Zarządzanie pracownikami w dojrzałym wieku. Wyzwania i problemy - ebook

Starzenie się społeczeństw ma charakter globalny, w szczególności dotykający kraje wysoko zurbanizowane i uprzemysłowione, w tym Polskę. Złożoność tego zagadnienia narzuca konieczność interdyscyplinarnego podejścia, łączącego wysiłki wielu nauk: filozofii, ergonomii, psychologii poznawczej i psychologii starzenia się, polityki społecznej, socjologii starzenia się, historii, a także zarządzania, ekonomii, finansów, gerontologii społecznej, medycyny czy nauk technicznych i inżynieryjnych. Ponadto, aby przeciwdziałać negatywnemu przebiegowi tego procesu i łagodzić jego skutki, konieczne jest zaangażowanie wszystkich interesariuszy: polityków społecznych, reprezentantów instytucji rynku pracy, zarządzających organizacjami pozarządowymi. Starzenie się ludności może być postrzegane nie tylko jako wyzwanie, ale także jako szansa na pełniejszy rozwój w skali makro-, mezo- i mikroekonomicznej. Starsi ludzie – w sposób formalny lub nieformalny – są źródłem informacji dla ich rodzin, społeczności i pracodawców. Osoby dojrzałe pełnią ważne role w rodzinach, organizacjach, społecznościach lokalnych. W książce znajdziemy zarówno odpowiedź na pytanie: jak można efektywnie zarządzać wiekiem z punktu widzenia kluczowych interesariuszy, jakimi są dojrzali pracownicy i same organizacje, jak i opis autorskiej koncepcji zarządzania pracownikami w organizacji, w różnych grupach wyróżnionych ze względu na wiek. Wykorzystano różne metody i techniki badawcze jakościowe.

Wstęp  7

ROZDZIAŁ I. Zmiany społeczno-gospodarcze zachodzące w otoczeniu organizacji i wynikające z nich wyzwania  17

1. Starzenie się społeczeństw  17

2. Globalizacja gospodarki i jej konsekwencje  20

3. Gospodarka napędzana wiedzą i informatyzacja  23

4. Zmiany w zarządzaniu zasobami ludzkimi  26

ROZDZIAŁ II. Złożoność zarządzania wiekiem  37

1. Miejsce zarządzania wiekiem w zarządzaniu  37

2. Interesariusze zarządzania wiekiem w organizacji  43

3. Podejścia do starzenia się. Zarządzanie wiekiem w kontekście silver economy 49

4. Przegląd badań światowych, europejskich i polskich  53

5. Wsparcie instytucjonalne dla idei zarządzania wiekiem  68

ROZDZIAŁ III. Kompetencje osób dojrzałych – przegląd dotychczasowej wiedzy oraz wyniki badań  75

1. Zarządzanie kompetencjami  75

2. Generacje pracowników na zewnętrznym i wewnętrznym rynku pracy  79

3. Samoocena kompetencji osób dojrzałych  88

3.1. Samoocena umiejętności ogólnych  90

3.2. Samoocena kompetencji związanych z aktywnością zawodową i karierą  97

ROZDZIAŁ IV. Kluczowe obszary zarządzania wiekiem  113

1. Zarządzanie wiedzą pracowników dojrzałych  113

2. Zdobywanie kompetencji dzięki szkoleniom  119

3. Równowaga między pracą a życiem prywatnym  127

4. Zaangażowanie dojrzałych pracowników  132

5. Monitorowanie nastrojów i uwzględnianie „nowego” kontraktu psychologicznego. Psychologia pozytywna  140

ROZDZIAŁ V. Praktyki zarządzania wiekiem pomyślne dla pracodawcy  153

1. Systemy pracy wysoce efektywnej i systemy pobudzania zaangażowania  153

2. Zrównoważona karta dokonań i pomiar kapitału ludzkiego  161

3. Employer Branding 170

ROZDZIAŁ VI. Zarządzanie wiekiem w polskich organizacjach w świetle badań własnych  177

1. Zarządzanie wiekiem – model na podstawie przeglądu literatury  177

2. Typologia strategii zarządzania wiekiem M. Wallin i T. Hussiego  189

3. Zarządzanie wiekiem w polskich przedsiębiorstwach  194

3.1. Opis próby i metod badawczych  194

3.2. Wymiar instytucjonalny zarządzania wiekiem – opinia pracodawców o pracownikach dojrzałych  196

3.3. Funkcjonalne i instrumentalne zarządzanie wiekiem stosowane przez polskich pracodawców  204

3.4. Strategie zarządzania wiekiem badanych pracodawców – synteza  209

ROZDZIAŁ VII. Proaktywne zarządzanie wiekiem – ocena syntetyczna stosowanych strategii  217

1. Metodyka konstrukcji wskaźnika syntetycznego  217

2. Proaktywne zarządzanie wiekiem w polskich organizacjach  218

2.1. Syntetyczna ocena proaktywnego zarządzania wiekiem – ogólna charakterystyka  218

2.2. Profilowanie organizacji proaktywnie zarządzających wiekiem  220

3. Proaktywne zarządzanie wiekiem a zatrudnianie osób starszych  237

4. Przykłady dobrych praktyk  241

ROZDZIAŁ VIII. Model zarządzania wiekiem – wnioski z badań i rekomendacje  249

1. Wnioski płynące z badań  249

2. Autorski model zarządzania wiekiem  252

3. Wnioski generalne i kierunki przyszłych badań  255

Bibliografia  263

Spisy rysunków, schematów, wykresów, tabel  283


Od Redakcji  287