Urlop wypoczynkowy jako instrument realizacji prawa pracownika do odpoczynku - ebook

Publikacja dotyczy problematyki urlopów wypoczynkowych w kontekście jednego z podstawowych praw pracowniczych - prawa do odpoczynku. Autorka wyjaśnia pojęcie i znaczenie tego prawa, przedstawia jego uzasadnienie, a także wskazuje na podstawowe instrumenty jego realizacji, wśród których główną rolę odgrywa urlop wypoczynkowy, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji rozwiązań prawnych. Dokonała też analizy i oceny poszczególnych elementów konstrukcyjnych prawa do urlopu wypoczynkowego oraz zasad jego udzielania z punktu widzenia podstawowej funkcji tego urlopu, jaką jest wypoczynek. W odróżnieniu od innych opracowań z tego zakresu, zawarte w prezentowanej monografii rozważania nie stanowią jedynie opisu instytucji urlopów wypoczynkowych, ale są próbą oceny stopnia, w jakim instytucja ta urzeczywistnia konstytucyjną i kodeksową zasadę prawa pracy - prawa do odpoczynku. Autorka koncentruje się na odpowiednich unormowaniach kodeksowych, jednak odwołuje się również do szeregu ustaw szczególnych w zakresie prawa urlopowego, dotyczących wybranych grup pracowniczych - zwłaszcza nauczycieli i pracowników tymczasowych. Odnosi się ponadto do międzynarodowych i europejskich rozwiązań prawnych.

Książka jest adresowana do szerokiego grona odbiorców zajmujących się prawem pracy - w szczególności do przedstawicieli polskiej nauki prawa pracy, legislatorów, sędziów sądów pracy, adwokatów, radców prawnych, inspektorów pracy czy przedstawicieli związków zawodowych. Pogłębiona analiza przepisów prawa oraz wykorzystanie bogatego orzecznictwa sądowego powoduje, że będzie ona również cennym źródłem wiedzy dla pracodawców, pracowników działów kadr i HR.

Wykaz ważniejszych skrótów 7

Wstęp 9

Część I. Prawo do odpoczynku – ogólna charakterystyka 15

1. Pojęcie czasu wolnego i pojęcie odpoczynku 15

2. Przesłanki prawnej regulacji prawa do odpoczynku i jego aksjologiczne uzasadnienie 27

3. Prawo do odpoczynku jako jedno z podstawowych praw człowieka 41

3.1. Prawo do odpoczynku w prawie międzynarodowym 41

3.1.1. Akty o charakterze uniwersalnym 41

3.1.2. Europejska Karta Społeczna Rady Europy 54

3.2. Prawo do odpoczynku w prawie Unii Europejskiej 59

3.3. Regulacja odpoczynku w konstytucyjnym porządku prawnym państw europejskich 76

4. Instrumenty realizacji prawa do odpoczynku w polskim prawie pracy 96

4.1. Uwagi wstępne 96

4.2. Okresy odpoczynku dobowego i tygodniowego 99

4.2.1. Prawne limitowanie dobowego i tygodniowego czasu pracy – rys historyczny 99

4.2.2. Prawo do odpoczynku dobowego i tygodniowego w obowiązujących przepisach polskiego prawa pracy 108

4.3. Przerwy w pracy 119

4.4. Dni wolne od pracy 123

4.5. Prawo do odpoczynku a urlopy pracownicze 141

5. Urlop wypoczynkowy jako podstawowy instrument realizacji prawa do odpoczynku w ujęciu ewolucyjnym 146

Część II. Elementy konstrukcyjne prawa do urlopu wypoczynkowego sprzyjające realizacji prawa do odpoczynku 165

1. Prawne pojęcie urlopu wypoczynkowego i jego charakter prawny 165

2. Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego 177

2.1. Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego w świetle powszechnego prawa pracy 177

2.2. Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego w świetle wybranych ustaw szczególnych 195

3. Wymiar urlopu wypoczynkowego 209

4. Zasady prawa urlopowego 243

4.1. Niezbywalność prawa do urlopu wypoczynkowego 243

4.2. Nieprzerwany charakter urlopu wypoczynkowego 246

4.3. Spokój urlopowy 260

4.4. Coroczność prawa do urlopu wypoczynkowego 264

4.5. Udzielanie urlopu w naturze 273

4.6. Odpłatność urlopu 278

Część III. Dysfunkcjonalne elementy regulacji prawa urlopowego z punktu widzenia realizacji prawa do odpoczynku 287

1. Uwagi wprowadzające 287

2. Pracodawca jako podmiot decydujący o planowanym terminie urlopu wypoczynkowego 288

3. Przesuwanie terminu urlopu ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy 298

4. Skierowanie pracownika na urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia 305

5. Odwołanie z urlopu 318

6. Urlop na żądanie 329

7. Ekwiwalent za urlop 340

Zakończenie 349

Bibliografia 363

Wykaz ważniejszych aktów prawnych 375

Wykaz orzeczeń 379

Summary 383

Od Redakcji 385