Pomiędzy reformami. Edukacja początkowa w polskich reformach oświatowych w latach 1932–1961 - ebook

W pracy zawarta została analiza reform programowo-strukturalnych wprowadzanych w Polsce na pierwszym szczeblu kształcenia w szkole podstawowej w latach 1932–1961, przy czym ciężar badań koncentruje się głównie na założeniach reform, w mniejszym zaś stopniu na rzeczywistych zmianach w systemie edukacji, jakie zaszły pod ich wpływem. Ponieważ etap edukacji początkowej rozpoczyna organizowany przez szkołę proces wszechstronnego rozwoju uczniów, zadania nauczania początkowego rozpatrywane są tutaj w ścisłym związku z zadaniami szkoły podstawowej jako szkoły ogólnokształcącej. Wśród kryteriów analizowania kolejnych reform znalazły się: źródła, uwarunkowania i ogólne założenia reformy, miejsce edukacji początkowej w strukturze systemu oświatowego, cele i zadania tej edukacji w świetle założeń reformy, a także treści i programy nauczania dopuszczone do użytku na szczeblu edukacji początkowej wraz z metodami nauczania, formami organizacyjnymi pracy oraz środkami dydaktycznymi zalecanymi przez autorów programów i opracowań metodycznych. Zakres chronologiczny pracy zamyka się w latach 1932–1961, jednak dla określenia kontekstu i pełniejszego zobrazowania opisywanych reform oraz wskazania na ewolucyjny charakter zmian konieczne było odwołanie do przeszłości, pokazujące zasadnicze tendencje, które poprzedzały pierwszą charakteryzowaną w pracy reformę.

Wprowadzenie 7

Rozdział 1. Budowanie idei edukacji początkowej w Polsce międzywojennej 21

1.1. Pierwsze rozwiązania systemowe w zakresie edukacji początkowej w Polsce  21

1.2. Próby ustrukturyzowania edukacji początkowej w pierwszych reformach Polski międzywojennej  33

1.3. Edukacja początkowa w założeniach reformy z 1932 r.  46

Rozdział 2. Próby reformowania edukacji początkowej w pierwszych latach powojennych 57

2.1. Prace nad reformą organizacyjno-programową w latach 1944–1948  57

2.2. Tendencje centralistyczne w szkolnictwie polskim w latach 1949–1956  67

2.3. Pierwsze powojenne programy nauczania dla klas I–IV  72

Rozdział 3. Miejsce edukacji początkowej w reformie oświatowej roku 1961 93

3.1. Geneza i główne założenia reformy oświatowej roku 1961  93

3.2. Metodyczne podstawy nauczania początkowego w aspekcie założeń reformy  99

3.3. Nowe programy nauczania dla klas I–IV  125

W miejsce zakończenia. Dylematy reform edukacyjnych w kontekście zmian politycznych i społecznych 133


Bibliografia 137