Pomiar i komunikowanie wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego w systemie rachunkowości. Ujęcie teoretyczne, studia przypadków, model - ebook

W niniejszej monografii objaśniono istotę i znaczenie miernika wyceny w postaci „wartości ekonomicznej” na tle procesu strategicznego zarządzania wartością przedsiębiorstwa w sferze inwestowania w operacyjny majątek trwały (OMT), jak również rolę systemu rachunkowości w zapewnieniu skutecznej i efektywnej realizacji tego procesu, w tym komunikowania informacji o wartości ekonomicznej analizowanej grupy majątku na potrzeby zarządzania i sprawozdawczości finansowej.

Wartość ekonomiczna integruje kilka wymiarów problemowych podejmowanych w opracowaniu. Jako miara odzwierciedlająca nadrzędny cel funkcjonowania przedsiębiorstwa integruje: 1) cele inwestorów i cele menedżerów, 2) podsystemy rachunkowości zarządczej i finansowej, jak również 3) proces inwestowania w OMT z kreowaniem wartości przedsiębiorstwa, z jednoczesnym dążeniem do jak najszerszego i wiarygodnego odzwierciedlenia skutków finansowych tego procesu w systemie rachunkowości. Czyni to zadość postulatowi podejścia menedżerskiego i orientacji na wartość, obecnym we współczesnej sprawozdawczości finansowej.

W monografii przedstawiono szeroką analizę teoretyczną przedmiotowego zagadnienia, wspartą wynikami badań literaturowych oraz własnych badań empirycznych autora, w tym dwóch studiów przypadku. Wymienione podejścia posłużyły w ostatniej części monografii do sformułowania założeń i opracowania modelu systemu rachunkowości zorientowanego na pomiar i komunikowanie wartości ekonomicznej OMT, integrującego perspektywę menedżerską i perspektywę sprawozdawczości finansowej.

Prezentowane treści i propozycja modelu mogą być wykorzystane do opracowania systemów pomiaru wartości ekonomicznej OMT w praktyce gospodarczej, w tym na potrzeby pomiaru utraty wartości aktywów trwałych według Krajowego Standardu Rachunkowości nr 4 (KSR 4) oraz Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 36 (MSR 36).

Wstęp 9

Rozdział 1

Wartość ekonomiczna w systemie rachunkowości przedsiębiorstwa 13

1.1. Nadrzędne cele finansowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem 13

1.2. Wartość ekonomiczna jako miernik realizacji celu przedsiębiorstwa 20

1.3. Rachunkowość jako system zorientowany na cel przedsiębiorstwa 28

Rozdział 2

Wpływ inwestycji w majątek trwały na wartość ekonomiczną przedsiębiorstwa 35

2.1. Istota i klasyfikacja inwestycji 35

2.2. Znaczenie inwestycji w majątek trwały w kreowaniu wartości przedsiębiorstwa 48

2.3. Istota i charakterystyka procesu inwestowania w operacyjny majątek trwały przedsiębiorstwa 52

Rozdział 3

Odzwierciedlenie wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego w podsystemie rachunkowości zarządczej i rachunkowości finansowej 59

3.1. Wartość ekonomiczna operacyjnego majątku trwałego w podsystemie rachunkowości zarządczej 59

3.2. Wartość ekonomiczna operacyjnego majątku trwałego w podsystemie rachunkowości finansowej 70

3.3. Krytyka wykorzystania wartości ekonomicznej w rachunkowości finansowej 84

3.4. Determinanty cech jakościowych informacji o wartości ekonomicznej 89

Rozdział 4

Wartość godziwa i wartość użytkowa – determinanty wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego w regulacjach rachunkowości finansowej 95

4.1. Wartość godziwa jako determinanta wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego 95

4.2. Wartość użytkowa jako determinanta wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego 98

4.3. Komunikowanie informacji o wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego w sprawozdaniach finansowych 110

4.4. Komunikowanie informacji o wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego w badaniach naukowych 115

Rozdział 5

Wartość ekonomiczna operacyjnego majątku trwałego w systemie rachunkowości Japońskiego Zakładu Produkcyjnego (JZP) – studium przypadku 131

5.1. Cel i opis badania 131

5.2. Ogólna charakterystyka podmiotu badania 132

5.3. Ogólna charakterystyka systemu zarządzania podmiotem badania 133

5.4. Opis systemu rachunkowości stosowanego w podmiocie badania w kontekście pomiaru i komunikowania wartości ekonomicznej majątku trwałego na potrzeby zarządzania i sprawozdawczości finansowej 135

5.5. Wnioski z analizy studium przypadku 147

Rozdział 6

Wartość ekonomiczna operacyjnego majątku trwałego w systemie rachunkowości Stacji Dealersko-Serwisowej – studium przypadku 149

6.1. Cel i opis badania 149

6.2. Ogólna charakterystyka podmiotów badania 150

6.3. Ogólna charakterystyka systemu zarządzania w próbie badawczej 153

6.4. Opis systemu rachunkowości stosowanego w badanych podmiotach w kontekście pomiaru i komunikowania wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego na potrzeby zarządzania i sprawozdawczości finansowej 156

6.5. Wnioski z analizy studium przypadku 168

Rozdział 7

Model systemu rachunkowości zorientowany na pomiar i komunikowanie wartości ekonomicznej operacyjnego majątku trwałego 169

7.1. Opis założeń przyjętych do konstrukcji modelu 169

7.2. Konstrukcja ramowa modelu 173

7.3. Szczegółowa propozycja struktury podsystemu rachunkowości zarządczej 179

7.4. Szczegółowe rozwiązania dotyczące podsystemu rachunkowości finansowej 186

7.5. Możliwości i uwarunkowania zastosowania modelu w praktyce 194

Zakończenie 197

Bibliografia 199

Spis rysunków 211

Spis tabel 213