Mowy kaznodzieyskie w różnych nabożeństwa (osobliwie parafialnego) okolicznościach Tom 1: dla wygody JJ. Mości Księży Pasterzów i ich pomocników, dla łatwości słowa Bożego opowiadaczów, dla duchownego ludzi świeckich czytających pożytku i zbudowania - ebook

MOWY KA­ZNO­DZIEY­SKIE

W róż­nych Na­bo­żeń­ftwa (oso­bli­wie Pa­ra­fial­ne­go) oko­licz­no­ściach. Dla wy­go­dy JJMść XX. Pa­fte­rzow, i Ich Po­moc­ni­ków, Dla ła­two­ści Sło­wa Bo­że­go Opo­wie­da­czów. Dla du­chow­ne­go lu­dzi swietc­kich czy­ta… ią­cych po­żyt­ku i zbu­do­wa­nia.

przez

Xdza Jó­ze­fa Mę­ciń­skie­go

Re­for­ma­ta Ka­zno­dzie­ię

zło­żo­ne

I do Dru­ku, z do­zwo­le­niem Zwierzch­no­ści po­da­ne.

Tom I.

w Licz­bie wy­da­nych te­goż Au­to­ra Dzieł XVIII.

w Kra­ko­wie 1808.

w Dru­kar­ni Te­kli Gröblo­wey.DO ŁA­SKA­WE­GO CZY­TEL­N1KA.

Ży­ie­my w tych wie­kach gdzie się praw­dzi nay­ża­ło­śniey­sze Zbaw­cy na­sze­go J. Chry­stu­sa prze­po­wie­dze­nie: Roz­mno­ży się i pra­wość, a mi­łość ozięb­nie w wie­lu*). Ozię­błość du­cha Re­li­gii S. W lu­dziach wy­rga­rza­ią­ca – Nie­pra­wość, w ze­psu­ciu do­brych oby­cza­iów, wez­bra­na; to złe dwo­ja­kie ną­ysz­ko­dliw­sze w Chrze­ściań­stwie, z któ­rych­by wy­pły­wa­ło zrzó­dełl? Mnie słę zda­ie ztąd – że nam zby­wa na do­wol­nych Le­ka­rzach w tey du­chow­ney, bar­dzo nie­be­spiecz­ney cho­ro­bie – i że czę­sto­kroć przy- -

*) Math. 24 v. 12.

przy­cho­dzi nam do praw­dy nay­czu­ley na­rze­kać z Pro­ro­kiem: A gdzież iest uczo­ny? gdzie sło­wa Za­ko­nu uwa­ża­ią­cy? gdzie Na­uczy­ciel ma­lucz­kich?*) Obia­śnie­ni Ta­iem­nic Wia­ry, wy­tło­ma­cze­nie po­win­no­ści Sta­vów, Chrze­ściań­skie­mu Lu­do­wi, albo się za­nie­dbu­ie, dla ich upo­mnie­nia; albo się nie­do­kład­nie od­pra­wu­ie do ich po­ię­cia,

Z tego więc po­wo­du na­le­ży nam Pa­ste­rzom Sło­wa Bo­że­go Opo­wie­da­czom, Stra­żem i Prze­wod­ni­kom dusz Chru­stu­so­wych te dwa błę­dy naysz­ko­dliw­sze uprząt­nąć, wzglą­dać nay­ści­śley w te obo­wiąz­ki. – Prze­kła­da­nia nay­pro­ściey­sze­go Lu­do­wi Chrze­ściań­skie­mu Ta­iem­nic Wia­ry – wy­tłu­ma­cze­nia nay­do­kład­niey­sze­go obo­wiąz­ków Ich Sta­nów.

Mi­łość Bo­ska sty­gnie, duch Na­bo­że­stwa zięb­nie, a tym go­rzey! wy­gasz się w Chrze­ścia­nach nie na­boż­nie, i ozię­błe do SS. Sa­kra­men­tów przy­stę­pu­ią­cych; nie umie­ią­cych ce­nić nayj­kosz­tow­niey­szych Męki i śmier­ci Zbaw­cy na­sze­go za­sług. Re­fri­ge­scet cha­ri­tas mul­to­rom. Więc usi­łuy­my ten ogień Bo­skiey mi­ło­ści, i tę du­cha Na­bo­żeń­sj­twa go­rę­cość w ser­cach pra­wo – -

*) Isa­iae 33 v. 18.

wo­wier­nych nay­sku­tecz­niey wznie­cać i wskrze­szać, spo­so­biąc ich do god­ne­go, i naj­god­niey­sze­go SS. Sa­kra­men­tów przy­imo­wa­nia. I wy­sta­wiać im do roz­my­śla­nia, po­wa­ża­nia, i za­wdzię­cza­nia nie­osza­co­wa­ne na­sze­go od­ku­pie­nia dzie­ło.

