Wyżyny odwagi - ebook

Przedmowa

Historia wojen pełna jest przykładów, w których nieliczni pokonali wielu, przełamując dyktat liczb tak bardzo zniekształcający naszą zdolność do przewidywania wyników bitew i do analizowania ich po fakcie.

Od samego początku historycy każdej epoki starali się poznać sekret, który pozwoliłby wyjaśnić, dlaczego bitwy kończą się tak, jak się kończą, często zupełnie inaczej od wszelkich wcześniejszych przewidywań. Powiodło się to jednak bardzo wąskiej grupie.

Choć przebieg wojny Jom Kippur^() relacjonowało wielu, dotychczas jeszcze nikomu nie udało się uchwycić w języku angielskim takiej głębi „oblicza wojny”. Saga 77. batalionu na Wzgórzach Golan w 1973 r., ukrytego pod kryptonimem „Oz 77”^(), została opublikowana po raz pierwszy w języku hebrajskim niedługo po zakończeniu wojny Jom Kippur. Nawet wówczas, czytając bardzo prosty pierwszy przekład, czytelnik dawał się porwać wciągającej i realistycznej narracji. Właśnie to podniecenie, które wynikało ze świadomości, że ma się do czynienia z jedną z najbardziej niezwykłych bitew i jedną z najbardziej niezwykłych opowieści o niej, sprawiło, iż wielu zachęcało do przełożenia Oz 77^() na język angielski.

Czytelnicy, którzy brali udział w walce, zobaczą w książce obraz bitwy z perspektywy dowódcy pododdziału. Znajdą w niej elementy aż nazbyt znajome uczestnikom walk: trudne, niepewne, zmieniające się jak w kalejdoskopie położenie własne i przeciwnika; zdarzenia i manewry; nieprzewidywalne zachowania ludzi działających pod presją; nieustanną niepewność oraz lęk, które ciągle towarzyszyły uczestnikom walki. A do tego przemożną i niezbywalną chęć spełnienia postawionych na początku założeń. Wszystko to, i więcej, znajduje się tutaj, na kartach tej książki i między jej wierszami.

Ci, którzy badali historię wojen, chwalą talent pisarski generała Kahalaniego, potrafi on bowiem czytelnie przedstawić najważniejsze wnioski, jakie wypływają z tego starcia. A więc: konieczność koordynacji działań różnych rodzajów broni, trudności w reorganizowaniu jednostki w trakcie walki w miarę ponoszonych strat, ciągły wysiłek skierowany na to, żeby uzupełniać amunicję i paliwo części podległych sił, podczas gdy reszta prowadzi walkę, obowiązek dowodzenia oddziałami z pierwszej linii przez dowódców przy pełnej świadomości, że ich straty będą nieproporcjonalnie wysokie. Wszystko to – i więcej – znajduje się tutaj, na kartach tej książki i między jej wierszami.

DONN ALBERT STARRY

urodził się w 1925 r. w Nowym Jorku, a po przeprowadzce rodziny do Kansas wychowywał się w Kansas City. Jego ojciec był weteranem I wojny światowej i służył w kansaskiej Gwardii Narodowej jako dowódca kompanii. Donn Albert od dzieciństwa brał udział w życiu wojskowym, razem z ojcem uczestnicząc w letnich obozach szkoleniowych Gwardii Narodowej. Miał sześć lat, gdy został przez kansaskich kawalerzystów mianowany „honorowym porucznikiem” − ze względu na swą miłość do koni i chęć pomocy w stajni. Już jako nastolatek brał udział w zawodach rodeo w Kansas City.

W 1943 r., mając osiemnaście lat, zaciągnął się do armii, gdzie skierowano go na studia w West Point, które ukończył w 1948 r. − i został pancerniakiem. Starry służył w USA, Europie i Korei na stanowiskach liniowych i sztabowych. Od 1969 r. jako dowódca 11. pułku kawalerii pancernej brał udział w wojnie w Wietnamie i Kambodży. 5 maja 1970 r. został ranny od odłamków granatu razem z przyszłym generałem Frederickiem Franksem jr. W 1973 r. mianowano go komendantem Szkoły Wojsk Pancernych w Fort Benning. W tej roli współpracował z szefem Dowództwa ds. Wyszkolenia i Doktryny Wojsk Lądowych Stanów Zjednoczonych (TRADOC) gen. Williamem E. DePuyem nad stworzeniem nowej doktryny wojennej USA, tzw. aktywnej obrony. W 1976 r. gen. Starry został dowódcą V Korpusu armii amerykańskiej w RFN.

