim­nych la­sów? Czerń świer­ków?

My­śla­łam cały czas, co­raz bar­dziej sen­na i zmę­czo­na. Chcia­łam za­nu­rzyć się w ci­szę i ciem­ność po­ko­ju na pod­da­szu Elo­fa. Za­po­mnieć o jego fo­to­gra­fii. Ci­szę strza­ska­ła jed­nak na­gle se­ria wy­strza­łów, a ciem­ność za­pło­nę­ła po­ża­ra­mi. Przed oknem, pod drzwia­mi i w wy­peł­nio­nych ża­rem ścia­nach. Wy­da­wa­ło mi się, że z piw­ni­cy, bo to była te­raz piw­ni­ca, nie ma wyj­ścia. Ale ręka mamy cią­gnę­ła mnie ku ja­kimś drzwiom, a jej głos wo­łał, że­bym bie­gła. Bie­głam więc, po­ty­ka­jąc się o gru­zy, że­la­zne rury i po­rzu­co­ne wa­liz­ki. Za­po­mnia­łam na­wet o swo­jej lal­ce. Nie mo­głam już jed­nak po nią wró­cić, bo dom pło­nął, a na po­dwór­ku ja­kiś strasz­ny głos ry­czał: Schnel­ler! Raus!

Tyl­ko że po­dwór­ko było znów po­ko­jem. Po­środ­ku stał stół, a przy nim dwa krze­sła. Sie­dzie­li na nich nie­zna­ni mi męż­czyź­ni, któ­rych twa­rzy ani gło­sów nie mo­głam roz­po­znać. Spo­tka­łam się z nimi, to pa­mię­ta­łam, ale po­win­nam już wyjść, bo zro­bi­ło się póź­no. W tej ciem­no­ści nie znaj­dę dro­gi. „Gdzie jest mój dom?” – za­py­ta­łam prze­stra­szo­na, zwra­ca­jąc się w stro­nę sto­łu. Mo­je­go gło­su nie było sły­chać, mimo to je­den z męż­czyzn pod­niósł się, zbli­żył do okna i po­ka­zał mi coś w ciem­no­ści. „Tam jest twój dom – po­wie­dział, cią­gnąc mnie za rękę. – Bie­gnij!”.

Z po­cząt­ku nic nie wi­dzia­łam. Do­pie­ro po chwi­li za­czę­łam od­róż­niać w przy­bli­ża­ją­cym się mro­ku wy­so­ki ce­gla­ny mur, a nad nim ga­łę­zie roz­ro­śnię­tych kasz­ta­nów. Kie­dy pa­dło na nie świa­tło księ­ży­ca, do­strze­głam tak­że to, co było za mu­rem. Sama by­łam już po jego dru­giej stro­nie, koło ka­mien­ne­go anio­ła. Anioł stał u wez­gło­wia oka­za­łe­go gro­bu. W jed­nej ręce miał księ­gę, a dru­gą pod­trzy­my­wał bia­łe­go mar­mu­ro­we­go go­łę­bia. Nie­spo­dzie­wa­nie go­łąb uniósł skrzy­dła i wzle­ciał ku wierz­choł­kom kasz­ta­nów, zo­sta­wia­jąc za sobą echo dziw­ne­go kwi­le­nia i świer­go­tu. Ten głos obu­dził mnie.

Cała by­łam owi­nię­ta koł­drą, a twarz mia­łam wtu­lo­ną w po­dusz­kę. Cięż­ko mi było od­dy­chać. W pierw­szej chwi­li nie mo­głam się zo­rien­to­wać, gdzie je­stem. Zie­lo­ne ta­pe­ty w po­ma­rań­czo­we li­lie, pla­sty­ko­wy aba­żur na lam­pie u su­fi­tu, ny­lo­no­we fi­ran­ki w oknie nie zga­dza­ły się ze wspo­mnie­niem mo­je­go domu. Wsta­łam więc, po­de­szłam do okna i wyj­rza­łam. Okno wy­cho­dzi­ło na ogród. Wi­dać było z nie­go so­czy­ście zie­lo­ny traw­nik, kil­ka nie­wy­so­kich ja­bło­ni i gę­ste krze­wy ubar­wio­ne czer­wie­nią doj­rza­łych po­rze­czek. Elof zry­wał po­rzecz­ko­we ki­ście i wrzu­cał je do wiel­kie­go garn­ka. Nad jego gło­wą prze­la­ty­wa­ły pta­ki, ćwier­ka­jąc i kwi­ląc.

