Ptaki i ich pióra - ebook
Ptaki i ich pióra - ebook
Pióro – jednocześnie delikatne i silne, uniwersalne i piękne – jest jedną z najbardziej pomysłowych konstrukcji natury...
Ta wyjątkowo piękna rzecz to kontynuacja „Jajka” – książki obrazkowej nagrodzonej na prestiżowych międzynarodowych targach książki dla dzieci w Bolonii.
Znana niemiecka pisarka i ilustratorka tym razem opowiada o piórach. Opowiada za pomocą słów i wspaniałych ilustracji. Jak są zbudowane? Czym się od siebie różnią? Na jakiej zasadzie pomagają się ptakom unosić w powietrzu? Który ptak ma najwięcej piór?
To tylko kilka spośród licznych pytań, z którymi mierzy się Teckentrup, nie ukrywająca swojego podziwu dla cudu natury, jakim jest ptasie pióro.
Kategoria: | Dla dzieci |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-268-3340-3 |
Rozmiar pliku: | 12 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Cud natury
Pióra to jedne z najbardziej niezwykłych tworów natury. Są zarazem mocne i delikatne, a przy tym misternie zbudowane i piękne. Wszystkie ptaki mają pióra, co wyróżnia je spośród innych zwierząt.
Dzięki piórom ptak może fruwać wysoko po niebie. Człowiek zawsze marzył, by latać jak ptaki, a pióra fascynowały go od zarania dziejów.
Piórologia
Nauka o ptasich piórach
Pióra zdumiewają różnorodnością barw i kształtów. Piórologia, dział ornitologii, czyli nauki o ptakach, zajmuje się właśnie upierzeniem – bada i opisuje warstwy piór, które porastają ciało ptaka, ich układ, wzory i kolory.
Jest wiele rodzajów piór. Głowę, szyję i tułów ptaka okrywają tak zwane pióra konturowe. Pozostałe to pióra skrzydeł i ogona, a także puch ukryty pod piórami konturowymi.
Całkowite upierzenie ptaka może ważyć nawet trzy razy więcej niż jego szkielet!
Rozwój pióra
Keratyna, czyli substancja rogowa
Pióro, podobnie jak nasze włosy i paznokcie, zbudowane jest z substancji rogowej. To rodzaj białka, budulec mocny, a przy tym lekki. Najlepszy z możliwych, bo ptak, aby mógł latać, nie może być ciężki. Dziób i pazury ptaka także są rogowe, a kości − przeważnie w środku puste. Pióra, tak jak włosy, wyrastają z brodawek skórnych. Ale na tym podobieństwo się kończy, bo ich budowa jest znacznie bardziej skomplikowana. W dodatku dzięki drobnym mięśniom u nasady piór ptak potrafi nimi ruszać: obracać w kółko, unosić i opuszczać, ustawiać skośnie bądź układać ciasno przy sobie.
Do nowo wyrastającego pióra dochodzi krew, ale do w pełni wykształconego już nie. Toteż w razie uszkodzenia pióro nie może się samo naprawić (na jego miejsce musi wyrosnąć nowe). To dlatego ptaki tyle czasu poświęcają pielęgnacji upierzenia.
Budowa pióra
Pióra ogona i skrzydeł
Pióro nieco przypomina drzewo. Jego główne części to oś i chorągiewki. Pusta wewnątrz oś biegnie przez całą długość pióra. Jej dłuższa część górna, czyli stosina, stanowi rusztowanie dla chorągiewek, dolna to tak zwana dudka. Chorągiewki wyrastają po obu stronach stosiny i to one decydują o charakterystycznym kształcie pióra.
Chorągiewka zbudowana jest z delikatnych promieni. W piórach skrzydeł i ogona promienie dzielą się na promyki, może ich być nawet kilkaset na każdym promieniu. Większość promyków ma maleńkie haczyki, którymi łączą się z sąsiadami; zazębiają się z sobą tak ściśle, że tworzą gładką, w miarę sztywną i zwartą powierzchnię. Dzięki temu pióro jest mocne, odporne na wiatr i zachowuje linię opływową.
Służące do lotu pióra skrzydeł (lotki) i ogona (sterówki) są bardzo wytrzymałe, bo ptak musi nimi z całych sił odpychać powietrze, żeby oderwać się od ziemi. Lotki mają budowę asymetryczną – jedna chorągiewka jest wyraźnie węższa od drugiej. Ułatwia to przepływ powietrza ponad skrzydłami i wyniesienie ptaka w górę.
Sterówki mają na ogół taką samą zwartą strukturę jak lotki. Ułożone wachlarzowato pełnią funkcję steru – ułatwiają utrzymanie kierunku i równowagi w locie, a także wytracanie prędkości. U większości ptaków jest ich 12, przy czym te, które leżą dalej od środka, są bardziej asymetryczne. Tylko dwie środkowe sterówki mają połączenie z kością. U niektórych gatunków pióra ogonowe są tak okazałe i fantazyjne, że stały się zupełnie nieprzydatne do latania.