Nie­pra­wość górę bie­rze w lu­dziach, i wy­le­wa nad brze­gi skrom­no­ścią wsty­du, i bo­iaź­ni Bo­żey, bo lu­dzi wie­lu do Sta­nów wie­dzie nie ro­zum, nie za­sta­naw­je­nie się, nie po­ra­dze­nie się Boga, i lu­dzi; ale na­mięt­ność, i po­ryw­cze pło­cha zu­chwa­łość. A tak, w śle­po, i lek­ko­myśl­nie ob­ra­nych sta­nach… ży­cie pro­wa­dzą peł­ne nay­go­rze­go ze­psu­cia, bez­pra­wia, ob­ra­zy Boga, i swe­go nie­szczę­ścia. Abun­da­bit in­i­qu­itas. Więc nie za­nie­dbuy­my waż­ność, i zna­cze­nie Sta­nów wy­ia­śniać im, do ży­cia nay­wier­niey­sze­ga po­dług sta­nów, do nay­wier­niey­sze­go peł­nie­nia ich obo­wiąz­ków nay­usil­niey za­chę­cać.

Z po­wo­da tego dwo­ia­kie­go przed­mio­tu, Wy­daw­ca dzie­ła przed­się­wziął sto­sow­ne do tych rze­czy (Mowy Ka­zno­dziey­skie – – w roż­nych na­bo­żeń­stwa oko­licz­no­ściach – dla wy­go­dy JMć XX. Pa­ste­rzów – Sło­wa Bo­że­go opo­wia­da­czów – Lu­dzi świetc­kich czy­ta­ią­cych du­chow­ne­go użyt­ku) na­pi­sać, i na wi­dok, po­dać. Żeby za opo­wie­da­niem, obia­śnia­niem, i tło­ma – ma­cze­niem tych to prawd. Wia­ry i Mo­ral­no­ści. Lud Chrze­ściań­ski po­dług Boga i Lu­dzi był ukształ­co­ny. Żeby Pa­ste­rze, Sło­wa Bo­że­go Opo­wia­da­cze, Stró­żo­wie, i Wo­dzo­wie zba­wien­ni Dusz Chry­stu­so­wych, na­ucza­iąc spra­wie­dli­wo­ści po­wie­rza­nych so­bie owie­czek, za­słu­ży­li fo­bie na przy­szłość, ia­śnieć w Kro­le­stwie Nie­bie­skim. tak Gwiaz­dy na nie­ustan­ne wie­ki *), Żeby lud Chrze­ściań­ski sły­sząc te so­bie opo­wia­da­ne Na­uki i za­cho­wu­iąc w Świę­tym wy­ko­na­niu, cho­dził we wszyst­kich Pra­wach i spra­wie­dli­wo­ściach Pań­skich bez przy­ga­ny**) a tak zba­wił się, Tego ja Pierw­szym i Dru­gim uprzey­mie ży­czę. A ofia­ru­iąc Im to Dzie­ło, po­boż­nym Jch (do dal­szych po­dob­nych prac mo­ich Ka­zno­dziey­skich) po­le­cam mnie wes­tchnie­niom.

–-

*) 12 V. 3.

**) Luc. I v.. 6.MOWA

Na Wpro­wa­dze­nie no­we­go Pa­ste­rza Ple­ba­na, albo Pro­bosz­cza do Pa­ra­fii.

O tym Ob­rząd­ku.

Dam wam Pa­ste­rze we­dług ser­ca mego, i będą was paść umie­ięt­no­ścią i na­uką. Sło­wa Bo­skie w Xię­dze Je­re­mia­sza w Rozd. 3 w wier­szu 15,

Co to za do­broć Bo­ska! że nas za­smu­ca, i uwe­se­la! co to za opatrz­ność Jego rad swo­im Ko­ścio­łem! że go nie zo­sta­wia osie­ro­co­nym! Za­smu­cił nas na czas, kie­dy nam do wiecz­no­ści sza­now­ne­go na­sze­go go Pa­ste­rza ś… p… zmar­łe­go we­zwał NN. uwe­se­la nas dzi­siay, że nam zda­rza no­we­go Imci X. NN. dziś uro­czy­ście obey­mu­ią­ce­go rzą­dy tey Pa­ra­fii Pa­ste­rza. By­tem po­bu­dzo­ny z tego tu miey­sca roz­rzew­nić was, i dzie­lić z wami smu­tek: że­ście utra­ci­li czci­god­ne­go zmar­łe­go Pa­ste­rza.. Te­raz zaś mam fo­bie za szczę­ście po­win­szo­wać Im. X. NN. wy­bo­ru na wa­sze Pa­ster­stwo; i ży­czyć mu uprzey­mie, z peł­no­ści ser­ca, nay­po­myśl­niey­szych, i nay­słod­szych na tym urzę­dzie po­wo­dzeń. A wam wy­raź­nie oznay­mić: że wam Bóg daie Pa­ste­rza po­dług ser­ca swo­ie­go, Pa­ste­rza do­świad­czo­ne­go, umie­ią­ce­go sta­wać się po­ży­tecz­nym swo­iey owczar­ni.