Kie­dy ode­tchnę­łam cierp­kim za­pa­chem traw i krze­wów, ostat­ni cień snu znik­nął. W świe­tle po­ran­ka zbla­dła też i zni­kła groź­na po­stać Elo­fa. Po­ra­nek po­we­se­lał, za­po­wia­da­jąc po­god­ny, nie­zwy­kły dzień w nie­zna­nym kra­ju i za­gad­ko­wym domu. Elof z au­re­olą pta­ków nad gło­wą i garn­kiem peł­nym po­rze­czek w ręku wy­da­wał mi się te­raz ro­man­tycz­nym bo­ha­te­rem siel­skiej opo­wie­ści. W jej tle wy­ma­lo­wa­na była po­lna dro­ga z per­spek­ty­wą do­mnie­ma­ne­go zam­ku lub dwo­ru. Sama zaś ak­cja klu­czy­ła szla­kiem ta­jem­nic – zwy­kle była to ta­jem­ni­ca wiel­kie­go spad­ku i wy­ra­cho­wa­ne­go mał­żeń­stwa – ale osta­tecz­nie koń­czy­ła się szczę­śli­wie w ró­ża­nej oran­że­rii lub sa­lo­nie. Do zwy­kłej kuch­ni za­wró­cił moje ma­rze­nia Elof, gło­śno wo­ła­jąc: – God mor­gon! God mor­gon! Dzień do­bry!

Stał przy elek­trycz­nej ku­chen­ce i ener­gicz­nie mie­szał drew­nia­ną łyż­ką w sta­ro­świec­kim ron­dlu z dłu­gą rącz­ką. Za­war­tość ron­dla pyr­ko­ta­ła i sy­cza­ła, wy­pry­sku­jąc sza­re klu­chy na pły­tę ku­chen­ki. Pły­ta po­kry­wa­ła się li­sza­jem spa­le­ni­zny, a prze­strzeń mię­dzy drew­nia­ny­mi ścia­na­mi kuch­ni gęst­nia­ła w opa­rach swą­du. Elof nie prze­ry­wał jed­nak mie­sza­nia ani nie od­su­wał ron­dla, choć do­glą­dał go z na­tę­żo­ną uwa­gą, od­mie­rza­jąc czas i ry­tu­ał go­to­wa­nia. Do­pie­ro w sto­sow­nej chwi­li po­ło­żył na sto­le drew­nia­ną pod­staw­kę, a na niej umie­ścił ron­del wy­peł­nio­ny ka­szą. Po­tem wska­zał sto­ją­cy przede mną głę­bo­ki ta­lerz z nie­mym py­ta­niem. Kie­dy zaś za­prze­czy­łam ru­chem gło­wy, sam za­brał się do je­dze­nia.

Naj­pierw prze­niósł po­kaź­ną war­stwę ka­szy na swój ta­lerz. Po­tem przy­su­nął do ta­le­rza sło­ik i się­ga­jąc do nie­go wiel­ką łyż­ką, wy­ło­żył na ka­szę gru­bą war­stwę dże­mu bo­rów­ko­we­go. W koń­cu po­lał ca­łość gę­stym fi­lem – jak­by ke­fi­rem – wy­peł­nia­jąc ta­lerz, i za­czął jeść. Z uwa­gą za­gar­niał na łyż­kę ko­pia­ste por­cje, pod­no­sił je z na­my­słem do ust i su­mien­nie prze­żu­wał. Mię­dzy każ­dym za­gar­nię­ciem i prze­żu­ciem ro­bił jed­nak krót­ką prze­rwę, jak­by chciał sku­pić całą swo­ją ener­gię na tej waż­nej dla nie­go czyn­no­ści je­dze­nia.

