Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym - ebook

.. Prezentowana monografia jest we wspólczesnej literaturze polskiej jedynym tak kompleksowym opracowaniem dotyczacym konstrukcji naduzycia praw procesowych, zawierajacym rozwazania naukowe oraz analize poszczególnych wypadków nieuczciwych zachowan procesowych. .. Autor w sposób szczególowy i przystepny wyjasnia róznice zachodzace w postepowaniu cywilnym miedzy zakazem naduzywania praw procesowych a klauzula naduzycia prawa podmiotowego, uzupelniajac wywód o rozwazania dotyczace naduzycia prawa do sadu. Czytelnik znajdzie tu objasnienie pojecia tzw. procesu fi kcyjnego (ukartowanego) oraz praktycznych aspektów tego zjawiska. Dokonano równiez oceny istniejacego stanu prawnego w odniesieniu do omawianych zagadnien z przedstawieniem postulatów de lege ferenda. .. Ksiazka jest przeznaczona dla prawników zajmujacych sie praktyka postepowania cywilnego: sedziów, adwokatów, radców prawnych, a takze dla przedstawicieli nauki i studentów prawa.

Wykaz skrótów 11
Wstęp 17
Rozdział 1 Prawo procesowe a prawo podmiotowe 21
1.1. Prawo podmiotowe i normy materialnoprawne 21
1.2. Pojęcie postępowania cywilnego i prawa procesowego; znaczenie pojęcia czynności procesowej dla konstrukcji nadużycia praw procesowych 23
1.2.1. Postępowanie cywilne, istota procesu cywilnego 23
1.2.2. Prawo procesowe i jego normy 26
1.2.3. Cel procesu cywilnego 31
1.2.4. Teoria stosunku procesowego 32
1.2.5. Czynności procesowe 33
Rozdział 2 Nadużycie prawa w postępowaniu cywilnym 50
2.1. Uwagi ogólne 50
2.2. Konstrukcja nadużycia praw procesowych w ogólności 51
2.2.1. Uwagi wstępne 51
2.2.2. Teorie nadużycia praw procesowych 53
2.2.3. Podstawy prawne obowiązywania zasady zakazującej nadużycia praw procesowych w polskim postępowaniu cywilnym 57
2.2.4. Przedmiot nadużycia praw procesowych 68
2.2.5. Definicja nadużycia praw procesowych 71
2.3. Konstrukcja nadużycia prawa podmiotowego i jej znaczenie dla postępowania cywilnego 77
2.3.1. Uwagi ogólne 77
2.3.2 Nadużycie prawa podmiotowego w polskim systemie prawnym 79
2.3.3. Przepis art. 5 k.c. a konstrukcja nadużycia praw procesowych 85
2.3.4. Sposoby nadużycia prawa podmiotowego w procesie a nadużycie praw procesowych 98
2.4. Prawo do powództwa oraz związane z nim prawo do odwołania (jako przejawy prawa do sądu) i ich nadużycie 103
2.4.1. Charakterystyka i doniosłość prawna prawa do powództwa a jego nadużycie 103
2.4.2. Prawo odwołania się do wyższej instancji a prawo do powództwa 115
2.4.3. Pozew i powództwo (pojęcia oraz znaczenie dla wszczęcia procesu i korzystania z formalnego prawa do sądu); przedmiot procesu cywilnego 120
2.4.4. Nadużycie prawa do powództwa (i do składania środków odwoławczych) w aspekcie skutków formalnoprawnych 125
2.5. Prawo do obrony (jako przejaw prawa do sądu) i jego nadużycie 216
2.5.1. Uwagi wstępne 216
2.5.2. Bezczynność pozwanego a zmowa procesowa 220
2.5.3 Czynności pozwanego korzystne z punktu widzenia żądania pozwu a zmowa procesowa 234
2.5.4. Obrona podjęta przez pozwanego i jej nadużycie; obrona pozwanego a nadużycie prawa podmiotowego 270
2.6. Sąd a nadużycie prawa 278
2.6.1. Uwagi ogólne 278
2.6.2. Sąd a nadużycie prawa - rozważania zasadnicze 280
2.7. Zapobieganie zmowom procesowym; procesowoprawne aspekty przepisów o ochronie wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika 288
2.7.1. Uwagi wstępne 288
2.7.2. Skarga pauliańska (art. 527 k.c.), powództwo o ustalenie (art. 189 k.p.c.) i żądanie uznania umowy za bezskuteczną (art. 59 k.c.) a zagadnienie zapobiegania zmowom procesowym 291
2.7.3 Interwencja uboczna i opozycja osoby trzeciej (tierce opposition) jako środki prawne zwalczania zmowy procesowej 306
Rozdział 3 Sposoby podważania prawomocnego orzeczenia merytorycznego wydanego w procesie ukartowanym (fikcyjnym) 312
3.1. Uwagi wstępne 312