Otoż wam uro­czy­ście oświad­czam: Ma­cie iuż Pa­ste­rza: a zato na­le­ży wam po­dzię­ko­wać Bogu za jego Opatrz­ność; że iak obie­cał zwa­mi za­miesz­kać aż do skoń – skoń­cze­nia wie­ków*), i iak Ko­ścio­ło­wi swe­mu za­rę­czył nie­od­stęp­ną obec­ność, i opie­kę; tak też temu miey­scu, Pa­ra­fii wa­szey tę ła­skę wy­świad­cza Dabo vo­bis Pa­sto­rem. Po­dzię­kuj­cie Bogu Pa­ra­fia­nie! za tę iego Opatrz­ność; ale przy­tym: od­daye spra­wie­dli­wość Lu­dziom któ­rych Bóg ra­czył użyć za sprzę­ży­nę do tego Pa­ste­rza wa­sze­go wy­bo­ru. Lu­dziom kto­rzy się ra­dzi­li Boga żeby nie po­błą­dzi­li, i nie za­wie­dli su­mie­nia swe­go w spra­wie tak trud­ney, w wy­bo­rze Pa­ste­rza zdat­ne­go do tey Owczar­ni. – Po­dzię­kuy­cie Bogu, nie raz ale po ty­siąc kroć, że wam dał Pa­ste­rza; ale oraz na­ucz­cie się tego Pa­ste­rza słu­chać, i czcić go, że Bóg go na swo­ie miey­sce wy­sa­dza i wy­sta­wia iako Po­śred­ni­ka, za wami po­mię­dzy Bo­giem -

*) Math. 28 v. 20.

głem i ludz­mi, – Od­day­cie spra­wie­dli­wość Lu­dziom: kto­rym to? Oto Wiel­moż­nym Kol­la­to­rom kto­rzy to miey­sce do za­rzą­dza­nia temu sza­now­ne­mu Ko­pła­no­wi ofia­ro­wa­li. Oto Pa­ste­rzo­wi wa­sze­mu, któ­ry dziś tey owczar­ni obey­mu­ie, i roz­po­czy­na rzą­dy.

Te dwie rze­czy; to iest ( Kol­la­to­ro­wie ofia­ru­ią­cy Ka­pła­no­wi rzą­dy tego Ko­ścio­ła – Ka­płan obey­mu­ią­cy urząd Pa­ste­rza) co zna­czą? co­śmy im win­ni? moim bę­dzie obo­wiąz­kiem wy­tłu­ma­czyć, i dać wam sto­sow­ną do tego ob­rząd­ku na­ukę. Więc tak mó­wię, i tak się tłu­ma­czę

Przy obię­ciu rzą­dów tey Pa­ra­fii no­we­go Pa­ste­rza: po­win­ni­śmy po­dzię­ko­wać Wiel­moż­nym Kol­la­to­rom , bo nam ta­kie­go wła­śnie do­bra­li Pa­ste­rza, ta­kie­go Bóg żąda, Dabo vo­bis Pa­sto­rem ju­xta cor meum. I.

Przy obię­ciu rzą­dów no­we­go Pa­ste­rza: po­win­ni­śmy usza­no­wa­nie i po­wol­ność Pa­ste­rzo­wi, bo tego Bóg prze­zna­czył, któ­ry­by nas, iako na­miest­nik Boga dro­gi Bo­skiey na­uczał. Qui pa­scet vos scien­tia & do­cto­ri­na. II.

Pa­ste­rzu Pa­ste­rzów w tey Świą­ty­ni przy­tom­niy! day nam na te praw­dy przy­sta­wać, i one sku­tecz­nie wy­peł­niać Z chwa­łą two­ią, i usza­no­wa­niem two­ich Na­miest­ni­ków. Zdro­waś Ma­rya.I.

Urząd Kol­la­tor­stwa ofia­ro­wa­nia Ka­pła­nom Be­ne­fi­cy­ów Ko­ściel­nych czci­god­ny iest, bo iest da­rem ła­ski od Ko­ścio­ła Bo­że­go udzie­lo­nym oso­bom świetc­kim*), a dziś.