Gry­złam chrup­ki i pa­trzy­łam na Elo­fa jak onie­mia­ła. Wy­da­wa­ło mi się, że ob­ser­wu­ję ja­kiś sta­ry ry­tu­ał, któ­ry dla nie­go jest co­dzien­no­ścią, a dla mnie kom­plet­ną eg­zo­ty­ką. Eg­zo­tycz­ne były nie same skład­ni­ki je­dze­nia – ka­sza, dżem i po­dob­ny do ke­fi­ru czy jo­gur­tu fil, ale fi­lo­zo­fia je­dze­nia. Sens prze­żu­wa­nia, któ­ry sta­wał się sen­sem ży­cia. Pa­trzy­łam te­raz na Elo­fa jak na czło­wie­ka, któ­ry do­pie­ro co po­sta­wił dzi­dę pod drze­wem i za­bie­ra się do roz­ry­wa­nia upo­lo­wa­ne­go zwie­rza­ka. Po pro­stu oczu nie mo­głam od nie­go ode­rwać. „To guru – my­śla­łam. – Ucie­kam od co­dzien­no­ści w dżun­glę nie­zwy­kłych zda­rzeń. Zo­sta­wiam za sobą lu­dzi, z któ­ry­mi mo­gła­bym się iden­ty­fi­ko­wać. Przede mną jest za­wsze ja­kiś guru. Czy ten guru nie mógł­by przy­najm­niej do­myć rąk?” – pod­po­wia­da­ła mi zło­śli­wie moja dru­ga, roz­sąd­na na­tu­ra. Umeå to nie dżun­gla.

Mia­łam jed­ną książ­kę z ilu­stra­cja­mi, ale była czar­no-bia­ła i nie­cie­ka­wa. Ilu­stra­cje po­wta­rza­ły tyl­ko to, co znaj­do­wa­ło się w na­szym ma­łym po­ko­ju. Mama sie­dzi przy ma­szy­nie i szy­je. Bab­cia stoi przy kuch­ni i go­tu­je obiad. Szma­cia­na lal­ka zaj­mu­je pół mo­je­go krze­sła. Wy­glą­da tak, jak­by ją ktoś wy­ciął z ga­ze­ty. Wy­cią­gam kred­ki i za­ma­zu­ję każ­dą stro­nę na żół­to, zie­lo­no, po­ma­rań­czo­wo. Do­ry­so­wu­ję nie­bie­skie kre­chy i ma­lu­ję fio­le­to­we kół­ka z ocza­mi.

Na­gle przy­po­mi­na mi się coś we­so­łe­go. Bio­rę czer­wo­ną kred­kę i przy­ci­skam ją z ca­łej siły do stro­ny książ­ki, żeby było wi­dać trój­kąt, czub­kiem do góry. Od razu pod trój­ką­tem ob­ry­so­wu­ję kół­ko, a pod kół­kiem „pi­szę” jesz­cze je­den trój­kąt. Tym ra­zem czub­kiem do dołu. Gór­ny trój­kąt za­ma­lo­wu­ję na czer­wo­no, a w kół­ku mażę oczy, nos i usta. Tuż nad bia­łym trój­ką­tem, któ­ry jest bro­dą. Śmie­ję się. Kra­sno­lu­dek pój­dzie za­raz do lasu. Scho­wa się pod mu­cho­mo­rem.

Praw­dzi­we­go lasu nie pa­mię­tam. Tyl­ko bab­cia pa­mię­ta­ła lep­kie od ży­wi­cy so­sny i piach na wy­dmach za do­mem, któ­ry ro­dzi­ce wy­naj­mo­wa­li „na let­ni­sko”. Opo­wia­da­ła o san­dał­kach na dro­dze. Zdję­łam je, kie­dy zro­bi­ło się go­rą­co, zo­sta­wi­łam na sa­mym środ­ku dro­gi i „po­szłam w świat”. Bab­cia od­cho­dzi­ła od zmy­słów, szu­ka­jąc mnie w ca­łej oko­li­cy. A samo zda­rze­nie rzu­ci­ło czar­ny cień na mój pa­ro­let­ni cha­rak­ter. Ale te­raz na­wet z bab­cią nie mo­głam od­cho­dzić za da­le­ko, bo na uli­cach były ła­pan­ki i nie­któ­rzy lu­dzie nie wra­ca­li do domu. Mo­głam za to ba­wić się na po­dwór­ku.

