Monachomachia - ebook

Pieśń I

Nie wszystko złoto, co się świeci z góry,

Ani ten śmiały, co się zwierzchnie sroży:

Zewnętrzna postać nie czyni natury,

Serce, nie odzież, ośmiela lub trwoży.

Dzierżały miejsca szyszaków kaptury,

Nieraz rycerzem bywał sługa boży;

Wkrada się zjadłość i w kąty spokojne —

Taką ja śpiewać przedsięwziąłem wojnę.

Wojnę domową śpiewam więc i głoszę,

Wojnę okrutną, bez broni, bez miecza,

Rycerzów bosych i nagich po trosze;

Samo ich tylko męstwo ubezpiecza —

Wojnę mnichowską. Nie śmiejcie się, proszę:

Godna litości ułomność człowiecza!

Śmiejcie się wreszcie, mimo wasze śmiéchy

Przecież ja powiem, co robiły mnichy.

W mieście, którego nazwiska nie powiem,

Nic to albowiem do rzeczy nie przyda,

W mieście, ponieważ zbiór pustek tak zowiem,

W godnem siedlisku i chłopa, i Żyda,

W mieście (gród, ziemstwo trzymało albowiem

Stare zamczysko, pustoty ohyda)

Były trzy karczmy, bram cztery ułomki,

Klasztorów dziewięć i gdzieniegdzie domki.

W tej zawołanej ziemiańskiej stolicy

Wielebne głupstwo od wieków siedziało;

Pod starożytnem schronieniem świątnicy

Prawych czcicielów swoich utuczało.

Zbiegał się wierny lud, a w okolicy

Wszystko odgłosem uwielbienia brzmiało.

Święta prostoto! Ach, któż cię wychwali!

Wiekuj szczęśliwie!… Ale mówmy daléj!

Bajki pisali o dawnym Saturnie

Ci, co za niego tworzyli wiek złoty.

Szczęśliwszy przeor jadący poczwórnie,

Szczęśliwszy lektor mistycznej roboty,

Szczęśliwszy ociec, po trzecim nokturnie

W puchu topiący chórowe kłopoty,

Szczęśliwszy z braci, gdy kaganek zgasnął,

Co w słodkiem miodu wytrawieniu zasnął.

W tym było stanie rozkoszne siedlisko

Świętych próżniaków. Ach, losie zdradliwy!

Ty, co z niewczesnych odmian masz igrzysko

I nieszczęść ludzkich jesteś tylko chciwy,

Ma świat z dziwactwa twego widowisko.

Jęczy pod ciężkiem jarzmem człek cnotliwy;

Mniejsza, żeś państwa, trony, berła skruszył;

Będziesz tak śmiałym, żebyś kaptur ruszył?

Już były przeszły owe sławne wojny,

Którym się niegdyś świat zdumiały dziwił.

Już seraficzny zakon był spokojny,

Już Karmelowinikt się nie przeciwił;

Już kaznodziejski wzrok mniej bogobojny

Oka na kaptur śpiczastynie krzywił;

Dawnych niechęci mgłę rozniosły wiatry,

Szczęśliwe nawet były bonifratry.

Ta, która nasze padoły przebiega

I samem tylko nieszczęściem się pasie,

Jędza niezgody, co Parysa zbiega

Znalazła niegdyś na górnym Idasie,

Słodki raj mnichów gdy w locie postrzega,

Jęknęła w złości i zatrzymała się;

Widząc fortunny los spokojnych mężów,

Świsnęła żądły najeżonych wężów.

(...)

------------------------------------------------------------------------

Koniec wersji demonstracyjnej