Psychologia rozwoju narodów Gustawa Le Bon'a - ebook

PSY­CHO­LO­GIA ROZ­WO­JU NA­RO­DÓW

Gu­sta­wa Le Bon'a w prze­kła­dzie i z przed­mo­wą

Ju­lia­na Ocho­ro­wi­cza.

War­sza­wa.

Dru­kar­nia Ar­ty­stycz­na

Sa­tur­ni­na Si­kor­skie­go.

47. Nowy-Świat, 47

SPIS RZE­CZY.

Przed­mo­wa tło­ma­cza… VII

Wstęp. – No­wo­cze­sne idee rów­no­ści i psy­cho­lo­gicz­ne pod­sta­wy dzie­jów. 1

KSIĘ­GA I. Ce­chy psy­cho­lo­gicz­ne ras ludz­kich.

Roz­dział I. Du­sza rasy… 7

Roz­dział II. Gra­ni­ce zmien­no­ści cha­rak­te­ru ra­so­we­go… 17

Roz­dział III. Hie­rar­chia psy­cho­lo­gicz­na ras. 23

Roz­dział IV. Po­stę­po­we róż­ni­co­wa­nie się jed­no­stek i ras. 32

Roz­dział V. Two­rze­nie się ras hi­sto­rycz­nych… 42

KSIĘ­GA II.

Jak się ob­ja­wia­ją ce­chy psy­cho­lo­gicz­ne ras w roż­nych skład­ni­kach ich cy­wi­li­za­cyi?

Roz­dział I. Róż­ne skład­ni­ki cy­wi­li­za­cyj, jako ob­jaw ze­wnętrz­ny du­szy na­ro­do­wej… 50

Roz­dział II. Jak się prze­obra­ża­ją in­sty­tu­cye, re­li­gie i ję­zy­ki… 62

Roz­dział III. Jak się prze­obra­ża­ją sztu­ki… 76

KSIĘ­GA III.

Hi­sto­rya na­ro­dów, jako wy­nik ich cha­rak­te­ru.

Roz­dział I. Jak in­sty­tu­cye wy­pły­wa­ją z du­szy na­ro­do­wej. 96

Roz­dział II. Za­sto­so­wa­nie po­przed­nich spo­strze­żeń do po­rów­naw­cze­go stu­dy­um nad roz­wo­jem Sta­nów Zjed­no­czo­nych Ame­ry­ki i re­pu­blik Hisz­pań­sko-Ame­ry­kań­skich… 101

Roz­dział III. W jaki spo­sób upa­dek du­szy ra­so­wej od­bi­ja się na hi­sto­rycz­nym roz­wo­ju na­ro­dów. 112

KSIĘ­GA IV. Jak się zmie­nia­ją ce­chy psy­cho­lo­gicz­ne rasy?

Roz­dział I. Rola idei w ży­ciu lu­dów. 121

Roz­dział II. Rola wie­rzeń re­li­gij­nych w roz­wo­ju cy­wi­li­za­cyi… 137

Roz­dział III. Rola wiel­kich lu­dzi w hi­sto­ryi na­ro­dów. 144

KSIĘ­GA V. Roz­kład cha­rak­te­ru ras i ich upa­dek.

Roz­dział I. Jak cy­wi­li­za­cye upa­da­ją i giną… 151

Roz­dział II. Wnio­ski ogól­ne… 165PRZED­MO­WA TŁO­CZO­NA

Książ­ka ni­niej­sza za­słu­gu­je na uwa­gę już dla­te­go sa­me­go, że jest pierw­szą w swo­im ro­dza­ju. Nie na­le­ży bo­wiem mie­szać pra­cy Le Bon'a z daw­ne­mi prób­ka­mi Fi­lo­zo­fii Hi­sto­ryi, w któ­rych "Fi­lo­zof da­wał na­uki mo­ral­ne hi­sto­ry­ko­wi, oku­wał ludz­kość w ram­ki sys­te­mu, pra­wił o wy­ła­nia­niu się bez­względ­nej idei w dzie­jach świa­ta, o ta­jem­ni­cy mo­ty­wów stwo­rze­nia, o osta­tecz­nym celu i prze­zna­cze­niu rodu ludz­kie­go na zie­mi". Jest to prze­ciw­nie pra­ca ob­ser­wa­to­ra psy­cho­lo­ga, trzy­ma­ją­ce­go się prze­waż­nie w gra­ni­cach do­stęp­nych i dą­żą­ce­go tyl­ko do wy­kry­cia praw ogól­nych na pod­sta­wie spo­strze­żeń i po­rów­nań.

Kie­dym przed laty kil­ku­na­stu użył wy­ra­że­nia "Psy­cho­lo­gia Hi­sto­ryi" (1), po­ję­cie to było no­wem, – (1) Ob. "Bez­wied­ne tra­dy­cye ludz­ko­ści, stu­dy­um z psy­cho­lo­gii hi­sto­ryi, " któ­re­go pierw­sza część dru­ko­wa­ną była w "Ate­neum" w r. 1880, a któ­re nie­ba­wem uka­że się z dru­ku w ca­ło­ści.

i z góry nie moż­na było li­czyć na szyb­kie po­wsta­nie ta­kiej na­uki.

