Służebności gruntowe, drogowe, osobiste i przesyłu - ebook

W publikacji omówiono wszystkie służebności uregulowane w kodeksie cywilnym, ze szczególnym uwzględnieniem służebności przesyłu. Ocenie zostało poddane stosowanie przez orzecznictwo na potrzeby urządzeń przesyłowych instytucji służebności gruntowej, co umożliwia jej zasiedzenie na nieruchomości obciążonej urządzeniem przesyłowym. Przedstawiono niekorzystne sytuacje właścicieli nieruchomości, na których zostały usytuowane urządzenia przesyłowe w okresie PRL.
W trzecim wydaniu książki zaprezentowano zróżnicowane poglądy orzecznictwa Sądu Najwyższego, co niewątpliwie może być cenną wskazówką obrazującą ewolucje zmian stanowiska judykatury w związku z rodzącymi się zagadnieniami prawnymi w stosowaniu zarówno hybrydowej służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, jak i funkcjonującej od kilku lat służebności przesyłu. Autor przybliża również aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego odnoszące się do wyłaniających się problemów prawnych oraz postanowień uchylających prawomocne postanowienia sądów drugiej instancji, które w sprawach o zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu zawierały rozstrzygnięcia nieuwzględniające kierunkowej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego.
Książka jest skierowana do prawników praktyków: sędziów, adwokatów, radców prawnych, notariuszy, właścicieli nieruchomości, a także innych osób zainteresowanych problematyką służebności.

Wykaz skrótów 9
Wstęp 13
Rozdział I Służebności gruntowe 15 1. Historia służebności 15 1.1. Regulacje prawne służebności stosowane w prawie rzymskim 15 1.2. Służebności na ziemiach polskich w okresie przedrozbiorowym 16 1.3. Służebności na ziemiach dzielnicowych 18 2. Normy ogólne ograniczonych praw rzeczowych (art. 244-251 k.c.) 20 3. Rodzaje i funkcje służebności gruntowych 23 3.1. Ustanowienie służebności gruntowych 23 3.1.1. Umowne ustanowienie służebności gruntowych 23 3.1.2. Postępowanie sądowe 25 3.1.3. Postępowanie administracyjne 27 3.2. Służebności czynne i bierne 27 3.3. Funkcja gospodarcza (art. 285 § 2 k.c.) 33 4. Wykonywanie służebności 41 4.1. Ograniczenia w wykonywaniu służebności 41 4.2. Uprawnienie właściciela nieruchomości obciążonej do żądania zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności (art. 291 k.c.) 43 4.3. Zniesienie służebności gruntowej za wynagrodzeniem i bez niego (art. 294-295 k.c.) 47 5. Podział nieruchomości władnącej i służebnej 50 6. Utrzymanie urządzeń 52 7. Zasiedzenie służebności gruntowej (art. 292 k.c.) 53 8. Wygaśnięcie służebności gruntowej 61
Rozdział II Sytuacja polityczna państwowych przedsiębiorstw przesyłowych i właścicieli nieruchomości w latach tzw. władzy ludowej 64 1. Korzystanie bez tytułu prawnego przez przedsiębiorstwa państwowe z cudzych nieruchomości na potrzeby urządzeń przesyłowych 64 2. Stanowisko ustawodawcy 72 3. Sytuacja polityczno-ekonomiczna rolników w okresie PRL 81 4. Bariera świadomości społecznej 87 5. Powody niepozwalające na stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowych na rzecz Skarbu Państwa do 31 stycznia 1989 r. 90
Rozdział III Droga konieczna 101 1. Regulacja służebności drogi koniecznej 101 1.1. Ustawowa regulacja służebności drogowej 101 1.2. Inna czynność prawna 102 1.3. Interes społeczno-gospodarczy 103 1.4. Odpowiedni dostęp do drogi publicznej 105 2. Ustanowienie służebności drogowej 111 3. Wynagrodzenie za ustanowienie drogi koniecznej 114 4. Utrzymanie urządzeń drogi koniecznej 117 5. Zmiana treści i sposobu wykonywania służebności drogowej 117 6. Zniesienie służebności drogowej 118 7. Zasiedzenie służebności drogi koniecznej 120 8. Wygaśnięcie służebności drogowej 122 9. Droga konieczna dla urządzeń przesyłowych 123 10. Sprawy proceduralne 127
Rozdział IV Służebności osobiste 130 1. Różnice między służebnościami osobistymi a gruntowymi 130 2. Odpowiednie stosowanie przepisów o służebnościach gruntowych (art. 297 k.c.) 131 3. Źródła powstania służebności osobistych 132 4. Treść służebności osobistych 134 4.1. Zmiana treści i sposobu wykonywania służebności osobistych 134 4.2. Niezbywalność służebności osobistych 136 5. Służebność mieszkania 137 5.1. Unormowania szczególne 137 5.2. Odpowiednie stosowanie przepisów o użytkowaniu 140 5.3. Zamiana na rentę 141 5.4. Wygaśnięcie służebności osobistej 142
Rozdział V Służebność przesyłu 144 1. Nowelizacja art. 49 k.c. 144 2. Regulacja ustawowa służebności przesyłu 149 3. Ustanowienie służebności przesyłu 156 3.1. Umowa stron 156 3.2. Postanowienie sądowe 157 3.3. Wynagrodzenie 158 4. Zmiana treści lub sposobu wykonywania służebności przesyłu 163 5. Zasiedzenie 166 5.1. Różnice funkcjonalne "urządzeń" na tle zasiedzenia służebności gruntowej o treści przesyłu 166 5.2. Zasiedzenie służebności przesyłu 171 6. Wygaśnięcie, zniesienie służebności przesyłu 179 7. Kwestie proceduralne 181
Rozdział VI Kontrowersyjne orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach o zasiedzenie służebności gruntowych o treści przesyłu 185 1. Urządzenia przesyłowe 185 2. Trwałe i widoczne urządzenie 187 3. Transformacja nieruchomości władnącej 191 4. Skutki posiadania służebności w sferze imperium lub w sferze dominium 199 5. Zaniechanie wymogu samoistnego posiadania służebności 205 6. Zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu na podstawie decyzji wydanej w trybie art. 35 ust. 1 i 2 u.z.t.w.n. i wykluczenie możliwości jej zasiedzenia 209
Literatura 215