Zmiany kapitału własnego spółki kapitałowej. Uwarunkowania prawne i skutki finansowe - ebook

Kapitał własny to kategoria ekonomiczna odgrywająca szczególną rolę w obrocie gospodarczym, ponieważ nie tylko inicjuje on działalność gospodarczą spółki kapitałowej, lecz także jest fundamentem finansowym w całym okresie jej funkcjonowania. Z uwagi na doniosłą rolę w biznesie i w otoczeniu gospodarczym kapitał własny uzyskał w praktyce normatywny wymiar, regulowany nie tylko przez prawo handlowe.

Kapitał własny spółki zmienia się wskutek różnych decyzji – zarówno jej właścicieli, jak i zarządu. W prezentowanej monografii rozważania dotyczą zmian kapitału własnego w spółce kapitałowej – uwarunkowań prawnych określonych w Kodeksie spółek handlowych oraz skutków finansowych, czyli bilansowych i podatkowych. Przedstawiono zmiany kapitału własnego w wyniku podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego, wzrostu i zmniejszenia kapitału zapasowego i kapitału rezerwowego. Omówiono też transformacje pozostałych elementów kapitału własnego – w tym kapitału z aktualizacji wyceny, zysku/straty lat ubiegłych, wynikających z przepisów prawa bilansowego.

Ze Wstępu

Monografia może być przydatna zarówno dla teoretyków, jak i praktyków zainteresowanych kapitałem własnym jako kategorią prawną, finansową i podatkową. Dla pierwszej grupy odbiorców może stanowić inspirację do dalszych badań, dla drugiej – źródło wiedzy wykorzystywane w praktyce gospodarczej.

Recenzowaną monografię oceniam wysoko. Jest ona ważnym i nowym podejściem do problemu kapitału własnego spółek kapitałowych w wymiarze prawnym i finansowym. [...] jest opracowaniem interesującym, o istotnych walorach naukowych i poznawczych. W sposób kompleksowy zaprezentowano w nim aspekty bilansowe, podatkowe i prawne kapitału własnego w spółkach kapitałowych.

Z recenzji prof. dr hab. Jolanty Chluski, Politechnika Częstochowska

WSTĘP 7

ROZDZIAŁ 1. KAPITAŁ WŁASNY SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH W POLSCE JAKO KATEGORIA PRAWNA I FINANSOWA 11

1.1. Kapitał własny spółek kapitałowych w świetle prawa handlowego 11

1.1.1. Spółki kapitałowe w Polsce 11

1.1.2. Kapitał zakładowy jako kluczowy element kapitału własnego 19

1.1.3. Pozostałe elementy kapitału własnego określone w prawie handlowym 23

1.2. Kapitał własny jako kategoria prawa bilansowego 26

1.2.1. Istota i zakres polskiego prawa bilansowego 26

1.2.2. Definicja i klasyfikacja kapitału własnego w prawie bilansowym 30

1.2.3. Zakres i zasady prezentacji kapitału własnego w sprawozdaniu finansowym 35

1.3. Kapitał własny spółki kapitałowej a system prawa podatkowego w Polsce 41

1.3.1. Istota i zakres polskiego prawa podatkowego 41

1.3.2. Podatek dochodowy od osób prawnych a kapitał własny 47

1.3.3. Podatek od czynności cywilnoprawnych w zakresie zmian kapitału własnego 56

1.3.4. Podatek od towarów i usług a kapitał własny 62

ROZDZIAŁ 2. WZROST WARTOŚCI KAPITAŁU WŁASNEGO SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH – UWARUNKOWANIA PRAWNE 71

2.1. Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z o.o. 71

2.2. Podwyższenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej 78

2.3. Kapitał zapasowy w spółkach kapitałowych i jego zasilanie 98

2.4. Wzrost kapitału rezerwowego i innych elementów kapitału własnego 103

ROZDZIAŁ 3. WZROST WARTOŚCI KAPITAŁU WŁASNEGO – PERSPEKTYWA PRAWA BILANSOWEGO I PODATKOWEGO 107

3.1. Podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej 107

3.1.1. Wniesienie wkładów pieniężnych do spółki kapitałowej 108

3.1.2. Zwiększenie kapitału własnego poprzez wniesienie aportu 116

3.2. Zysk netto jako szczególne źródło wzrostu kapitału własnego 127

3.2.1. Konwersja zobowiązań na kapitał zakładowy 138

3.2.2. Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki 143

3.3. Wzrost kapitału zapasowego 146

3.4. Wzrost kapitału rezerwowego 153

ROZDZIAŁ 4. OBNIŻENIE WARTOŚCI KAPITAŁU WŁASNEGO SPÓŁKI KAPITAŁOWEJ – ASPEKTY PRAWNE, BILANSOWE I PODATKOWE 155

4.1. Obniżenie kapitału własnego w świetle prawa handlowego 155

4.1.1. Zwykłe obniżenie kapitału zakładowego 156

4.1.2. Uproszczone obniżenie kapitału zakładowego 162

4.1.3. Rozporządzanie kapitałem zapasowym i rezerwowym 167

4.2. Zmniejszenie kapitału własnego – skutki finansowe 170

4.2.1. Obniżenie kapitału zakładowego 170

4.2.2. Zmniejszenie kapitału zapasowego 173

4.2.3. Zmniejszenie kapitału rezerwowego 176

4.3. Dywidenda i pokrycie straty bilansowej jako szczególne zmniejszenia kapitału własnego 177

ROZDZIAŁ 5. ZMIANY KAPITAŁU WŁASNEGO W SPÓŁCE KAPITAŁOWEJ WYNIKAJĄCE Z REGULACJI RACHUNKOWOŚCI 193

5.1. Zysk/strata lat ubiegłych 193

5.2. Kapitał z aktualizacji wyceny i pozostałe składniki kapitału własnego 200

5.3. Zmiany kapitału własnego a koncepcja wyniku całościowego 204

ZAKOŃCZENIE 213

BIBLIOGRAFIA 219

WYKAZ SKRÓTÓW 229