Rozszerzona sprawozdawczość biznesowa spółek giełdowych - ebook

W publikacji zaprezentowano aktualny temat przejrzystości spółek giełdowych. Punktem wyjścia rozważań jest charakterystyka kluczowych motywów rosnącego zainteresowania zwiększaniem transparentności organizacji. Zestawiono je z głównymi korzyściami i kosztami takiego podejścia oraz opisem badań w tym zakresie. Praca zawiera także przegląd regulacji i wytycznych skoncentrowanych na wzroście jakości ujawnień w różnych obszarach, m. in.: rachunkowości, ładu korporacyjnego, zasobów niematerialnych, społecznej odpowiedzialności biznesu, zrównoważonego rozwoju, a także sprawozdawczości zintegrowanej. Obok inicjatyw międzynarodowych wskazano polskie projekty promujące wzrost jakości raportowania.

W książce zawarto propozycję pożądanej zawartości raportu rocznego spełniającą oczekiwania inwestorów i pozostałych interesariuszy. Skonstruowano indeks, który posłużył do pomiaru przejrzystości wybranych polskich spółek giełdowych na przestrzeni lat 2001-2013. Analiza zmian poziomu ujawnień w poszczególnych obszarach tematycznych pozwoliła na wskazanie aspektów, które wymagają dalszych wysiłków ze strony raportujących celem podniesienia poziomu przejrzystości organizacji. Wnioski z badania poziomu przejrzystości, jak i zaproponowany pożądany kształt raportu rocznego spółki, mogą zainteresować inwestorów, zarządy spółek, działy relacji inwestorskich, analityków, doradców inwestycyjnych, a więc te podmioty, które są zaangażowane w proces przygotowywania raportów lub korzystają z informacji w nich zawartych.

Wstęp 9

Rozdział 1. Przejrzystość spółek giełdowych – istota, znaczenie, skutki       17

1.1. Znaczenie przejrzystości spółki giełdowej 17

1.1.1. Informacja a rynek kapitałowy 17

1.1.2. Istota przejrzystości spółki giełdowej 19

1.2. Powody istotnego znaczenia przejrzystości 21

1.2.1. Przejrzystość a odbudowa zaufania do rynku 21

1.2.2. Przejrzystość jako fundament nadzoru korporacyjnego 25

1.2.3. Asymetria informacji a efektywność rynku kapitałowego 32

1.2.4. Regulacje rachunkowości a przejrzystość 36

1.2.5. Nowe źródła wartości przedsiębiorstwa 44

1.2.6. Oczekiwania interesariuszy, zrównoważony rozwój, społeczna odpowiedzialność biznesu 50

1.3. Przejrzystość spółek − koszty i korzyści, wyniki badań 57

1.3.1. Koszty i korzyści związane ze zwiększaniem przejrzystości spółki 57

1.3.2. Przegląd badań dotyczących ujawnień i przejrzystości 61

1.4. Podsumowanie 80

Rozdział 2. Regulacje i inicjatywy wpływające na przejrzystość spółek        83

2.1. Regulacje prawne wpływające na przejrzystość 83

2.1.1. Harmonizacja przepisów rachunkowości 83

2.1.2. Nadzór korporacyjny 91

2.1.2.1. Stany Zjednoczone 91

2.1.2.1.1. Sarbanes-Oxley Act 91

2.1.2.1.2. 21st Century Disclosure Initiative 93

2.1.2.2. Unia Europejska 94

2.1.2.2.1. Dyrektywa Transparency 95

2.1.2.3. Kodeksy dobrych praktyk 99

2.1.2.3.1. OECD 100

2.1.2.3.2. ONZ 100

2.1.2.3.3. Rozwiązania brytyjskie 101

2.1.3. Regulacje dotyczące ujawniania informacji z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu i zrównoważonego rozwoju 104

2.2. Inicjatywy na rzecz zwiększania przejrzystości spółek 110

2.2.1. Inicjatywy związane z raportowaniem informacji na temat społecznej odpowiedzialności biznesu i zrównoważonego rozwoju 111