W 1977 r. gen. Donna Starry’ego mianowano szefem TRADOC. Po nieudanej próbie stworzenia nowej doktryny wojennej przez gen. DePuya postanowiono tę misję powierzyć Starry’emu, który w ciągu czterech lat doprowadził do wypracowania i wdrożenia doktryny bitwy powietrzno-lądowej. Spotkała się ona z pełną akceptacją kadry oficerskiej US Army, a swój chrzest bojowy miała na irackiej pustyni w 1991 r.

Gen. Starry w latach 1981–83 sprawował dowództwo nad siłami szybkiego reagowania (USCINCRED), po czym przeszedł na emeryturę. Po służbie w armii zajmował wiele stanowisk zarządczych w kompleksie wojskowo-przemysłowym USA, m.in. w Ford Aerospace i Maxwell Technologies. Na emeryturze wykładał w Joint Forces Staff College, wydał antologię dotyczącą amerykańskich wojsk pancernych Camp Colt to Desert Storm: The History of U.S. Armored Forces, udzielał się też w różnych fundacjach.

Don Starry był odznaczony wieloma medalami i orderami, m.in. Brązową i Srebrną Gwiazdą, Medalem Purpurowego Serca, trzykrotnie Legią Zasługi (Legion of Merit). Zmarł na raka w 2011 r. (opr. ŁP)

Od czasu wojny Jom Kippur generał Kahalani i jego koledzy walczyli w jeszcze jednej wojnie. Jeśli historia tej wojny – operacji Pokój dla Galilei^() – zostanie napisana, unaoczni czytelnikom, że wnioski, jakie wyciągnięto z wojny Jom Kippur, w dużym stopniu przysłużyły się poprawie planowania, taktyki, organizacji, wyposażenia i szkolenia Cahalu, zwłaszcza korpusu wojsk pancernych^().

Jednakże w tych wojnach, które dzieli dekada − tak jak we wszystkich wojnach Izraela oraz we wszystkich wojnach w dziejach − ostatecznie o wyniku decyduje garstka odważnych żołnierzy oraz biegłość ich dowódców, którzy dzięki szkoleniu zyskali umiejętności pozwalające im zwyciężyć mimo, niekiedy ogromnych, przeciwności. Choć ludzie nieodmiennie życzą sobie świata bez wojen, to nie można jednak zapominać, że pokój jest dobrem kruchym. I prawdopodobnie gdzieś kiedyś dojdzie do sytuacji, gdy możliwość prowadzenia polityki czy nawet samo przetrwanie państwa będzie uzależnione od garstki bohaterskich żołnierzy oraz ich niezłomnych dowódców, którzy – wyszkoleni dobrze w czasie pokoju – podejmą walkę i zwyciężą, kiedy wybuchnie wojna. To spuścizna żołnierzy „Odwagi 77” i ich wspaniałego dowódcy.

Tampa, Floryda

Marzec 1983 r.

Donn A. Starry

Generał US Army (w stanie spoczynku)Nota o autorze

Podporucznik Awigdor Kahalani (www.kahalani.co.il)

Generał brygady Awigdor Kahalani^() urodził się 16 czerwca 1944 r. w Nes Cijjona w rodzinie jemeńskich Żydów, którzy wyemigrowali do Palestyny podczas obowiązywania tam mandatu brytyjskiego. Nes Cijjona (Znak Syjonu) to miejscowość w środkowo-zachodniej części Izraela, założona w 1883 r., której nazwa upamiętnia fakt, że właśnie tam po raz pierwszy załopotała nad krajem niebiesko-biała flaga z gwiazdą Dawida. Ukończywszy szkołę podstawową w Nes Cijjona oraz technikum ORT^() w Tel Awiwie, w roku 1962 wstąpił do Cahalu. Został wcielony do 7. brygady pancernej. Izraelskie wojska pancerne, po doświadczeniach kampanii synajskiej w 1956 r., przeżywały wtedy okres gwałtownego rozwoju. Kahalaniego szybko wyłowiono z tłumu poborowych; został działonowym w czołgu centurion i awansował na stopień podoficera, a następnie został wysłany na kurs oficerski. Ze względu na sefardyjskie pochodzenie nie otrzymał patentu oficerskiego, niemniej jego przełożeni z wojsk pancernych nie uznali tej decyzji i Kahalani służył jako oficer bez stopnia przez ponad rok. W 1964 r. znalazł się w wyselekcjonowanej grupie oficerów i żołnierzy, którzy w RFN szkolili się na przekazanych Izraelowi przez Niemców czołgach M-48 Patton.