–-

*) Fa­gnan… in C, Qu­oniam nro. 4.

a dziś pra­wem spra­wie­dli­wo­ści*). Ko­ścioł Chry­stu­sów za­pa­tru­iąc się na gor­li­wość Ce­sa­rzów Chrze­ściań­skich; Kró­lów, i Pa­nów Pra­wo­wier­nych w po­mno­że­niu czci Bo­skiey; w sta­wia­niu i po­sa­że­niu Ko­ścio­łów; w obro­nie Praw, i swo­bod swo­ich Ko­ściel­nych, po­dzie­lił z nie­mi swo­ią wła­dzę, i po­zwo­lił im żeby do Ko­ścio­łów na swo­ich grun­tach, i w swo­ia Dzie­dzic­twie, wy­bie­ra­li i wy­sta­wia­li Oso­by zdat­ne, i przy­kład­ne Ka­pła­ny. Ovoż Kol­la­to­ro­wie su­mien­ni, nie in­te­re­sow­ni za­le­ca­ię­cy na Pa­ster­stwa, i Urzę­dy Ko­śćiel­ne zdat­nych, świa­tłych, przy­kład­nych, i do­świad­czo­nycb Ka­pła­nów, czy­nią Ko­ścio­ło­wi wiel­ką pod­po­rę, i przy­słu­gę; a dla sie­bie zy­sku­ią sła­wę przed ludź­mi, i nad­gro­dę u Boga. – Wszyst­ko -

*) Idem nro. 12 C No­bis de Jur.

Pa­tro­nat.

ko co się dzie­ie nay­lep­sze­go w Ko­ścio­łach, dzie­ie się z przy­czy­ny Kol­la­to­rów su­mien­nych wy­sta­wia­ią­cych i da­ią­cych Ko­ścio­łom Pa­ste­rzów zdat­nych, i do­brych. – Wszyst­ko złe, co nas ude­rza w oczy, w Ko­ścio­łach, iest winą bez su­mien­nych Kol­la­to­rów na­rzu­ca­ią­cych Ko­ścio­łom nie­zdat­ne Sub­jek­ta. Otóż Wiel­moż­nym tego tu miey­scu Kol­la­to­rom win­ni­śmy wdzięcz­ność: bo oni dali nam Pa­ste­rza we­dle ser­ca Bo­że­go. Dabo vo­bis Pa­sto­rem ju­xta cor meum, Oni na­le­żą do Kol­la­to­rów su­mien­nych.

Nie iest prze­ciw­ne Du­cho­wień­stwo świetc­kim sta­nom, iak się zda­ie nie­któ­rym. Owszem mó­wię: Nie ma Ko­ściół zu­peł­ne­go po­rząd­ku bez świetc­kich; oni świet­cy bez Ko­ścio­ła maią po­waż­ne zna­cze­nie. Hie­rar­chia Ko­ściel­na, i wła­dza świetc­ka maią nie­ia­kie wy­obra­że­nie owey Har

Har­mo­nii czy­li związ­ku któ­ry znay­du­ie się mię­dzy du­szą i cia­łem;. Są to dwie ręce wza­iem­nie się utrzy­mu­ią­ce dla współ­ney po­mo­cy. Kie­dy Ko­ścioł nada­ie wła­dzę Kol­la­to­rom do wy­sta­wia­nia Ka­pła­nów na wa­ku­ią­ce Be­ne­fi­cya bez Pa­ste­rza, iuż ich sta­wia na stop­niu chwa­ły, i zna­cze­nia. Pa­tro­no de­be­tur ho­nor, ut pre­sen­tet, pra­sit. Ale za ten chwa­leb­ny Przy­wi­ley, i po­zwo­le­nie tey ła­ski, za­raz wkła­da obo­wiąz­ki na Kol­la­to­ry żeby bro­ni­li Praw, i swo­bód Ko­ściel­nych, byli po­ży­tecz­ni i Ko­ścio­ło­wi i za­stę­po­wa­li nie­do­stat­ki Ko­ściel­ne. Pa­tro­no de­be­tur onus; uti­li­ta­sq; ut de­fen­dat, ala­tur ege­nu.*)Dla zna­cze­nia i utrzy­ma­nia tey sza­now­ney Kol­la­tor­skiey po­wa­gi, trze­ba ko­niecz­nie ied­no­myśl­no­ści, iak du­cha z cia­łem, -

*) No­bis de Iur. Pa­tro­nat.