2.2.2. Inicjatywy związane z raportowaniem informacji na temat zasobów

niematerialnych 117

2.2.3. Pozostałe inicjatywy dotyczące zwiększania przejrzystości spółek 125

2.2.3.1. Zalecenia wydane przez AICPA 125

2.2.3.2. International Financial Reporting Standard (IFRS) Practice

Statement Management Commentary 127

2.2.3.3. FASB Business Reporting Research Project 127

2.2.3.4. Inicjatywy spółek audytorskich 128

2.2.3.5. Sprawozdawczość zintegrowana (integrated reporting) 129

2.3. Regulacje i inicjatywy dotyczące publikowania informacji przez spółki w Polsce 133

2.3.1. Regulacje prawne 133

2.3.2. Kodeksy dobrych praktyk 135

2.3.3  Krajowy Standard Rachunkowości Nr 9 135

2.3.4. Inicjatywy na rzecz promowania większej przejrzystości 137

2.4. Podsumowanie 138

Rozdział 3. Pożądany kształt raportu rocznego     141

3.1. Raport roczny jako podstawowe źródło informacji 141

3.2. Potrzeby informacyjne odbiorców raportu rocznego 143

3.3. Raport roczny a przejrzystość spółki 145

3.3.1. Jakość informacji w raporcie rocznym 146

3.3.2. Zakres informacji w raporcie rocznym 149

3.3.2.1. Sprawozdanie finansowe 149

3.3.2.2. Pozostałe elementy raportu spółki 157

3.4. Pożądany zakres informacji w raporcie rocznym 158

3.4.1. Analiza otoczenia 159

3.4.2. Strategia spółki 161

3.4.3. Nadzór korporacyjny 163

3.4.4. Struktura właścicielska, grupa kapitałowa, akcje 164

3.4.5. Ryzyko 166

3.4.6. Wyniki spółki 169

3.4.6.1. Wyniki ekonomiczne 170

3.4.6.2. Wyniki segmentów operacyjnych 172

3.4.6.3. Wyniki społeczne i środowiskowe 174

3.4.7. Tworzenie wartości 177

3.4.8. Informacje prospektywne 179

3.4.9. Informacje na temat relacji z interesariuszami 181

3.5. Podsumowanie – lista pożądanych ujawnień 183

Rozdział 4. Analiza ujawnień w wybranych spółkach giełdowych       193

4.1. Przegląd metod badania ujawnień 193

4.1.1. Metody subiektywne 194

4.1.2. Metody semi-obiektywne 195

4.1.2.1. Analiza tekstu – badanie czytelności 195

4.1.2.2. Analiza tekstu − tematyczna analiza treści

(thematic content analysis) 196

4.1.2.3. Analiza tekstu – analiza lingwistyczna 199

4.1.2.4. Indeksy ujawnień 200

4.1.3. Podejścia do analizy ujawnień – podsumowanie 205

4.2. Metoda analizy ujawnień wykorzystana w pracy 205

4.3. Przedmiot badania 208

4.3.1. Badane dokumenty 209

4.3.2. Badane spółki 211

4.3.3. Badany okres 213

4.4. Procedura badawcza 214

4.5. Charakterystyka raportów badanych spółek 215

4.6. Uwagi do zawartości raportów rocznych 218

4.6.1. Obszar I – Informacje ze sprawozdania finansowego 219

4.6.1.1. Polityka rachunkowości 219

4.6.1.2. Noty objaśniające 221

4.6.2. Obszary II–X – pozostałe elementy raportu rocznego 223

4.6.2.1. Komentarz zarządu, sprawozdanie z działalności 224

4.6.3. Informacje o spółce, rynku i otoczeniu spółki 225

4.6.4. Informacje na temat strategii, komentarz zarządu 227

4.6.5. Informacje prospektywne 228

4.6.6. Ład, nadzór korporacyjny 228

4.6.7. Struktura grupy kapitałowej, struktura właścicielska, akcje 229

4.6.8. Ryzyko 229

4.6.9. Wyniki i tworzenie wartości 230

4.6.10. Interesariusze, relacje z otoczeniem 231

4.6.11. Czytelność raportu 233

4.7. Ilościowy obraz ujawnień w badanych spółkach 233

4.7.1  Ilościowy obraz ujawnień w podziale na obszary tematyczne 238

Rozdział 5. Wnioski i uwagi końcowe         257

5.1. Wnioski z analizy zawartości raportów 257

5.1.1. Sprawozdanie finansowe 257

5.1.2. Uwagi do pozostałych części raportu rocznego 258

5.1.2.1. Uwagi ogólne 258

5.1.2.2. Uwagi dotyczące zakresu informacji 261

5.1.3. Uwagi dotyczące raportu jako całości 264

5.2. Wnioski z analizy ilościowej ujawnień 267

5.3. Ograniczenia badania 270

5.4. Propozycje dalszych badań 271

Zakończenie 275

Bibliografia 281

Spis tabel 317

Spis wykresów 318

Spis schematów 318

Załącznik. Konstrukcja indeksu do badania zawartości raportu rocznego 319