Metateksty i parateksty teatru i dramatu. Od antyku do współczesności - ebook

W publikacji Czytelnik znajdzie rozważania na temat metatekstów i paratekstów dramaturgicznych, do których należą didaskalia, ilustracje, incipity, odsyłacze, posłowia, przedmowy, przypisy, tytuły, a także różnego rodzaju komentarze, recenzje, omówienia oraz streszczenia. Peryferie tekstu zmieniały się na przestrzeni wieków od epoki starożytnej do czasów współczesnych, co przekłada się na różnorodność ich form i treści. Cechy charakterystyczne i zadania metatekstów i paratekstów zależały od rodzaju tekstu głównego, epoki literackiej oraz dominujących w danej kulturze tendencji naukowych i teatralno-dramatycznych.

Praca w polskim obszarze badawczym jest poważnym osiągnięciem naukowym, ustalającym dla przyszłych badaczy nowe kierunki poszukiwań w aspekcie konkretnych dzieł dramatycznych i spektakli teatralnych. Nie widzę dla niej prac konkurencyjnych. Dotąd zajmowano się metatekstami i didaskaliami w sposób „niesystemowy”, dość wycinkowy i w wąskim obszarze. Tymczasem prezentowana publikacja dokonuje usystematyzowania procesu badawczego oraz przedstawia wyniki badań szczegółowych na tle przemian historycznych, a także przemian gatunkowych w dramaturgii i teatrze od antyku do współczesności. Dlatego znajdzie ona szeroki krąg odbiorców: powinna zainteresować praktyków teatru, badaczy historii teatru i dramatu polskiego oraz obcego, teatrologów badających recepcję obcej dramaturgii w Polsce, jak również autorów dramatycznych.

z recenzji prof. Wojciecha Kaczmarka

Wstęp (Jadwiga Czerwińska, Katarzyna Chiżyńska)                7

Jadwiga Czerwińska, Grecka sztuka dramaturgiczna V wieku p.n.e. w świetle scholiów 11

Katarzyna Chiżyńska, Tractatus Coislinianus jako metatekst komedii staroattyckiej   25

Małgorzata Budzowska, Interpres nec imitator in artum. Kwestia intertekstualnej mimesis w Ars poetica Horacego i w scholiach     39

Damian Pierzak, Scholia Bobiensia on the Pro Sestio as a metatext of Roman theatre and drama 51

Piotr Bering, Autorski i reżyserski metatekst w średniowiecznych utworach dramatycznych 63

Simon Wirthensohn, Seeking auctoritas. Paratextual self-imaging in Jesuit drama collections 73

Małgorzata Mieszek, Teksty poboczne w zreformowanych dramatach jezuickich (od połowy XVIII wieku)          85

Anna Wiśniewska-Grabarczyk, Teatr i dramat okresu socrealizmu w świetle kryptotekstów (na materiale Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu)  101

Tomasz Kaczmarek, Simon Gantillon i jego „teatr ucieczki”, czyli w poszukiwaniu francuskich tekstów ekspresjonistycznych          115

Michał Nikodem, Metateksty dramatów Witolda Gombrowicza           129

Marta Sterna, Wokół dramatu Eduarda De Filippo Napoli Milionaria! 145

Grażyna Starak, Jak czytać Un hangar, à l’ouest oraz Carnets de combat de nègre et de chiens Bernarda-Marie Koltèsa? 157

Elżbieta Leszkiewicz, Didaskalia w dramacie Kroki Samuela Becketta               165

Krystyna Modrzejewska, Mity antyczne we francuskim dramacie XX wieku (na wybranych przykładach)             175

Katarzyna Wojtysiak-Wawrzyniak, Kilka uwag na temat Grobu Antygony Marii Zambrano       187

Irena Lewkowicz, Parateksty w najnowszym dramacie polskim (na wybranych przykładach)     197

Beata Popczyk-Szczęsna, Problem paratekstów w nowym dramacie polskim: narracje, śródtytuły, didaskalia       215

Autorzy                 229

Authors                 233