3.2 Skarga kasacyjna i skarga o wznowienie postępowania jako środki prawne zwalczania prawomocnego orzeczenia merytorycznego wydanego w procesie ukartowanym (fikcyjnym) 316
3.2.1. Uwagi ogólne 316
3.2.2. Skarga kasacyjna 317
3.2.3. Skarga o wznowienie postępowania, zagadnienie tzw. oszustwa procesowego 319
3.3. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jako środek prawny zwalczania prawomocnego orzeczenia merytorycznego, wydanego w procesie ukartowanym (fikcyjnym) 337
3.4. Roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia jako środek prawny zwalczania skutków prawomocnego orzeczenia merytorycznego, wydanego w procesie ukartowanym (fikcyjnym) 341
3.5. Powództwo opozycyjne jako środek prawny zwalczania skutków prawomocnego orzeczenia merytorycznego, wydanego w procesie ukartowanym (fikcyjnym) 350
Rozdział 4 Nadużycie praw procesowych - część szczegółowa 356
4.1. Uwagi ogólne 356
4.1.1. Uwagi wstępne 356
4.1.2 Strona podmiotowa konstrukcji nadużycia praw procesowych 357
4.1.3. Sankcje stosowane wobec przejawów nadużycia praw procesowych 359
4.1.4. Klasyfikacja przejawów nadużycia praw procesowych 367
4.2. Nadużycie poszczególnych uprawnień procesowych 372
4.2.1. Uwagi wstępne 372
4.2.2. Nadużycie uprawnienia do powoływania dowodów 375
4.2.3. Nadużycie uprawnienia do składania pism procesowych i prawa głosu 384
4.2.4. Nadużycie uprawnienia do złożenia wniosku o wyłączenie sędziego 398
4.2.5. Nadużycie uprawnienia do kwestionowania prawdziwości dokumentów 406
4.2.6. Nadużycie uprawnienia do składania wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu 410
4.2.7. Nadużycie a odroczenie rozprawy 417
4.2.8. Inne wypadki nadużycia uprawnień procesowych 425
4.3. Nadużycie przez działania (czyny) i zaniechania, mające wpływ na przebieg lub wynik procesu 434
4.3.1. Uwagi wstępne 434
4.3.2. Przeszkody stawiane w postępowaniu dowodowym 438
4.3.3 Uchylanie się od złożenia wyjaśnień i złożenie wyjaśnień niezgodnych z prawdą 446
4.3.4. Nadużycie przez powołanie dowodu uzyskanego bezprawnie 448
4.3.5. Instrumentalne wykorzystanie instytucji sądu polubownego 453
4.3.6. Inne wypadki zachowań stanowiących nadużycie praw procesowych 457
4.4. Niesankcjonowane wypadki nadużycia praw procesowych 458
4.4.1. Uwagi wstępne 458
4.4.2 Podstępne skłonienie przeciwnika do zaniechania działania; podstępne milczenie 459
4.4.3. Świadome podanie nieprawidłowej wartości przedmiotu sporu oraz dochodzenie świadczenia częściami 466
4.4.4. Właściwość sądu a nadużycie praw procesowych 472
4.4.5. Instrumentalne posłużenie się interwencją główną 476
4.4.6 Instrumentalne wykorzystanie postępowania pojednawczego 481
4.4.7 Instrumentalne wykorzystanie postępowania mediacyjnego 485
4.4.8. Cesja roszczenia a uzyskanie korzyści procesowej 488
4.4.9. Zbycie rzeczy lub prawa objętych sporem 493
4.4.10 Powołanie do składu organu osoby prawnej niedoszłego świadka w celu umożliwienia jego przesłuchania 503
4.4.11. Osobiste składanie pism przez stronę w zamiarze obejścia rygorów obowiązujących jej profesjonalnego pełnomocnika procesowego 505
4.4.12. Podstępne pozywanie potencjalnych świadków lub pełnomocników procesowych oraz powoływanie pełnomocników procesowych w charakterze świadka 508
4.4.13. Inne wypadki niesankcjonowanego nadużycia praw procesowych 511
4.5. Niedostrzeżone nadużycie praw procesowych 511
Rozdział 5 Nadużycie praw procesowych a zachowania innych osób uczestniczących w postępowaniu cywilnym (przedstawicieli ustawowych, kuratorów, pełnomocników procesowych, interwenientów, świadków, biegłych) oraz osób należących do administracji sądowej 514
5.1. Uwagi wstępne 514
5.2. Przedstawiciel ustawowy, kurator 516
5.3. Pełnomocnik procesowy 519
5.4. Interwenient 526
5.5. Biegli, świadkowie, posiadacze dokumentów 529
5.6. Osoby pełniące funkcje w administracji sądowej 532
Konkluzje i wnioski de lege ferenda 535
Wykaz literatury 563