Moje zbrodnie są owocem miłości. Mit Medei w literaturze niemieckojęzycznej - ebook

Autorka dokonuje porównania i analizy wybranych utworów podejmujących problem mitu Medei w literaturze niemieckojęzycznej. W kulturze niemieckiej motyw Medei cieszy się szczególną popularnością od połowy lat 70. XX wieku, zostały mu poświęcone liczne inscenizacje teatralne, operowe, opowiadania i powieści. Autorka stawia tezę, że wielki potencjał mitu polega na jego wieloznaczności oraz aktualności. Twórcy umieszczali tragiczną postać dzieciobójczyni w różnych kontekstach, przedstawiając bohaterkę jako opuszczoną kochankę, cudzoziemkę pozbawioną ojczyzny, a nawet ofiarę prześladowań na tle politycznym czy rasowym.

*

Jaka jest prawdziwa twarz Medei? Czy prawdziwa Medea w ogóle istnieje? Czy ta, którą przedstawił Eurypides, odpowiada jednej mitycznej postaci? Nawet w przypadku mitu nie można mówić o homogenicznej koncepcji tej figury. A może rację ma Christa Wolf, twierdząc, że bohaterka stała się przedmiotem politycznej manipulacji? W prezentowanej publikacji pytania te pozostaną bez odpowiedzi, gdyż znacznie bardziej istotna wydaje się sama recepcja mitu i próba adaptacji mitologicznej materii we współczesnym świecie. Można tu zaobserwować dwie odmienne tendencje: próbę archaizacji i osadzenia w mitycznych realiach, a także akcentowanie boskiego pochodzenia bohaterki; druga to próba uwspółcześnienia przy pomocy umiejscowienia historii dzieciobójczyni we współczesności danego pisarza. Można ewentualnie wymienić jeszcze trzecią grupę lub raczej podgrupę: utwory, które mimo umiejscowienia akcji w czasach antycznych, cechują się zdecydowaną aktualizacją poruszanych problemów. Mit stanowi w nich pewien rodzaj kamuflażu. We wszystkich przypadkach mit traktowano zatem jako kompleks reguł i modeli ludzkich zachowań, które z upływem czasu nie uległy zmianie.

Z Podsumuwania

Wprowadzenie 7

Postać Medei w mitologii greckiej i w literaturze antycznej 7

Stan badań 19

Teoria mitu 23

Rozdział I. Friedrich Maximilian Klinger: Medea in Korinth 31

1. Mit Medei w literaturze niemieckojęzycznej XVIII wieku. Pomiędzy oświeceniowym humanizmem i erupcją uczuć 31

2. Wprowadzenie: Friedrich Maximilian Klinger Medea in Korinth 40

3. Medea: samotna półbogini 44

4. Dzieciobójstwo 61

5. Medea auf dem Kaukasos 69

Rozdział II. Franz Grillparzer: Das Goldene Vlies 79

1. Wprowadzenie: Franz Grillparzer Das Goldene Vlies 79

2. Medea: Charyta i Menada 83

3. Dzieciobójstwo 105

4. Kolonializm 110

5. XIX wiek: mit Medei w dobie kolonializmu 120

Rozdział III. Hans Henny Jahnn: Medea 127

1. Wprowadzenie: Hans Henny Jahnn Medea 127

2. Transformacja mitu 129

3. Stara Medea 144

4. Czarna Medea 152

5. XX wiek: rozwój mitu Medei 162

Rozdział IV. Heiner Müller: Verkommenes Ufer Medeamaterial Landschaft mit Argonauten 177

1. Wprowadzenie 177

2. Gnijący brzeg. Materiały do Medei. Krajobraz z Argonautami – chaos i zagłada 181

3. Funkcjonalizacja mitu 186

4. Wizja katastrofy 199

Rozdział V. Christa Wolf: Medea. Stimmen 207

1. Wprowadzenie 207

2. Medea: „Postać z pogranicza epok” 216

3. Struktury władzy 229

4. Niewinna Medea? 243

Ekskurs: Mit Medei w literaturze polskiej 251

Podsumowanie 271

Załącznik. Wykaz dzieł literatury niemieckojęzycznej na temat mitu Medei 273

Bibliografia 275