Było to po­dwór­ko-stud­nia, ale nie­zu­peł­nie, bo tyl­ko z trzech stron za­bu­do­wa­no je ka­mie­ni­ca­mi, w któ­rych i do­ro­śli, i dzie­ci wi­dzie­li nie­bo odra­pa­nych mu­rów i kon­ste­la­cje sza­rych okien. Z czwar­tej stro­ny wi­dać było praw­dzi­we nie­bo, a pod nim ogró­dek od­dzie­lo­ny od po­dwór­ka dru­cia­ną siat­ką. Dzie­ci zna­la­zły w niej dużą dziu­rę, przez któ­rą moż­na było prze­cho­dzić. Zbie­ga­łam więc z czwar­te­go pię­tra po scho­dach jak dra­bi­na. Pod­ska­ku­jąc, prze­bie­ga­łam cień i brzyd­ki za­pach bra­my, a po­tem skra­da­łam się do ogród­ka. Jed­ne­go sła­bo­wi­te­go drzew­ka aka­cji i paru zie­lo­nych krza­ków agre­stu. Były moim la­sem. Ten las udzie­lał schro­nie­nia kra­sno­lud­kom, kie­dy opu­ści­ła je Ma­ry­sia, ale i moim wy­my­ślo­nym przy­go­dom.

Od go­dzi­ny je­cha­li­śmy le­śną dro­gą do miej­sca, któ­re Elof na­zwał på lan­det (na wsi). Była to więc z pew­no­ścią wieś. Po­su­wa­li­śmy się po krót­kich, pro­stych od­cin­kach dro­gi, a po­tem wcho­dzi­li­śmy na­gle w za­krę­ty, któ­re Elof po­ko­ny­wał, od­krę­ca­jąc kie­row­ni­cę raz na lewo, raz na pra­wo z dużą płyn­no­ścią i wpra­wą. Zza ko­lej­nych za­krę­tów ude­rzał w nas ten sam kra­jo­braz. Świer­ko­we drze­wa usta­wio­ne w czar­nej gę­stwie in­nych świer­ko­wych drzew, aż do zu­peł­nej ciem­no­ści nie­prze­nik­nio­ne­go lasu. Tyl­ko gdzie­nieg­dzie ja­śnia­ła jak świecz­ka brzo­za z czar­ny­mi, by­stry­mi ocza­mi na bia­łej ko­rze.

Cały na­syp mię­dzy dro­gą a la­sem po­kry­ty był jak­by dar­nią we wszyst­kich je­sien­nych już od­cie­niach żół­ci i brą­zu, sza­ro­ści i beżu, ró­żo­wej czer­wie­ni i zie­lon­ka­wej bie­li. W mia­rę, jak ta grzy­bo­wa darń pod­no­si­ła się do wy­so­ko­ści runa le­śne­go, gęst­nia­ły w niej po­ro­sty, skłę­bio­ne za­ro­śla ja­gód i bo­ró­wek, zmierz­wio­ne ga­łę­zie od­ra­sta­ją­cej wierz­by i wy­bu­ja­łe krza­ki ma­lin.

Od cza­su do cza­su gę­stwi­na roz­stę­po­wa­ła się jed­nak na­gle, uka­zu­jąc pod­mo­kłą, zdra­dli­wą sie­lan­kę ba­gna. Było jak le­śna łąka przy­kry­ta kę­pa­mi wo­do­ro­stów i ple­śnie­ją­cych mchów, z wro­śnię­ty­mi weń ga­łąz­ka­mi żu­ra­wi­ny i przy­po­mi­na­ją­cy­mi małe lich­ta­rzy­ki krzacz­ka­mi hjor­tro­nu, czy­li ma­li­ny mo­rosz­ki. W środ­ku błysz­cza­ło nie­kie­dy nie­wiel­kie błę­kit­ne je­zior­ko, jak ostrze­że­nie przed nie­wi­docz­ną w ba­gnie wodą.

Cza­sem skrę­ca­li­śmy ku po­bo­czu i sta­wa­li­śmy. Mo­głam wte­dy po­dejść bli­żej do lasu i wsłu­chać się w jego ta­jem­ni­cze szu­my i skrzyp­nię­cia. Od­róż­nić sze­lest spa­da­ją­cych li­ści brzo­zy, wy­chwy­cić czuj­nym uchem trzask pę­ka­ją­cych ga­łę­zi świer­ków, utrwa­lić w za­sły­sza­nej pa­mię­ci ci­che chlup­nię­cie wody. Do­oko­ła nie było ani zwie­rząt, ani lu­dzi. Dro­gą nie prze­je­chał ża­den sa­mo­chód. A że nie­daw­ne za­krę­ty wy­pro­sto­wa­ły się na­gle, Elof przy­ci­snął pe­dał gazu, pró­bu­jąc od­zy­skać czas stra­co­ny na „zwie­dza­nie”.