Generał Kahalani służył jako dowódca plutonu i oficer operacyjny batalionu, zaś w wojnie sześciodniowej 1967 r. dowodził kompanią pattonów. Ciężko ranny pod Al-Arisz na północnym Synaju, przez rok przebywał w szpitalu. Za udział w wojnie sześciodniowej otrzymał Medal za Wybitną Służbę. Stopniowo powracał do służby w wojskach pancernych, by w roku 1972 ukończyć kurs w Akademii Sztabu i Dowodzenia. W chwili wybuchu wojny w 1973 r. dowodził batalionem centurionów. Był to 77. batalion pancerny w 7. brygadzie pancernej stacjonującej na Synaju, składającej się z żołnierzy odbywających służbę wojskową – a więc jednostka regularna, gotowa do działań w każdej chwili. Ze względu na znaczny wzrost sił syryjskich na Golanie najpierw 77. batalion, a następnie cała brygada zostały przemieszczone na północ.

Od wybuchu wojny Jom Kippur (6 X 1973 r.) przez kolejne cztery dni 7. brygada pancerna odpierała zmasowane ataki syryjskiej 7. dywizji zmechanizowanej wzmocnionej brygadą pancerną, elementów 3. dywizji pancernej i 81. brygady pancernej (tzw. Gwardii Asada) wyposażonej w czołgi T-62. Batalion Kahalaniego bronił kluczowej doliny, nazwanej później Doliną Łez – ze względu na rozmiar strat poniesionych i zadanych przez Izraelczyków. 9 października charyzma i żelazna wola pozwoliła Kahalaniemu zmotywować izraelskich pancerniaków do wielkiego wysiłku i odparcia ostatniego syryjskiego natarcia.

W rejonie jeziora Kinneret podczas ostrzeliwania pozycji syryjskich: na pierwszym planie młodzi porucznicy Josi Ben-Chanan (w koszulce) i Awigdor Kahalani, 1966 r. (www.kahalani.co.il)

Dowódca brygady przez radio powiedział wówczas: – Awigdor, ocaliłeś naród Izraela! Po bitwie w całej 7. brygadzie pancernej zostało jedynie 9 sprawnych czołgów. Gdyby nie Kahalani, Syryjczycy weszliby w przestrzeń operacyjną armii izraelskiej na Golanie i wojna Jom Kippur mogłaby mieć inny przebieg niż w rzeczywistości. Za swoje czyny 29-letni ppłk Kahalani otrzymał najwyższe odznaczenie wojskowe Izraela – Medal za Bohaterstwo.

Po wojnie został szefem bazy treningowej i poligonu wojsk pancernych, a w 1975 r. przejął dowodzenie 7. brygadą pancerną. W roku 1978 odbył kurs w Command and General Staff College w Fort Leavenworth w stanie Kansas. W roku 1980 awansowano go na generała brygady i mianowano dowódcą 36. dywizji pancernej stacjonującej na Wzgórzach Golan. Jego ostatnią kampanią była wojna w Libanie w 1982 r. Następnie pełnił m.in. funkcję komendanta Akademii Sztabu i Dowodzenia. W stan spoczynku przeszedł w 1989 r.

Po odejściu z wojska Kahalani został politykiem, zasiadał w Knesecie, a w latach 1996–99 był ministrem bezpieczeństwa publicznego. Do dzisiaj jest aktywny społecznie, m.in. przewodnicząc Radzie Pomocy Żołnierzom oraz występując w radiu i telewizji. Napisał też siedem książek^().

Wyżyny odwagi ukazały się po raz pierwszy po hebrajsku w roku 1975 pod tytułem Oz 77 (to kryptonim dowodzonego przez autora batalionu podczas walk na Wzgórzach Golan w 1973 r.). Książka okazała się bestsellerem i przyniosła autorowi sławę w Izraelu. Jego bohaterskie czyny w tej wojnie zaskarbiły mu miejsce w kulturze masowej współczesnego Izraela.

Awigdor Kahalani i jego żona Dalia mają troje dzieci – Drora, Wardit i Dotana.

Dwadzieścia pięć lat po wojnie Jom Kippur. Otwarcie nowej siedziby policji w Jerozolimie, od prawej: inspektor policji Jechuda Wilk, premier Beniamin Netanjahu, minister bezpieczeństwa publicznego Awigdor Kahalani i szef policji Dystryktu Jerozolimy Jair Jicchaki. Jerozolima 17 III 1998 r. (Avi Chajon, State of Israel, National Photo Collection)