Egzekucja opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi - ebook

+-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| 4) zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą; |
| |
| 5) zabezpieczania zebranych dowodów; |
| |
| 6) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne do potrzeb kontroli; |
| |
| 7) przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz innych osób, |
| |
| 8) zasięgania opinii biegłych. |
| |
| Kontrolujący może zażądać wydania, na czas trwania kontroli, za pokwitowaniem akt, ksiąg i dokumentów: |
| |
| 1) w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne; |
| |
| 2) gdy właściciel nieruchomości nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej dokumentacji, a w szczególności nie udostępnia kontrolującym samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów. |
| |
| Przeglądanie akt postępowania przygotowawczego i sądowego, akt spraw sądowych, a także dokumentów zawierających informacje niejawne lub stanowiące tajemnicę zawodową oraz sporządzanie z nich odpisów i notatek następuje z zachowaniem właściwych przepisów. |
| |
| Kontrolujący może w razie uzasadnionej potrzeby wezwać, w pilnych przypadkach także ustnie, pomoc organu policji lub straży miejskiej (gminnej), jeżeli trafi na opór uniemożliwiający lub utrudniający przeprowadzenie czynności kontrolnych, albo zwrócić się o ich asystę, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi. Organy te nie mogą odmówić udzielenia pomocy lub asysty. |
| |
| Kontrolowany, osoba upoważniona do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw, pracownik oraz osoba współdziałająca z kontrolowanym są obowiązani umożliwić wykonywanie czynności, a w szczególności: |
| |
| 1) umożliwić, nieodpłatnie, filmowanie, fotografowanie, dokonywanie nagrań dźwiękowych oraz utrwalanie stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie lub informacja zapisana na innym nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli; |
| |
| 2) przedstawić, na żądanie kontrolującego, tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli. |
| |
| Kontrolowany ma obowiązek w wyznaczonym terminie udzielać wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, dostarczać kontrolującemu żądane dokumenty oraz zapewnić kontrolującemu warunki do pracy, a w tym w miarę możliwości udostępnić samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów. |
| |
| Osoby upoważnione do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw, pracownicy oraz osoby współdziałające z kontrolowanym są obowiązani udzielić wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, w zakresie wynikającym z wykonywanych czynności lub zadań. |
| |
| Kontrolujący są uprawnieni do wstępu na teren jednostki kontrolowanej oraz poruszania się po tym terenie na podstawie legitymacji służbowej bez potrzeby uzyskiwania przepustki oraz nie podlegają rewizji osobistej przewidzianej w regulaminie wewnętrznym tej jednostki; podlegają natomiast przepisom o bezpieczeństwie i higienie pracy obowiązującym w kontrolowanej jednostce. |
| |
| +-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------+ |
| | | |
| | | |
| | Kontrolujący ma prawo wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego w celu: | |
| | | |
| | 1) dokonania oględzin, jeżeli: | |
| | | |
| | a) zostały one wskazane jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub jako siedziba kontrolowanego, | |
| | | |
| | b) jest to niezbędne do ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego lub podstawy opodatkowania. | |
| +-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------+ |
| |
| Wymienione wyżej czynności wykonywane są za zgodą kontrolowanego. |
| |
| Przebieg kontroli kontrolujący dokumentuje w protokole. Stan faktyczny może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk lub na informatycznych nośnikach danych. |
| |
| Protokół kontroli zawiera w szczególności: |
| |
| 1) wskazanie kontrolowanego; |
| |
| 2) wskazanie osób kontrolujących; |
| |
| 3) określenie przedmiotu i zakresu kontroli; |
| |
| 4) określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli; |
| |
| 5) opis dokonanych ustaleń faktycznych; |
| |
| 6) dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów; |
| |
| 6a) ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli; |
| |
| 7) pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień oraz prawie złożenia korekty deklaracji; |
| |
| 8) pouczenie o obowiązku zawiadomienia każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli, jeżeli w toku kontroli ujawniono nieprawidłowości, oraz skutkach niedopełnienia tego obowiązku. |
| |