łem, żeby się Kol­la­tor z Ple­ba­nem Dwór z Ko­ścio­łem zno­sił, oso­bli­wie dla do­bra du­chow­ne­go Pa­ra­fia­nów. Kie­dy więc Ple­ban Pa­sterz z obo­wiąz­ku su­mie­nia, upo­mi­na (iak ko­niecz­nie po­wi­nien) upo­mi­na Wie­śnia­ków o gwał­ce­nie dni świę­tych; trze­ba też żeby ich Dwo­ry nie przy­mu­sza­ły na Tar­gi i nie­da­wa­ły roz­ka­zów do gwał­ce­nia tych dni świę­tych. Kie­dy Ple­ban Pa­sterz każe gor­li­wie (iak mu Bóg ka­zał) prze­ciw­ko piiań­stwu wie­śnia­ków lub miesz­czan; trze­ba żeby też dwo­ry oszczę­dzi­ły ten zby­tek przez na­kaz za­my­ka­nia Bro­wa­rów i Szyn­kow­ni, przy­naym­niey w cza­sie od­pra­wu­ią­cych się Na­bo­żeństw w Ko­ście­le. Mało cza­sem po­mo­że gor­li­wość Pa­ste­rza bez po­wa­gi i przy­ło­że­nia się Kol­la­to­ra. Jo­nasz Pro­rok nie­od­niosł skut­ku swe­go Ka­za­nia wzbu­dza – dza­iąc Ni­ni­wi­tów do Po­ku­ty, aż wprzód Król, Pan tego Mia­sta, na­wró­cił się, i stał się nay­dziel­niey­szym dla swo­ich Pod­da­nych przy­kła­dem*). Źleć by to było, kie­dy­by nie­wdzięcz­ny Pa­sterz Kol­la­to­ra miał kłó­cić; ale i to nie­do­brze gdy­by Kol­le­tor mniey su­mien­ny i bo­go­boy­ny Pa­ste­rzo­wi swe­mu miał bydź uciąż­li­wy, i przy­kry. Bę­dzie nay­le­pi­cy, i nay­zba­wien­niey: kie­dy te dwie ręce ra­zem zno­szą się, bo tak czy­nią Ko­ścio­ło­wi obro­nę, i pod­po­rę, wzmoc­nie­nie iego Pra­wom, so­bie Po­koy, za­słu­gę i za­szczyt.

Jak­że to wiel­ka za­słu­ga przed Bo­giem! iaka chwa­ła i do­bre Imie przed ludz­mi, nie tyl­ko dla Pa­ste­rzów, ale i dla Kol­la­to­rów! kie­dy Ko­ścio­ły maią swo­ią ozdo­bę – owiecz­ki nie są głod­ne bez -

*) Jona 3 v. 7.

słu­cha­nia sło­wa Bo­że­go – maią swo­ich pil­nych i tro­skli­wych prze­wod­ni­ków do po­ku­ty i zba­wie­nia – usta­wicz­nych (przez co­dzien­ne ofia­ry nay­święt­sze, Msze S.) za sobą do Boga przy­czyń­ców! O za­iste! te są owo­ce po­boż­no­ści Kol­la­to­rów zu­mien­nych ob­my­śla­ią­cych, i wy­sła­wia­ią­cych Pa­ra­fia­nom do­brych Pa­ste­rzów. Tacy Kol­la­to­ro­wie na­śla­du­ią owych świą­to­bli­wych Ce­sa­rzów Kon­stan­ty­nów. Teo­do­zy­uszów gor­li­wych w sła­wie­niu Ko­ścio­łów, w po­mno­że­nia chwa­ły Bo­skiey, i wy­tę­pie­niu Po­gań­stwa, nie­do­wiar­stwa, ka­cer­stwa. Za ta­kich Kol­la­to­rów su­mien­nych lud wie­sny, Pa­ra­fia wszyst­ku wzno­si ręce ku Nie­bu za nie­mi do Boga, jak ona star­szy­zna ży­dow­ska za Se­sni­kiem do Chry­stu­sa*: Oto Pa­nie ( ten Kol­la­tor)

–-

*) Luc. 7 v. 5.

tor) go­dzien że­byś mu na po­tom­stwu, na ma­iąt­ku, i na za­my­słach jego bło­go­sła­wił Przod­ko­wie iego wy­sła­wi­li tu Ko­ścioł on się do ozdo­by tey Swią­ty­ni przy­kła­da Ko­ścio­ło­wi na­le­ży­tość iego zu­peł­nie od daie.

Tu gdy od­da­wa­my (z miey­sce praw­dy) spra­wie­dli­wość su­mien­nym Kol­la­to­rom, trze­ba nam prze­strzedz Kol­la­to­rów in­te­res­sow­nych że ile do­bra nay­lep­sze­go spły­wa na Ko­ścio­ły przez Kol­la­to­rów su­mien­nych; tyle szkod nay­gor­szych dzie­je się Ko­ścio­łom przez Kol­la­to­ry in­te­res­sow­ne.

