Ucieczka jako przyczyna mobilności Europejczyków. Socjolingwistycznie ugruntowana analiza procesów społecznych w relacjach autobiograficznych - ebook

Książka jest adresowana do badaczy społecznych zainteresowanych z jednej strony metodą autobiograficznego wywiadu narracyjnego, a z drugiej – problematyką migracji i cierpienia, osadzonych w różnych kontekstach społeczno-kulturowych sposobów łączenia dwóch lub więcej kultur w doświadczaniu biograficznym. Jej odbiorcami mogą stać się także praktycy w obszarze budowania kontaktu kulturowego oraz autorzy polityk społecznych związanych z procesami migracji i integracji społecznej.

PODZIĘKOWANIA 9

WSTĘP 11

WPROWADZENIE. O poszukiwaniu tożsamości europejskich, procesach migracyjnych i kompozycji rozprawy 15

1. Kontekst badawczy i teoretyczny 15

1.1. W poszukiwaniu tożsamości europejskich – o założeniach i rezultatach projektu badawczego Tożsamości Europejskie 15

1.2. Współczesne złożone społeczeństwa w perspektywie koncepcji światów społecznych 18

1.3. Przegląd wybranych teorii migracji 30

2. Układ książki, dobór materiału empirycznego i język rozprawy 42

2.1. Kilka uwag o kompozycji tej książki i logice doboru danych empirycznych 42

2.2. Komentarz na temat języka rozprawy 55

CZĘŚĆ I. Socjolingwistycznie ugruntowana analiza autobiograficznych wywiadów narracyjnych: teoretyczne podstawy i epistemologiczne założenia metody Fritza Schützego 59

ROZDZIAŁ 1. Niedoceniane potencjały i narosłe nieporozumienia wokół metody Fritza Schützego 63

1.1. Krótko o „naturalnej historii” powstania, rozkwitu, zapomnienia i rewitalizacji metody biograficznej 65

1.2. Niektóre mylne odczytania teoretycznych podstaw i epistemologicznych założeń metody Schützego 74

1.2.1. Wywiad jako wyłącznie ilustracja problemów i zjawisk społecznych 75

1.2.2. Niekiedy iluzoryczny zysk poznawczy wynikający z interdyscyplinarności i łączenia technik badawczych 77

1.2.3. „Rozczarowanie” narratorem 80

1.2.4. Niebezpieczne pomieszanie autoteorii narratora z teoriami badacza 87

1.2.5. Rzekomo konstruowana albo złudnie odzwierciedlana rzeczywistość społeczna 89

1.2.6. Pozorny niedostatek struktur procesowych 96

1.2.7. Trudna sytuacja wywiadu i niepełne kompetencje badacza 98

ROZDZIAŁ 2. O biograficznym planie działania, instytucjonalnym wzorcu przebiegu życia i biograficznej metamorfozie, a w szczególności o trajektorii cierpienia 103

2.1. Struktury procesowe: sposoby doświadczania wydarzeń w życiu i ich językowe przedstawienia 104

2.1.1. Instytucjonalne wzorce oczekiwań 105

2.1.2. Biograficzne plany działania 107

2.1.3. Biograficzne metamorfozy 109

2.1.4. Trajektorie cierpienia 109

2.2. Jeszcze o trajektorii cierpienia i jej nieoczywistościach 110

2.2.1. Nieoczywistości związane z przebiegiem trajektorii cierpienia i jej błędne zdroworozsądkowe odczytania 115

CZĘŚĆ II. Między „ucieczką od…” a „ucieczką do…”. O szczególnych motywach emigracji Europejczyków 123

ROZDZIAŁ 3: MONIKA. Od deprywacji emocjonalnej do paliatywnych relacji społecznych za granicą 135

ROZDZIAŁ 4: PAULINE. Od nieodpartej potrzeby nowych przeżyć do narastającej potrzeby zakorzenienia 175

ROZDZIAŁ 5: MATTHIAS. Kompulsywne poszukiwanie siebie wiodące ku peryferiom Europy 201

ROZDZIAŁ 6: CECILE. Biograficzny surfing – Europa jako struktura możliwości 225

ROZDZIAŁ 7: KATRIEN. Przez communitas, doświadczenie obcości po kulturową bezdomność 241

ROZDZIAŁ 8: DOROTA. Opóźnione moratorium biograficzne – repatriotyzacja, biwalencja i praca pośrednicząca jako potencjał metamorfozy 263

ROZDZIAŁ 9: MARCO. W poszukiwaniu własnej tożsamości seksualnej. Europa jako „kryjówka” i przestrzeń potencjalnej metamorfozy 301

ROZDZIAŁ 10: KATI. Desperacka próba usensownienia własnego życia i odnalezienia siebie. Od nieciekawego odmieńca po intrygującego obcego 331

ROZDZIAŁ 11: INGA. Potrzeba przejęcia odpowiedzialności za własne życie i łączenia społecznych światów sztuki 357

ROZDZIAŁ 12: FRANCESCO. Od obezwładniającej monotonii dobrobytu po protestancki etos pracy 377

ROZDZIAŁ 13: PREQUEL – WŁADEK WIŚNIEWSKI. Potrzeba zerwania z opartymi na wyzysku, obłudzie i niesprawiedliwości relacjami rodzinnymi 397

1. Podstawowe właściwości doświadczenia ucieczki 424

2. Ogólna sekwencyjna organizacja przebiegu procesu ucieczki 429

3. Biograficzne i społeczne konsekwencje procesu ucieczki a europejska przestrzeń mentalna 435

BIBLIOGRAFIA 455

Projekty badawcze przywoływane w książce 485

Spis tabel 487

Indeks osób 489

Indeks pojęć 495