Wpływ kapitalizmu na charakter i postawy człowieka Według Ericha Fromma - ebook

Erich Fromm jest myślicielem, który niewątpliwie potrafi czytelnika zauroczyć i tak właśnie w swoim czasie stało się ze mną. Z pism Fromma bije niezwykły, wręcz prorocki żar. Potrafi porwać czytelnika i tchnąć w niego choć część tej wiary w człowieka, którą sam wyznaje. Fromm urodzony w 1900 r. należy do tego szczególnego pokolenia, które musiało się w swoim życiu zmierzyć z obiema wojnami światowymi. Dodatkowo jako Niemiec żydowskiego pochodzenia emigruje ze swojej ojczyzny w przededniu dojścia Hitlera do władzy. Wydaje się, że te niezwykle trudne koleje losu zamiast go załamać, jakby paradoksalnie (jak to często widzimy u jednostek szlachetnych ) zaowocowały jakimś tytanicznym natężeniem woli, wybuchem wielkiego talent i powstaniem ważnych myśli i książek.

Fromm - trochę zapomniany, nie eksploatowany w kulturze masowej (jak choćby Einstein lub Nietzsche), a jednak prawie każdemu gdzieś tam się obiło się o uszy wyrażenie "ucieczka od wolności", a zwrot "mieć czy być" został wręcz strywializowany w częstym używaniu przez różnych mówców, którzy nawet nie wiedzą o książce Fromma pod takim samym tytułem.

Moje zainteresowanie Frommem rozpoczęło się od strony zagadnień ekologicznych i trwałego rozwoju. Powszechnie jest znany fakt, że nasza cywilizacja dewastuje ziemską biosferę. Degradacja ta jest tak intensywna, że jej skutki już odczuwamy do pewnego stopnia, a pewnie z biegiem lat będziemy je odczuwać coraz wyraźniej. Oczywiście podejmuje się szereg działań, by chronić przyrodę, oszczędzać surowce i produkować mniej śmieci. A jednak wydaje się, że działania te nie sięgają sedna problemu. Tym sednem jest swoista mentalność człowieka początku XXI w., człowieka, który ciągle musi mieć więcej i więcej. Człowiek ten, jeśli jest bogaty, to otacza się nieprawdopodobnym luksusem i żyje w obawie o jego utratę. Jeśli zaś jest biedny i luksus może jedynie polizać przez szybkę kineskopu swojego TV, to odczuwa zazdrość i zrobiłby wszystko, by bogactwo posiąść. Potrzebny jest głębszy wgląd w człowieka i społeczeństwo, by zrozumieć przyczyny tej chorobliwej zachłanności, tej żarłoczności, która nigdy nie znajduje nasycenia, by móc zacząć się leczyć. Takiej właśnie diagnozy i pomysłu terapii poszukiwałem u Fromma i sądzę, że w dużej mierze znalazłem.

Niniejsza książka powstała jako praca zaliczeniowa na seminarium z filozofii podczas moich studiów doktoranckich na Politechnice Warszawskiej. Znajomi ocenili, że dobrze się ją czyta. Znajomy filozof ocenił, że trzyma poziom przyzwoicie napisanej pracy licencjackiej.

Grzegorz Słowiński
urodził się w 1977 r. Od drugiego roku życia mieszka w Warszawie. Ukończył studia magisterskie na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej. Tamże w roku 2007 doktoryzował się z tematu "Materiałowe aspekty bezemisyjnej energetyki węglowej". W roku 2004 przebywał na stypendium naukowym na Uniwersytecie Newcastle w Wielkiej Brytanii. W roku 2009 skończył karierę naukową i został prywatnym przedsiębiorcą. Ma żonę i trójkę dzieci. Lubi czytać książki. Interesują go tematy ekonomiczne, społeczne i polityczne.

1. Wstęp 5
2. Życiorys Ericha Fromma 9
3. Źródła inspiracji Fromma 12
3.1 Marks 13
3.2 Freud 16
3.3 Wizje utopii 17
4. Kilka uwag o języku pism Fromma 21
4.1 Mieszanie języków 21
4.2 Perswazja 22
4.3 Zestawianie przeciwstawności 22
5. Streszczenie poglądów Fromma na wybrane tematy 24
5.1 Sytuacja egzystencjalna człowieka 24
5.2 Warunki powstania nowoczesnego kapitalizmu 27
5.2.1 Sytuacja w średniowieczu 27
5.2.2 Początki znacznej akumulacji kapitału w okresie renesansu 28
5.2.3 Wpływ doktryn protestanckich 29
5.3 Charakterystyka współczesnego systemu wolnorynkowego 32
5.3.1 Kwantyfikacja i abstrahowanie 32
5.3.2 Alienacja 37
5.3.3 Charakter merkantylny 41
5.3.4 Posiadanie i konsumowanie 44
6. Ocena myśli Fromma 46
6.1 Nienaukowy charakter 47
6.2 Jednostronność w krytyce kapitalizmu 49
6.3 Aktualność współcześnie? 51
6.3.1 Zmiana sytuacji gospodarczej i politycznej na świecie 51
6.3.2 Charakter merkantylny 56
6.3.3 Alienacja 57
6.3.4 Szanse na humanistyczną utopię 61