Opera w Polsce w latach 1635–1795 - ebook

Prezentowana publikacja jest opowieścią o operze w Polsce w latach 1635-1795. Autor uwzględnia w niej różne ówczesne formy sceniczno-muzyczne, potocznie określane mianem opery. Odwołując się do rodzimego i europejskiego kontekstu historycznego, koncentruje się wyłącznie na dziełach operowych wystawianych przez zespoły cudzoziemskie na dworze królewskim oraz na publicznej scenie narodowej utworzonej pod patronatem Stanisława Augusta Poniatowskiego. W literaturze przedmiotu brakuje syntezy poświęconej scenie operowej w Polsce. Książka ta obejmuje okres od pojawienia się w Rzeczypospolitej pierwszych dzieł operowych za panowania Wazów do początków polskiej sceny operowej za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Praca – napisana z punktu widzenia historyka idei i świadomości społecznej – stanowi pierwszą część szerszego autorskiego projektu poświęconego dziejom polskiej sceny operowej od jej początków po rok 1918. Skierowana jest do szerokiego grona odbiorców, zwłaszcza do historyków, kulturoznawców, teatrologów i muzykologów.

„Autor skonstruował wartościową poznawczo i rzetelnie udokumentowaną monografię obejmującą pierwsze sto sześćdziesiąt lat obecności opery w Polsce. Takich opracowań zdecydowanie brakuje na polskim rynku wydawniczym”.

Z recenzji dr. hab. Krzysztofa Kurka, prof. UAM

Wstęp 7

I. Oświeceniowa ocena i wizja rodzimego teatru 21

1. Premiera Natrętów Józefa Bielawskiego – kulturalne, towarzyskie i polityczne okoliczności powstania polskiej sceny narodowej 21

2. Oświeceniowa interpretacja dziejów rodzimego dramatu i teatru 30

3. Oświeceniowa wizja rodzimego teatru 38

II. Teoretyczne oczekiwania wobec sztuki operowej czasów nowożytnych a praktyka 47

1. Opera jako rodzaj sztuki 47

2. Teoretyczne oczekiwania wobec teatru operowego 59

3. Opera jako widowisko 64

4. Opera podbija Europę 68

III. Opera na dworze królewskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów 75

1. Początki opery w Polsce i działalność władysławowskiego teatru operowego 75

2. Inter arma silent Musae. Teatr operowy w odwrocie 103

3. Przemiany w sztuce operowej w drugiej połowie XVII wieku 108

4. Renesans teatru operowego w epoce saskiej 112

IV. Opery wystawiane przez zespoły cudzoziemskie na scenie Teatru Narodowego w latach 1765–1795 139

1. Zmierzch teatru dworskiego. Scena publiczna przejmuje inicjatywę 139

2. Życie teatralne Warszawy w okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego 143

3. Wychowawcza rola teatru a sztuka operowa 149

4. Doświadczenia muzyczne Stanisława Augusta Poniatowskiego 152

5. Występy zespołów francuskich w pierwszym okresie istnienia sceny narodowej (1765–1767 158

6. Występy opery włoskiej w pierwszym okresie istnienia sceny narodowej (1765–1767 164

7. Występy zespołów niemieckich na scenie Teatru Narodowego w latach 1774–1795 168

8. Występy zespołów francuskich na scenie Teatru Narodowego w latach 1774–1795 171

9. Występy zespołów włoskich na scenie Teatru Narodowego w latach 1774–1795 174

10. Gwiazdy operowe na scenie Teatru Narodowego 181

11. Charakterystyka dzieł operowych wystawianych na scenie Teatru Narodowego w latach 1765–1795 184

12. U progu polskiej sceny operowej 188

Zakończenie 193

Bibliografia 197

Indeks osobowy 209

Spis ilustracji 221