Nie do­brze tam iest gdzie bu­down dom za­kła­da na pod­wa­li­nach zgni­łych, sła­bych; bo tam dom na­chy­lo­ny do upad­ku mieć nie może swo­iey trwa­ło­ści. Nie do­brze tam iest gdzie Ro­dzi­ce ie­dy­na­cza swo­ią Cór­kę po­saż­ną swa­ta­ią z ła­da­iak złych złych oby­cza­iów cżło­wie­kiem; bo tam pew­nie nie obey­dzie sie bez roz­wo­du i kłót­ni. Nie­do­brze to: kie­dy­by­śmy nie­moc­ne­mu dzie­cię­ciu, albo przy­ia­cie­lo­wi spro­wa­dzi­li nie bie­głe­go Le­ka­rza, bo za­pew­ne ten im po­mo­że do pew­ney i pręd­kiey śmier­ci. Oto po­do­bie­stwa do rze­czy na­szey. Na Pa­ster­zach stoi Ko­ściół, iak dom na pod­wa­li­nach – Pa­ste­rze są ob­lu­bień­ca­mi ob­lu­bie­ni­cy Ko­ścio­ła – Pa­ste­rze są du­chow­ne­mi Le­ka­rza­mi sła­bych Chry­stu­so­wych Owie­czek. Więc gdy się od­su­wa­ią za­słu­że­ni, za­pra­co­wa­ni i do­świad­cze­ni, a na­rzu­ca­ni by­wa­ia z śle­pey na­mięt­no­ści i ła­ski, z przy­iaź­ni ze krwi, ia­kież tu szko­dy Ko­scio­ło­wi, ia­kie nay­okrop­niey­sze nie na­sta­pią skut­ki? Qui le­git in­tel­li­gat.

Wiel­moż­ni Kol­la­to­ro­wie (z któ­rych za­le­ce­nia Im X. NN. po­zy­skał Urząd Pa­ste – ste­rza tey tu Owczar­ni) w wy­bo­rze tego sza­now­ne­go Ka­pła­na czy­ni­cie wiel­ką temu Ko­ścio­ło­wi, i Pa­ra­fii przy­słu­gę, ale oraz wy­bra­ne­mu, i wy­sa­dzo­ne­mu przez was, od­da­ie­cie spra­wie­dli­wość iego za­słu­gom. Wy­bor­nie ta­len­ta, pra­ce cią­głe w słu­że­niu zba­wie­nia dusz; gor­li­wość w opo­wia­da­niu sło­wa Bo­że­go, świa­dec­two nie­uga­sne­go ży­cia; wła­dza i po­wa­ga Du­chow­na, tego nad in­nych prze­no­szą­ca w pierw­szeń­stwie Jego za­sług; ob­ró­ci­ły oczy i wzglę­dy wa­sze na nie­go. Więc gdy ta­kie­go za Rząd­cę tey owczar­ni wy­sta­wi­li­ście: iuż owiecz­kom tey Pa­ra­fii da­li­ście Pa­ste­rza, we­dług ser­ca Bo­skie­go. Da­li­ście Ko­ścio­ło­wi pod­po­rę, Oyca i Opie­ku­na Chry­stu­so­wym Du­szom. Za to więc skła­da­my wam uprzey­me po­dzię­ko­wa­nie. Za to wam da­ie­my gło­śne i uro­czy­ste ży­cze­nia: abyt iako gor­li­we­mi ie­ste­ście w utrzy – utrzy­ma­niu in­te­res­su Bo­skie­go, w ob­my­śle­niu zdat­ne­go i do­świad­czo­ne­go Ko­ścio­ło­wi Rząd­cy; Pa­ra­fii Pa­ste­rza, tak mie­li­ście Boga za­wsze, i na za­wsze przy­iaź­nym w wa­szych za­my­słach i po­wo­dze­niach.

Ko­cha­ni Pa­ra­fia­nie! bądź­cie ied­no­myśl­ne­mi za mną, bo wam iuż prze­ło­ży­łem tę pierw­szą dzi­siej­sze­go ob­rzę­du po­win­ność. – Źe przy obię­ciu rzą­dów no­we­go tey Pa­ra­fii Pa­ste­rza: po­win­ni­ście po­dzię­ko­wa­nie Wiel­moż­nym Kol­la­to­rom: że wam ta­kie­go wła­śnie do­bra­li Pa­ste­rza, iskie­go Bóg żą­dał. Dabo vo­bis Pa­sto­rem ju­xta cor meum. Nie­za­nied­buy­cie dru­giey po­win­no­ści, a ta iest: – że przy ob­cię­ciu rzą­dów tey Pa­ra­fii no­we­go Pa­ste­rza: Win­ni­ście usza­no­wa­nie i po­wol­ność Pa­ste­rzo­wi wa­sze­mu, bo tego Bóg wam prze­zna­czył, któ­ry­by was, iako Na­miest­nik.

Bo­ski, dro­gi Bo­skiey na­uczał. Qui pa­scet vos scien­tiâ, &c do­ctri­nâ To wam krót­ko i po pro­stu ob­ła­śnię.II.