| Protokół jest sporządzany w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden egzemplarz kontrolujący doręcza kontrolowanemu. |
| |
| Kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu, może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowne wnioski dowodowe. |
| |
| Kontrolujący jest obowiązany rozpatrzyć zastrzeżenia w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia, wskazując w szczególności, które zastrzeżenia nie zostały uwzględnione, wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym. |
| |
| W przypadku niezłożenia wyjaśnień lub zastrzeżeń przyjmuje się, że kontrolowany nie kwestionuje ustaleń kontroli. |
| |
| Kontrola zostaje zakończona w dniu doręczenia protokołu kontroli. |
| |
| Jeżeli w toku kontroli ujawniono nieprawidłowości, kontrolowany ma obowiązek zawiadomienia organu o każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli. W razie niedopełnienia tego obowiązku postanowienie o wszczęciu postępowania uznaje się za doręczone pod adresem, pod który doręczono protokół kontroli. |
| |
| Do kontroli działalności właściciela nieruchomości gospodarczej – podatnika będącego przedsiębiorcą – stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (dalej: ustawa o swobodzie działalności gospodarczej). |
| |
| 2.2.2. Umarzanie postępowania egzekucyjnego zgodnie z art. 59 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji |
| |
| Istnieje taka możliwość w przypadku stwierdzenia, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne. |
| |
| 2.2.3. Umorzenie zaległej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie art. 67d Ordynacji podatkowej |
| |
| Umorzenie zaległej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest kolejnym sposobem wygaśnięcia zobowiązania i może nastąpić na wniosek właściciela nieruchomości lub z urzędu. |
| |
| Umorzenie zaległej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na wniosek podatnika może nastąpić tylko w przypadkach uzasadnionych jego ważnym interesem lub interesem publicznym. Umorzenie zaległości powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość. |
| |
| Umorzenie zaległej opłaty z urzędu może nastąpić wyłącznie wówczas, gdy zajdzie jedna z enumeratywnie wymienionych przesłanek zawartych w art. 67d Ordynacji podatkowej. |
| |
| Pierwszą z nich jest uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne. Drugą przesłanką pozwalającą umorzyć zaległą opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest stwierdzenie, że kwota zaległości nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym. Przesłanka ta mogłaby mieć zastosowanie do umorzenia zaległości w kwocie nie większej niż 44,00 zł (8,80 zł × 5). |
| |
| Ostatnią przesłanką pozwalającą na umorzenie z urzędu zaległej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest okoliczność, gdy podatnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty 5.000 zł i jednocześnie brak jest spadkobierców innych niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego oraz nie ma możliwości orzeczenia odpowiedzialności osoby trzeciej. |
| |
| Umarzając zaległą opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi z urzędu, w każdym przypadku organ podatkowy musi wydać decyzję. |
| |
| Jednak w sytuacji zaległości od zobowiązanego po zakończonym postępowaniu upadłościowym czy likwidacyjnym oraz w odniesieniu do zobowiązanego zmarłego decyzję umarzającą zaległą opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi pozostawia się w aktach sprawy. |
| |
| 2.2.4. Umożliwienie zapłaty opłaty śmieciowej przez osoby trzecie |
| |
| Na takie rozwiązanie pozwala wyrok WSA w Warszawie z 12 marca 2010 r. (III SA/Wa 2000/09) |
| |
| 2.3. Alternatywne sposoby podejmowane przez właścicieli nieruchomości w celu wypełnienia obowiązku uiszczenia opłaty z tytułu gospodarowania odpadami komunalnymi |
| |
| 2.3.1. Wprowadzenie alternatywnych sposobów ściągania opłat, np. pozwalanie mieszkańcom na odpracowanie zadłużenia z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi |
| |
| Zadłużony właściciel nieruchomości może odpracować zaległości, wykorzystując zapis ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: Kodeks cywilny), który mówi, że czynsz może być także opłacony w naturze. Zgodnie z art. 453, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Gminy pozwalają mieszkańcom odpracować zadłużenie z tytułu czynszu za mieszkanie komunalne. W takiej sytuacji z pracownikiem gminy ustala się termin oraz zakres pracy i liczbę godzin (prace przy segregacji śmieci, zbieraniu, prace biurowe w ramach systemu zbierania odpadów). Do umowy najmu sporządza się aneks, który mówi, że zapłata czynszu może mieć także formę świadczenia rzeczowego. Na podstawie interpretacji indywidualnej Izby Skarbowej w Warszawie z 9 marca 2012 r. można wskazać, iż odpracowanie przez dłużnika zaległych opłat za mieszkanie nie skutkuje u dłużnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu, płatnik też nie ma obowiązku poboru zaliczek na PIT. |
