O dzisiejszem stanowisku filologji - ebook

Roz­pra­wa czy­ta­na pu­blicz­nie dnia 9 maja w War­sza­wie przez

An­to­nie­go Mie­rzyń­skie­go,

Dr. Fil… i Prof. Zw.

War­sza­wa.

w Dru­kar­ni Ga­ze­ty Pol­skiej.

1865.

Wol­no dru­ko­wać, pod wa­run­kiem zło­że­nia w Ko­mi­te­cie Cen­zu­ry po wy­dru­ko­wa­niu, pra­wem prze­pi­sa­nej licz­by eg­zem­pla­rzy.

w War­sza­wie, dnia 7 (19) Wrze­śnia 1865 r.

Cen­zor, J. A Ro­gal­ski.

1. W żad­nym może kra­ju fi­lo­lo­gja mniej nie do­zna­je po­pu­lar­no­ści, mniej na sie­bie nie zwra­ca uwa­gi jak u nas. – Kie­dy w in­nych kra­jach, na któ­re przy lada spo­sob­no­ści tak chęt­nie się od­wo­łu­je­my, umie­jęt­ność ta, jako umie­jęt­ność do bar­dzo wy­so­kie­go roz­wi­nę­ta się, stop­nia–a mię­dzy in­ne­mi na­uka ję­zy­ków sta­ro­żyt­nych do­tąd uwa­ża­na jest jako naj­lep­szy śro­dek kształ­ce­nia du­cha i spo­so­bie­nia go do nauk w ogól­no­ści: u nas fi­lo­lo­gja nad­zwy­czaj skrom­ne zaj­mu­je miej­sce w sto­sun­ku do in­nych umie­jęt­no­ści, na­der po­mier­ne zaj­mu­je sta­no­wi­sko jako śro­dek kształ­ce­nia–a w mnie­ma­niu tak na­zwa­ne­go ogó­łu, do tak niz­kie­go ze­szła stop­nia, że zna­ną tyl­ko jest jako umie­jęt­ność nud­na, nie­prak­tycz­na i na nic nie przy­dat­na (1).

–-

(1) Fra­ze­olo­gja prze­ciw fi­lo­lo­gji wy­mie­rzo­na bo­ga­ta, na­wet nie­wy­czer­pa­na. Mię­dzy in­ne­mi czę­sto po­wta­rza się, zda­nie, ze czas prze­cież za­jąć się kwe­sty­ami ży­wot­niej­szy­mi, czas prze­cież po­rzu­cić na­uki prze­sta­rza­łe (?). Zwy­kle mó­wią to tacy, któ­rych naj­ży­wot­niej­szą kwe­stią jest, nic nie ro­bić a kwe­stję tę też grun­tow­nie trak­tu­ją.

Za­tem też po­szło, że u nas fi­lo­lo­gja wca­le nie do­zna­ła roz­wo­ju, i że po­zba­wi­li­śmy się tak­że sa­mo­wol­nie ko­rzy­ści, ja­kie bez­po­śred­nio z niej pły­ną dla du­cha; za­tem po­szło, że mało dba­my i nie zna­my wca­le ru­chu ogrom­ne­go w dzie­dzi­nie nauk ję­zy­ko­wych, któ­ry w obec­nej chwi­li pa­nu­je mię­dzy ucy­wi­li­zo­wa­ne­mi na­ro­da­mi Eu­ro­py, ru­chu po­ucza­ją­ce­go, któ­ry wznie­ca cie­ka­wość i za­ję­cie nie tyl­ko lu­dzi fa­cho­wych, spe­cjal­nych – ale tak­że zaj­mu­je żywo pu­blicz­ność wy­kształ­co­ną, sto­ją­cą po za ob­rę­bem nauk spe­cjal­nych.