Pod­le­głość wła­dzom wyż­szym, po­słu­szeń­stwo zwierzch­no­ściom: nie iest to ża­den dzi­ki wy­mysł, i utwor Po­li­ty­ki świetc­kiey wło­żo­ny cię­żar na kar­ki ciem­ne­go gmi­nu, na za­trzy­ma­nie go w kar­bach ich po­win­no­ści, Ale ied­na nay­waż­niey­sza, i nay­przy­zwo­it­szą od na­tu­ry, od Pra­wa na­ro­dów, a nay­pier­wey od Boga na lu­dzie wło­żo­na po­trze­ba. Od na­tu­ry: bo cia­ło stać nie­mo­że bez gło­wy, ani dzia­łać czyn­no­ści Czło­wie­ka. Owcom trze­ba Pa­ste­rza, bo in­a­czey; błą­dzić mu­szą, i w zęby wil­cze wpa­da­ią. Od Pra­wa Na­ro­dów, bo Po­ga­nie na­wet przed ludz – ludź­mi na do­sto­ień­stwo wy­nie­sio­ne­mi, ka­za­li zgi­nać ko­la­na, Fu­rao przed Jo­ze­fem.*) Aswer, przed Mar­do­che­uszem**). Od Boga: bo nam te wolą iego wy­raż­ną oznay­mia Apo­stoł. Bądź­cie po­słusz­ni Prze­ło­żo­nym wa­szym, oni bo­wiem czu­wa­ią, iako ma­ią­cy od­dać licz­bę za du­sze wa­sze ***). Owoż Prze­ło­żo­nym na­le­ży się po­wol­ność, i usza­no­wa­nie przez wzglę­dy na boga. Po­wol­ność: że oni was na­ucza­ią i upo­mi­na­ią w po­sel­stwie i na­miest­nic­twie Bo­skim. – Usza­no­wa­nie: że oni du­sze swo­ie, i pra­ce po­świę­ca­ią zba­wie­niu wa­sze­mu. Oto dwie po­win­no­ści Pa­ra­fia­nów wzglę­dem swo­ich Pa­ste­rzów.

Co -

*) Grn. 41 v. 43.

**) Esth. 4 v. 9 &c seq.

***) ad Hebr. 13 v, 11.

Co to są Pa­ste­rze, Prze­ło­że­ni praw­nie wy­bra­ni? co oni zna­czą? są Bo­go­wie ziem­scy przez udział, i zle­wek wła­dzy po­wie­rzo­ney od boga. Non est po­te­stas nisi a Dea*). Co zna­czą? oto że mó­wią do nas w cha­rak­te­rze i po­sel­stwie od Boga. Wła­dza ich iak iest ob­wa­ro­wa­na sil­nie; po­wa­ga tak wy­nie­sio­na wy­so­ko, że kto ich słu­cha, Boga słu­cha; kto nie­mi wzgar­dza, Bo­giem wzgar­dza, kto ich wy­ro­kom, usta­wom, i roz­ka­zom zu­chwa­le uwło­czy; ten się Bo­skim wy­ro­kom, usta­wom, i roz­ka­zom świę­to­kradz­ko sprze­ci­wia. Dei or­di­na­tio­ni re­si­stit**). Owoż trze­ba Pa­ste­rzow dla su­mie­nia słu­chać; bydź im po­słusz­ne­mi iak Chry­stu­so­wi, ze oni są na­miest­ni­ka­mi Bo- -

*) Ad Rom. 13 v. 1.

**) Ibid… v. 2.

Bo­skie­mi od Boga nad nami prze­ło­że­ni, Obe­di­te Pra­po­si­tis ve­stris. A zno­wu: trze­ba im usza­no­wa­nie wy­ra­dzać: ze oni du­sze swo­ie, i pra­ce po­świą­ca­ią zba­wie­niu na­sze­mu, Ipsi per­vi­gi­lant ra­tio­nem ved­di­tu­ri pro ani­ma­bus. Dru­ga po­win­ność.

Pa­ste­rze po­sła­ni od Boga, Prze­ło­że­ni praw­nie wy­bra­ni, Prze­ło­że­ni bo­go­boy­ni, iuż nie są swe­mi; ale na­sze­mi, nie­szu­ka­ią­cy swo­ich zy­sków, w cza­sów, i wy­gód, ale szu­ka­ią­cy nay­pier­wey, i na­de­wszyst­ko, co iest Chry­stu­so­we­go: żeby w rzą­dze­niu Pra­wa Jego osa­lić; upa­tru­ią­cy do­bra swo­ich owie­czek, żeby za nie du­sze swo­ie po­ło­żyć, byli go­to­we­mi dać się wy­glo­zo­wać z ksiąg ży­wo­ta z Moy­że­szem*). Chcieć się na­wet stać wy- -

*) Num. 14 v. 19.

klę­te­mi dla mi­ło­ści bra­ci swo­ich, iak się S. Pa­weł oświad­czał*).