| |
| 2.3.2. Zakładanie spółdzielni socjalnych |
| |
| Gminy mogą zakładać spółdzielnie socjalne, w których zadłużenie mogą też odpracować osoby najuboższe (koszenie trawy, zamiatanie chodników, grabienie liści). Istnieje zatem możliwość prowadzenia gospodarki komunalnej za pośrednictwem spółdzielni socjalnej zgodnie z ustawą z 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (dalej: ustawa o spółdzielniach socjalnych). Zgodnie zresztą z opinią Urzędu Zamówień Publicznych należy stwierdzić, iż jednostki samorządu terytorialnego mają możliwość powierzenia spółdzielniom socjalnym zadań z zakresu gospodarki komunalnej zgodnie z przepisami ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (dalej: ustawa o gospodarce komunalnej), bez konieczności stosowania procedur udzielania zamówień publicznych określonych w ustawie PZP, o ile będą spełnione dwa podstawowe warunki, tj. jednostki samorządu terytorialnego będą sprawowały pełną kontrolę nad spółdzielnią, a spółdzielnia będzie wykonywała swoją działalność w zasadniczej części na rzecz tych jednostek. |
| |
| 2.3.3. Zapobieganie egzekucji na skutek współdziałania policji i władz samorządowych przy egzekwowaniu obowiązków z zakresu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez finansowanie etatów w policji ze środków samorządowych |
| |
| Zgodnie z art. 11 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (dalej: ustawa o Policji) burmistrz, prezydent miasta lub starosta może żądać od właściwego komendanta policji przywrócenia stanu zgodnego z porządkiem prawnym lub podjęcia działań zapobiegających naruszeniu prawa, a także zmierzających do usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego. |
| |
| 2.3.4. Zaangażowanie spółdzielni w system egzekucji opłat poprzez wyznaczenie pracowników spółdzielni jako inkasentów |
| |
| Zgodnie z art. 6l ust. 2 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach rada gminy, w drodze uchwały, może zarządzić pobór opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w drodze inkasa oraz wyznaczyć inkasentów i określić wysokość wynagrodzenia za inkaso. |
| |
| Generalnie na gruncie zagospodarowania odpadów komunalnych jest to nowa możliwość, która wcześniej w zakresie odbierania odpadów komunalnych w ogóle nie występowała. Rada gminy nie musi z niej skorzystać, gdyż jest to jej uprawnienie, ale nie obowiązek. Inkaso w systemie prawa administracyjnego w sposób nierozerwalny wiąże się z poborem danin o charakterze publicznym (np. podatków lub opłat). |
| |
| Biorąc pod uwagę lakoniczność rozwiązań odnoszących się do inkasa i inkasentów w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, z punktu widzenia systemowego uzasadnione wydaje się sięganie do poglądów wypracowanych na gruncie prawa podatkowego z uwzględnieniem różnic wynikających z komentowanej ustawy. |
| |
| Zgodnie z postanowieniami art. 9 Ordynacji podatkowej inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. |
| |
| Nie ma żadnych przeciwwskazań do uznania, iż takie same podmioty mogą być inkasentami pobierającymi opłaty za odbiór odpadów komunalnych. Źródłem nawiązywanego stosunku prawnego jest w tym wypadku uchwała organu stanowiącego gminy, a niebędąca jej następstwem, mająca czysto techniczny charakter, umowa z określoną, wyznaczoną na inkasenta osobą. |
| |
| Zatem określenie czy też wyznaczenie inkasenta może dotyczyć jedynie wskazanej w sposób konkretny osoby (por. wyrok NSA z 11 stycznia 2008 r.). |
| |
| Do rozważenia jest w konkretnych sytuacjach, czy inkasenci nie powinni być wskazani w sposób generalny, przez wymienienie określonych właściwości, co umożliwi automatyczną zmianę inkasentów bez konieczności zmiany uchwały wprowadzającej pobór opłat za odbiór odpadów komunalnych w formie inkasa. |
| |
| +--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+ |
| | PytaniA praktyczne | |
| | | |
| | Na czym oprzeć zarzuty w sytuacji kwestionowania sposobu prowadzenia egzekucji opłat za gospodarkę odpadami komunalnymi? | |
| | | |
| | Podstawą zarzutu właściciela nieruchomości zobowiązanego do uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być: | |
| +--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+ |
+-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

Darmowy fragment