Je­cha­li­śmy więc te­raz szyb­ciej i pew­niej. Wi­dzie­li­śmy już na­wet domy zbli­ża­ją­cej się do nas wsi, gdy Elof gwał­tow­nie za­ha­mo­wał, a sa­mo­chód od­rzu­ci­ło na lewy pas. Tuż przed nami wi­dać było jesz­cze przez chwi­lę wiel­ki sza­ro­bru­nat­ny zad ło­sia. Truch­tem po­ko­ny­wał od­le­głość mię­dzy na­sy­pem po na­szej le­wej stro­nie a naj­bliż­szy­mi świer­ka­mi. Elof po­słał w ślad za nim coś, co przy­po­mi­na­ło prze­kleń­stwo.

Wieś to­wa­rzy­szy­ła na­sze­mu prze­jaz­do­wi bar­dzo krót­ko. Były to tyl­ko dwa domy miesz­kal­ne i je­den ze skle­pem spo­żyw­czym ICA na par­te­rze. Za nimi dro­ga pro­wa­dzi­ła do tar­ta­ku z wie­żow­ca­mi skła­do­wa­nych de­sek. A po­tem, skrę­ca­jąc nie­co w pra­wo, otwie­ra­ła przed nami jak­by wiej­ską ale­ję wśród upraw­nych pól. Pro­wa­dzi­ła, jak in­for­mo­wa­ły dro­go­wska­zy, do po­bli­skie­go mia­stecz­ka Vän­näs­by.

My skrę­ci­li­śmy jed­nak po paru ki­lo­me­trach w po­lną, roz­jeż­dżo­ną ko­le­inę bie­gną­cą wzdłuż rze­ki, pra­wie na sa­mej gra­ni­cy szu­wa­rów. Zbli­ża­li­śmy się do jej kre­su, gdy zza ko­lej­ne­go za­krę­tu wyj­rzał pa­gó­rek, a na nim sa­mot­ny bu­racz­ko­wy dom. Ostat­ni we wsi. Pierw­szy od stro­ny pną­ce­go się ku gó­rze lasu. Föräl­rar­hem – po­wie­dział Elof. Dom ro­dzi­ców. Z bli­ska wi­dać było, że jest opusz­czo­ny.

Nig­dy dom nie był moim prze­zna­cze­niem. Dom mógł prze­cież spło­nąć, ni­cze­go więc nie za­pew­niał. Poza tym nig­dy nie mia­łam wła­sne­go domu. W ka­mie­ni­cy, w domu czy na­wet w wil­li miesz­ka­li też inni lu­dzie, inne ro­dzi­ny. Dla mnie prze­zna­czo­ny był za­le­d­wie skra­wek do­mo­we­go po­miesz­cze­nia. Je­den po­kój, a w naj­gor­szym ra­zie tyl­ko miej­sce w jed­nym po­ko­ju. Miej­sce do spa­nia, kąt do sie­dze­nia, kwa­drat na bla­cie sto­łu wy­star­cza­ją­co duży, żeby po­sta­wić ta­lerz i ku­bek. Prze­strzeń mię­dzy ga­zo­wą ku­chen­ką na dwa garn­ki a umy­wal­ką, kil­ka me­trów kwa­dra­to­wych, któ­re pod­czas pra­nia zaj­mo­wa­ła ba­lia i wy­peł­nia­ły opa­ry go­to­wa­nej bie­li­zny.

Dom mógł być dla mnie tyl­ko opi­sem z po­wie­ści ume­blo­wa­nej sa­lo­na­mi i wy­po­sa­żo­nej w służ­bę. Albo też mógł być po pro­stu zmy­śle­niem tej mo­jej zwa­rio­wa­nej ro­man­tycz­ki. Dla niej wszyst­ko sta­wa­ło się moż­li­we. Na­wet po­dróż do nie­zna­ne­go Elo­fa z pół­noc­nej Szwe­cji. Tyl­ko za­po­wiedź pły­ną­cej przez moje my­śli bal­la­dy Po­wer of Love – Po­tę­ga mi­ło­ści – oka­za­ła się nie­moż­li­wa do speł­nie­nia. Zmie­ni­łam więc po la­tach jej ty­tuł. Była to te­raz Po­wer of Lie – Po­tę­ga kłam­stwa.