Symmachia cesarstwa rzymskiego z Bogiem chrześcijan (IV-VI wiek). Tom I. „Niezwykła przemiana" – narodziny nowej epoki - ebook

Od czwartego wieku istniało wśród chrześcijan przekonanie nie tylko o przełomie, jaki dokonał się w świecie wraz z objawieniem się Jezusa Chrystusa, ale i o tym związanym z panowaniem cesarza Konstantyna Wielkiego. Pisano o „niezwykłej” czy „cudownej przemianie”, która zdarzyła się światu na mocy zrządzenia Bożego, a doprowadziła do poniechania zarówno poprzedniej religii, jak i rodzimych tradycji. W przekonaniu chrześcijan doszło do niej na skutek sojuszu cesarza Konstantyna I z Najwyższym Bogiem, który był dla niego nie tylko opiekunem, ale i sprzymierzeńcem.

Niniejsza książka poświęcona jest niektórym aspektom owego szczególnego aliansu – symmachii, w której wymiar militarny odgrywał istotną, a na samym początku wręcz dominującą rolę. Stanowi pierwszą część dwutomowej rozprawy i zawiera refleksje na temat szeroko pojętej genezy sojuszu Imperium Romanum z Bogiem chrześcijan. Znajdują się w niej rozważania na temat poszukiwania Najwyższego Boga przez Konstantyna, ideologii zwycięstwa, którą kierowali się władcy, czy też narodzin monastycyzmu traktowanego jako nowy, charakterystyczny dla epoki przełomu, sposób umiłowania mądrości, czyli rodzaj nowej filozofii, która zastąpić miała filozofię właściwą poprzedniej epoce.

„Rzeczona publikacja ma charakter pracy naukowej z zakresu historii antyku chrześcijańskiego. (...) S. Bralewski poświęcił powyższym zagadnieniom wiele lat pracy i w tym czasie ugruntował swą pozycję cenionego badacza z zakresu starożytności chrześcijańskiej. Temat rozprawy ma charakter internacjonalny i interdyscyplinarny (...) jest dobrze wybrany i wskazuje na dążenie Autora do przedstawienia swemu czytelnikowi oryginalnego ujęcia badanej od dawna problematyki. (...) książka ta ma duże szanse spotkać się ze znacznym zainteresowaniem zarówno znawców przedmiotu, jak i tzw. miłośników antyku, co rokuje tej publikacji znaczne powodzenie na rynku księgarskim.”

dr hab. Piotr Kochanek, prof. KUL
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Wstęp 1

Rozdział I. Chrześcijanie, nowy Lud Boga, w przeddzień „niezwykłej przemiany” 11

1. Starodawny charakter religii chrześcijańskiej 11

2. Teomachia – zamach na boskie prawo. Prześladowania chrześcijan w pierwszych dekadach IV w. i ich konsekwencje 14

Rozdział II. Poszukiwanie Najwyższego Boga przez Konstantyna – sojusz z Bogiem chrześcijan 25

Rozdział III. Od przełomu czasów do przełomu konstantyńskiego 71

Rozdział IV. „Ideologia zwycięstwa” w historiografii kościelnej 83

1. Wymiar sakralno-militarny „ideologii zwycięstwa” 87

2. Wymiar męczeński „ideologii zwycięstwa” 96

3. Wymiar doktrynalny „ideologii zwycięstwa” 98

4. Bóg obrońcą chrześcijan 100

5. Pokój rezultatem wytrzebienia nienawiści do Boga 101

6. Ideologia zwycięstwa w wybranych Historiach kościelnych IV–V w. 104

7. Cnota pobożności warunkiem wszelakiego zwycięstwa 113

Rozdział V. Narodziny monastycyzmu – upadek starej i narodziny nowej filozofii 133

Rozdział VI. Przymierze cesarstwa z Bogiem poddane próbie. Konflikt Jana Chryzostoma z dworem cesarskim w relacjach Sokratesa i Hermiasza Sozomena 157

1. Jan Chryzostom w ocenie Sokratesa z Konstantynopola i Hermiasza Sozomena 160

2. Cesarzowa Eudoksja i jej rola w wygnaniu Jana Chryzostoma w ocenie Sokratesa i Sozomena 176

Refleksje końcowe 189

Wykaz skrótów 197

Bibliografia 201

Źródła 201

Opracowania 211

Summary 233

Indeksy 241

Indeks osób 241

Indeks nazw geograficznych i etnicznych 251

Wykaz ilustracji 255

Ilustracje 259

Abstrakt 311

Abstract 312