Ocena pracy nauczyciela i dyrektora od 1 stycznia 2017 r. - ebook

Rozdział 1. Ocena pracy nauczyciela

1.1. Wszczęcie postępowania

Postępowanie w sprawie ustalenia oceny pracy nauczyciela prowadzone jest na podstawie art. 6a ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm.) – dalej Karta Nauczyciela, oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9 grudnia 2016 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. z 2016 r. poz. 2035) – dalej rozporządzenie.

Zasadniczo ocena może być dokonana w każdym czasie. Jednak ustawodawca wprowadził tu pewne, racjonalne ograniczenia. Oceny nie dokonuje się wcześniej niż przed upływem roku od sporządzenia wcześniejszej oceny lub oceny dorobku zawodowego (art. 6a ust. 1 Karty Nauczyciela). Dowodzi to, że ocena nauczyciela nie jest czynnością związaną z występkami o charakterze dyscyplinarnym czy wykroczeniami pracowniczymi. Zatem postępowanie w sprawie ustalenia oceny pracy nie powinno być nadużywane i wszczynane w każdym przypadku popełnienia przez nauczyciela uchybienia porządkowego bądź dyscyplinarnego. W takich sytuacjach dyrektor powinien odpowiednio ukarać nauczyciela karą porządkową albo powiadomić rzecznika dyscyplinarnego działającego przy komisji dyscyplinarnej nauczycieli przy wojewodzie o uchybieniu dyscyplinarnym (art. 75 Karty Nauczyciela) – patrz przykłady 1–3.

PRZYKŁAD 1

Nauczyciel szarpnął i popchnął ucznia w trakcie lekcji. Dyrektor powinien niezwłocznie zawiadomić rzecznika dyscyplinarnego nauczycieli o popełnionym uchybieniu godności zawodu nauczyciela. Natomiast wszczynanie postępowania w sprawie oceny pracy nauczyciela nie jest w takiej sytuacji odpowiednim rozwiązaniem.

PRZYKŁAD 2

Do szkoły wpływają liczne skargi rodziców na nauczyciela języka angielskiego uczącego w klasie maturalnej. W skargach rodzice żalą się na niską jakość lekcji, brak dyscypliny oraz konieczność korzystania z korepetycji poza szkołą. Wraz ze skargami pojawiają się również ustne i pisemne prośby pojedynczych rodziców o zmianę nauczyciela. Na takiej podstawie dyrektor może wszcząć postępowanie w sprawie oceny pracy nauczyciela.

Postępowanie w sprawie oceny pracy nauczyciela wszczyna się z inicjatywy dyrektora szkoły (przedszkola lub placówki), w której nauczyciel jest zatrudniony, lub na wniosek:

•nauczyciela, który chce być oceniony,

•organu sprawującego nadzór pedagogiczny,

•organu prowadzącego szkołę,

•rady szkoły,

•rady rodziców.

Dyrektor może wszcząć postępowanie w sprawie oceny pracy określonego nauczyciela w każdej sytuacji, gdy otrzymuje liczne i wyraźne sygnały świadczące o nienależytym wykonywaniu przez tę osobę obowiązków pracowniczych.

PRZYKŁAD 3

Co zrobić z dyplomowanym nauczycielem języka niemieckiego z 30-letnim stażem pracy, który od lat postrzegany jest przez uczniów i rodziców jako postrach uczniów? Język niemiecki jest coraz rzadziej wybierany przez dzieci i funkcjonuje już tylko jako drugi język. Dzieci często chcą zmieniać grupę językową do innego nauczyciela lub na każdy inny język, aby uciec od problemu. Mamy jeszcze dwóch nauczycieli języka niemieckiego (z mniejszym stażem i niższym stopniem awansu zawodowego). Z roku na rok jest coraz mniej godzin j. niemieckiego (na obecną chwilę 1,5 etatu na 3 nauczycieli) – wpływ na tę sytuację ma niewątpliwie niż demograficzny, ale również obawa dzieci przed wyborem niemieckiego, aby nie trafić do wspomnianego nauczyciela. Dodam, że metodycznie nauczyciel prowadzi lekcje dobrze, jest wymagający, osiąga dobre wyniki z tymi uczniami, którzy przetrwają, jednak ma w sobie coś takiego, że coraz więcej uczniów panicznie się go boi. Rodzice składają podania o zmianę grupy, a nawet języka, bo widzą stres i niechęć dzieci do chodzenia do szkoły. W razie odmowy rozważają zmianę szkoły (w ciągu każdego roku kilkoro uczniów). Widać więc desperację rodziców i uczniów. Przeprowadziłem wiele rozmów z nauczycielem, również spotkania rodziców z nauczycielem w mojej obecności, nauczyciel był zobowiązany do analizy sytuacji i złożenia pisemnego wyjaśnienia i, jak wynika z jego odpowiedzi, nie znajduje w sobie żadnego problemu. Co można zrobić z takim nauczycielem? Czy można wytypować go w pierwszej kolejności do zwolnienia?

W przedstawionej sytuacji odpowiednim instrumentem wydaje się dokonanie oceny pracy nauczyciela. W zależności od stopnia oceny może ona skutkować rozwiązaniem stosunku pracy (w przypadku oceny negatywnej) bądź zaistnieniem kryterium wyboru do zwolnienia (w przypadku oceny dobrej, podczas gdy pozostali nauczyciele otrzymali ocenę wyróżniającą). Należy jednak zaznaczyć, że dokonanie oceny musi być poprzedzone rzetelną analizą sytuacji i zachowaniem kryteriów wskazanych prawem, gdyż w razie ewentualnego sporu przed sądem rzetelność oceny będzie podlegała weryfikacji.

Takimi sygnałami mogą być przykładowo:

•skargi od rodziców lub uczniów, kierowane przez pojedyncze osoby bądź przez radę rodziców,

•pisemne bądź ustne petycje o zmianę nauczyciela w danej klasie,

•zauważalne pogorszenie wyników w nauce uczniów w klasie, w której uczy dany nauczyciel – patrz przykład 4.

PRZYKŁAD 4

Uczniowie klasy VI szkoły podstawowej osiągnęli wyjątkowo słabe (także w kontekście innych klas tej samej szkoły) wyniki z matematyki z próbnego sprawdzianu. W konsekwencji dyrektor może wszcząć postępowanie w sprawie oceny pracy nauczyciela uczącego matematyki w tej klasie.

PRZYKŁAD 5

Dyrektor otrzymuje liczne skargi rodziców na nauczyciela, z których wyziera ich niezadowolenie z jakości prowadzenia lekcji przez nauczyciela, ciągłe niewyrabianie się z materiałem, nieumiejętne wyjaśnienie kwestii, które sprawiają uczniom problemy itp. Skargi są przede wszystkim ustne. Nauczyciel nie zgadza się z zarzutami rodziców i żąda od dyrektora ochrony jego dóbr osobistych, w szczególności renomy zawodowej. Dyrektor powinien dokumentować każdą rozmowę z rodzicem notatką służbową bądź sporządzać protokół z przyjęcia skargi (w zależności od regulacji statutu szkoły). Notatki służbowe i protokoły przyjęcia powinny być ewidencjonowane zgodnie z zasadami przyjętymi w statucie. Jednocześnie dyrektor powinien przeprowadzić z nauczycielem rozmowę w celu uzyskania od niego stosownych wyjaśnień co do napływających skarg. Rozmowa z nauczycielem powinna być również udokumentowana notatką służbową.

Darmowy fragment