Zdolność sądowa i legitymacja skargowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym - ebook

Zdolność sądowa i legitymacja skargowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym stanowi kompleksowe opracowanie o charakterze monograficznym zagadnień związanych z wykładnią i stosowaniem przepisów prawa wyznaczających kształt tych konstrukcji prawnych. Publikacja powstała na bazie rozprawy doktorskiej obronionej przez Autorkę na Uniwersytecie Jagiellońskim i posiada istotne walory naukowe. Jej zakres tematyczny jest bardzo interesujący, budzący liczne kontrowersje zarówno w doktrynie, jak i w judykaturze oraz aktualny. Oprócz przedstawienia stanu dyskursu prawnego oraz orzecznictwa, Autorka formułuje propozycje szczegółowych rozwiązań normatywnych. W związku z rosnącą na przestrzeni lat potrzebą szerszej partycypacji społecznej w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym poszukuje odpowiedzi na pytanie o aktualny standard dostępu do sądu administracyjnego. W monografii przedstawia propozycję współczesnej formy ochrony grup interesów w ramach modelu legitymacji skargowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Zaprezentowane w publikacji spostrzeżenia stanowią wkład zarówno w rozwój nauki, jak i potencjalnie praktyki orzeczniczej.

Wykaz skrótów 9

Wstęp 13

Podziękowania 15

Rozdział I. Standard prawny dostępu do sądu administracyjnego 17

1. Standard konstytucyjny 17

2. Standard unijny i międzynarodowy 22

2.1. Wstęp 22

2.2. Modele dostępu do sądu administracyjnego na przykładzie Niemiec, Austrii, Francji, Portugalii i Włoch 23

2.2.1. Uwagi wstępne 23

2.2.2. Niemcy i Austria 24

2.2.3. Francja 30

2.2.4. Portugalia 33

2.2.5. Włochy 36

2.3. Legitymacja procesowa przed Trybunałem Sprawiedliwości 37

3. Standard ustawowy 40

Rozdział II. Dostęp do sądu administracyjnego w świetle standardu konstytucyjnego 43

1. Charakter prawa do sądu 43

1.1. Konstrukcja prawa do sądu 43

1.2. Prawo dostępu do sądu 46

2. Legitymacja skargowa w świetle standardu konstytucyjnego 53

2.1. Promieniowanie Konstytucji na model dostępu do sądu administracyjnego 53

2.2. Kategorie interesów zabezpieczonych w ramach modelu legitymacji skargowej w świetle standardu konstytucyjnego dostępu do sądu administracyjnego 58

3. Zasada sądowej ochrony samodzielności jednostek samorządu terytorialnego i jej zakres podmiotowy a prawo do sądu 71

Rozdział III. Zdolność sądowoadministracyjna 87

1. Pojęcie i przesłanki zdolności sądowoadministracyjnej 87

1.1. Definicja zdolności sądowoadministracyjnej 87

1.2. Zdolność administracyjnoprawna a zdolność sądowoadministracyjna 88

1.3. Status strony i uczestnika postępowania sądowoadministracyjnego w świetle art. 25 p.p.s.a. 97

2. Zdolność sądowoadministracyjna jednostek samorządu terytorialnego i ich organów 100

2.1. Spór dotyczący zdolności sądowoadministracyjnej jednostek samorządu terytorialnego i ich organów 100

2.2. Status jednostek samorządu terytorialnego i ich organów 104

2.3. Relacja między podmiotowością prawną jednostek samorządu terytorialnego i ich organów a ich zdolnością sądowoadministracyjną 111

2.4. Zdolność sądowoadministracyjna organów jednostek samorządu terytorialnego jako strony skarżącej 119

2.5. Zdolność procesowa jednostek samorządu terytorialnego i ich organów w postępowaniu sądowoadministracyjnym 122

Rozdział IV. Legitymacja skargowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym 125

1. Porównanie konstrukcji legitymacji procesowej w postępowaniu cywilnym i legitymacji skargowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym 125

2. Legitymacja skargowa jako przesłanka dopuszczalności wszczęcia postępowania sądowoadministracyjnego 128

3. Interes prawny jako przedmiot ochrony w ramach modelu legitymacji skargowej 132

4. Skargi typu actio popularis jako alternatywna formuła dostępu do sądu administracyjnego 135

5. Legitymacja skargowa uregulowana w przepisach szczególnych – zarys problematyki 137

6. Art. 50 § 2 p.p.s.a. jako potencjalne źródło skargi zbiorowej 143

Rozdział V. Kategoria interesu indywidualnego w przyjętym modelu legitymacji skargowej 145

1. Interes we wniesieniu skargi 145

1.1. Wstęp 145

1.2. Weryfikacja subiektywnego elementu interesu we wniesieniu skargi przez sąd administracyjny – tendencje rozwojowe 149

1.3. Zasada domniemywania interesu prawnego a formalizm sędziowski 154

2. Naruszenie interesu prawnego zaskarżonym aktem jako podstawa legitymacji skargowej 158

2.1. Pojęcie i charakter naruszenia interesu prawnego – tendencje rozwojowe w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych 158

2.2. Gravamen jako przesłanka dopuszczalności skargi na podstawie ustaw samorządowych 161

2.3. Legitymacja skargowa uregulowana w ustawach samorządowych a actio popularis 163

3. Art. 50 p.p.s.a. – postulaty de lege ferenda 166

Rozdział VI. Nadużycie prawa do skargi 171

1. Ustalenie znaczenia pojęcia nadużycia prawa procesowego 171

2. Konflikt między koncepcją nadużycia prawa a gwarancjami prawa do sądu 172

3. Nadużycie prawa do skargi 174

4. Odrzucenie skargi abuzywnej 175

Rozdział VII. Kategorie interesów społecznego i publicznego w przyjętym modelu legitymacji skargowej 181

1. Legitymacja skargowa organizacji społecznej 181

1.1. Organizacja społeczna w postępowaniu sądowoadministracyjnym 181

1.2. Przesłanki wniesienia skargi przez organizację społeczną w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób 183

1.3. Legitymacja skargowa organizacji społecznej w sprawach własnych 191

1.4. Legitymacja skargowa organizacji społecznych w sprawach z zakresu ochrony środowiska w prawie krajowym, amerykańskim i praktyce Trybunału Sprawiedliwości 195

2. Legitymacja skargowa prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców 198

Zakończenie 205

Bibliografia 207

Judykatura 217