I dzie­ło Le Bon'a nie jest jesz­cze cał­ko­wi­tą Psy­cho­lo­gią Hi­sto­ryi – ale jest już pierw­szą pró­bą "Psy­cho­lo­gii roz­wo­ju na­ro­dów", a więc naj­ogól­niej­szą syn­te­zą hi­sto­ryi cy­wi­li­za­cyi, opra­co­wa­ną ze sta­no­wi­ska psy­cho­lo­gicz­ne­go.

Wie­le jesz­cze wody upły­nie, za­nim na­gro­ma­dzo­ne ma­te­ry­ały po­zwo­lą zło­żyć ca­łość. Do­tych­czas są już wpraw­dzie stu­dya nad psy­cho­lo­gią na­ro­dów, jako ty­pów et­no­gra­ficz­nych, nad psy­cho­lo­gią tłu­mów, wresz­cie nad ogól­ną hi­sto­ryą cy­wi­li­za­cyi – ale wszyst­ko to ra­zem wzię­te nie skła­da jesz­cze ta­kie­go ca­ło­kształ­tu, któ­ry­by po­zwa­lał kro­ni­kar­skie dzie­je na­ro­dów i fazy dzie­jo­we ich kul­tu­ry oży­wić psy­cho­lo­gią dzie­jów. Jest cia­ło, ale brak mu jesz­cze du­szy.

Au­tor ni­niej­szej książ­ki nie­ma­łe w tym kie­run­ku po­ło­żył za­słu­gi. Oprócz bo­wiem ca­łe­go sze­re­gu prac fi­zy­olo­gicz­no – le­kar­skich, wy­dał kil­ka wiel­kich dzieł, po­świę­co­nych hi­sto­ryi cy­wi­li­za­cyi, po­dró­żom i psy­cho­lo­gii spo­łecz­nej (1). Ni­niej­sza, naj­now­sza jego pra- – (1) L'hom­me et les So­ci­étés. – Leurs ori­gi­nes et leurs hi­sto­ire. T. I Déve­lop­pe­ment phy­si­que et in­tcl­lec­tu­el de l'hom­me. T. II Déve­lop­pe­ment des so­ci­étés (wy­czer­pa­ne).

Les pre­mi­éres Ci­vi­li­sa­tions (Egipt, Asy­rya, Ju­dea etc.) z 450 ry­sun­ka­mi, ma­pa­mi etc.

La ci­vi­li­sa­tion des Ara­bes z 366 ry­sun­ka­mi.

Les ci­vi­li­sa­tions de l'Inde z 350 fo­to­ty­pa­mi.

ca, jest też waż­nym kro­kiem na­przód w tej dzie­dzi­nie, a dla nas po­sia­da nad­to tę wiel­ką za­le­tę, że w ma­łej ob­ję­to­ści stresz­cza zdo­by­cze dzieł po­przed­nich i w śmia­łym szki­cu kła­dzie pod­wa­li­ny no­wej na­uki. Czy­ta się jak ro­mans, a zmu­sza do my­śle­nia. Dziś, kie­dy spra­wy do­ty­czą­ce wza­jem­ne­go do sie­bie sto­sun­ku na­ro­dów, są na po­rząd­ku dzien­nym, kie­dy, ule­ga­jąc daw­nej na­szej cho­ro­bie, za­czy­na­my brnąć w wiel­ką po­li­ty­kę bez do­sta­tecz­ne­go przy­go­to­wa­nia – odro­bi­na głęb­szych da­nych nie po­win­na być źle wi­dzia­ną. Nig­dy nie za­wa­dzi wziąć ze sobą strzel­bę, wy­bie­ra­jąc się na po­lo­wa­nie.

To też przy­pusz­czam, że my­ślą­cy czy­tel­nik bę­dzie mi wdzięcz­ny za ten prze­kład – ja przy­najm­niej wie­le przy nim sko­rzy­sta­łem.

Mimo nie­unik­nio­nych w tak roz­le­głem przed­się­wzię­ciu bra­ków, trze­ba przy­znać, że au­tor bo­ga­tą roz­po­rzą­dzał wie­dzą, a wła­ści­wa fran­cu­zom ja­sność i barw­ność opo­wia­da­nia nie opusz­cza go ani na chwi­lę.

Nie unik­nął tyl­ko paru błę­dów za­sad­ni­czych, wy­pły­wa­ją­cych, je­że­li się nie mylę, z kie­run­ku jego wła­sne­go roz­wo­ju.

Gu­staw Le Bon jest le­ka­rzem, le­ka­rzem fran­cu­skim, któ­ry wbrew oby­cza­jo­wi swych współ­ziom- -

Les mo­nu­men­ta de l'Inde z 400 ta­bli­ca­mi.

La psy­cho­lo­gie des fo­ules (Bibl… de Phil. Cont.).