Do­stoy­ność Prze­ło­żeń­ska, god­ność Pa­ster­ska ich ota­cza­ią­ca: iest to nie­zmier­ny cię­żar któ­ry ich tło­czy: że po­ły­kać mu­szą wszyst­kie nie­sma­ki, zno­sić pod­da­nych wszyst­kie zdroż­no­ści; umieć wszyst­kim hu­mo­rom i ge­niu­szom nie­swor­nym gwał­tow­nie i ostroż­nie ule­gać, z nay­więk­szą ro­strop­no­ścią ob­my­ślać le­kar­stwo cho­rym owiecz­kom. Wy­żey nad in­nych sie­dząc, tym pro­ściey wszyst­kich na sie­bie oczy ob­ra­cać. Bydź wy­sta­wio­nym na cel przy­mó­wek, po­są­dzań, i ob­mów a co nay­stra­isz­niey­sza? na ha­żard nie­be­spie­czeń­stwa za­wo­du su­mie­nia swo­ie­go, utra­ty du­szy swo­iey: że z ich ręku ma bydź, po­stu­ki­wa­na krew dusz ich pod­da­nych; gdy one -

*)Ad Rom. 9 v. 3.

do po­win­no­ści swo­ich nie będą zwra­ca­na, a tym bar­dziey: gdy zgi­ną w nie­czu­ło­ści swo­ich do­zor­ców, i Pa­ste­rzów. Oni będą za to obo­wią­za­ni od­po­wie­dzieć, spra­wić się za zgu­bę dusz, dwszą swo­ią nad­gro­dzić. Ra­tio­nem pro ani­ma­bus red­di­tu­ri. I nie bę­dąż war­ci usza­no­wa­nia czci, po­słu­szeń­stwa od swo­ich owiec Pa­ste­rze? Prze­ło­że­ni od swo­ich pod­le­głych" Pa­ste­rze, Prze­ło­że­ni, tak nie­osza­co­wa­na (zdro­wia, nie­wcza­sów, zmar­twień, a nay­wię­cey du­szy, i zba­wie­nia swe­go) dla dusz ówie­czek czy­nią­cy na­kła­dy?

Ko­cha­ni Pa­ra­fia­nie! Pa­sterz wasz, czci­god­ny dziś uro­czy­ście tey Pa­ra­fii obej­mu­ją­cy rzą­dy: te nay­ści­sley­sze na su­mie­nie swo­ie, i na du­szę bie­rze obo­wiąz­ki, te wam za­rę­cza, te za­przy­się­ga przed Bo­giem tu uta­io­nym. Rzą­dzić wami w po­wa­dza Boga. – Na­uczać was, i prze­strze­gać w Imie­niu Bo­skim. Dla tego za­mia­ru zo­stał wa­szym Pa­ste­rzem, Jego bę­dzie usil­no­ścią (za­pew­niam was) sta­wić się wam do­brym Pa­ste­rzem. Usi­łu­je­cie na wziem, sta­wać się owiecz­ka­mi do­bre­mi. – Czyń­cie co wam Imie­niem Bo­skim zwia­stu­ie; chodź­cie zba­wien­ne­mi dro­ga­mi, do któ­rych bę­dzie wam prze­wod­ni­kiem, w przy­kła­dzie. Bo na to iest wy­zna­czo­ny od Boga, aby was pasł umie­ięt­no­ścią, i na­uką. Pa­scet vos sien­tiâ &c do­ctri­nâ Mi­łość, usza­no­wa­nie, wdzięcz­ność, wy­rzą­dzay­cie z ser­ca, bo dla tego rzą­du i Pa­ste­rza nad wami po­dey­mu­ie się: że wam ży­czy w Bogu nay­le­piey; mi­łu­ie was w Panu JE­ZU­SIE, iak du­szę i zba­wie­nie swo­ie, za zba­wie­nie i du­sze wa­sze, zba­wie­nie i du­szę swo­ię go­tów po­ło­żyć. Ra­tio­nem red­di­tu­ri pro ani­ma­bus.

Aże ten urząd od na­sze­go Pa­ste­rza dzi­siay obię­ty, iest nie­zno­śny, ludz­kie prze­cho­dzą­cy siły; pro­śmy iuż wszy­scy o nie­bie­skie dla nie­go po­sił­ki. Boże! Pa­nie! i Rząd­co nay­wyż­szy! od któ­re­go wszel­ka iest wła­dza; uli­tuy się nad Słu­gą two­im Pa­ste­rzem na­szym, a day mu w sło­wie i przy­kła­dzie lu­do­wi twe­mu przy­świę­cać, aby do­bry Pa­sterz z po­wie­rzo­ną mu od Cie­bie owczar­nią zba­wił się. Amen.