Historia królów Brytanii - ebook

O AUTORZE

Oddajemy w ręce czytelników pierwszy polski przekład bardzo ważnego dla Brytyjczyków dzieła stworzonego w języku łacińskim Historia Regum Britanniae - Historia królów Brytanii, którego autorem jest Geoffrey z Monmouth, syn Arthura (ur. ok. 1100 – zm. ok. 1154). Geoffrey z pochodzenia był Walijczykiem, który poświęcił się karierze zarówno duchownej jak i pisarskiej. Geoffrey był jednym z najważniejszych twórców, którzy przyczynili się do upowszechnienia w Europie legend arturiańskich, a to dlatego, że pisał po łacinie, w języku zrozumiałym przez wszystkich wykształconych mieszkańców naszego kontynentu.

Po odbyciu studiów na Oxfordzie roku w 1140 otrzymał nominację na urząd archidiakona w Llandsaff, zaś w 1152 roku został konsekrowany na biskupa St. Asaph. Swoje główne dzieło Historia królów Brytanii ukończył w 1138 r. Wcześniej wszakże spod jego pióra wyszły inne księgi. Uważa się, iż pierwszym z napisanych przez Geoffrey'a dzieł były Przepowiednie Merlina - Prophetiae Merlini, które napisał przed rokiem 1135. Księga ta przez bardzo długi czas cieszyła ogromnym zainteresowaniem nie tylko ze względu na to, iż ludzie zawsze interesowali się przepowiedniami, ale i z tego powodu, iż opisał w niej tajemniczą i intrygująca postać najbardziej dziś znanego i sławnego maga – Merlina.

Prawdopodobnie w związku z ciekawością, jaką budziła osoba owego maga, Geoffrey napisał również, około 1150 r., wierszowane dzieło Żywot Merlina - Vita Merlini, także cieszące się dużą popularnością.

Jednak najważniejszą z jego ksiąg, dzięki której zyskał największą sławę i jest znany po dziś dzień jest ta, do lektury której teraz zapraszamy. Jak było wcześniej wspomniane została ona napisana po łacinie, przekład na język angielski ukazał się w roku 1508, a na polski dopiero teraz, w roku 2012.KSIĘGA I

ROZDZIAŁ I LIST DO ROBERTA, HRABIEGO GLOUCESTER

Często gdy przez umysł mój przetaczają się sprawy, które mogłyby stać się osnową tej księgi, myśli me stają się zamiarem spisania historii królów Brytanii, zaś w rozmyślaniach mych niemożliwym wydaje się to, że, nie wspominając nawet imienia Gildasa Mędrca oraz Bedy Czcigodnego, którzy pisali o nich w swych prześwietnych traktatach, mógłbym nie docenić historii królów zamieszkujących Brytanię przed narodzeniem Chrystusa czy też historii Artura i wielu innych, którzy żyli po narodzeniu Chrystusa. Czyny ich zasługują na wieczną cześć oraz na pisemne utrwalenie. Gdy rozmyślałem o tych sprawach, Walter, archidiakon Oksfordu, człowiek uczony w historii innych krajów, pokazał mi bardzo starą księgę w języku brytyjskim, która w piękny sposób opowiadała o dziejach wszystkich krajów i ich władców, od Brutusa, pierwszego władcy Brytów, do Cadwalladera, syna Cadwallona. Za jego namową, choć nigdy nie zajmowałem się zbieraniem radosnych kwiatów krasomówstwa z cudzych ogrodów i rad jestem swej prostej mowie, podjąłem się trudu przekładu tej księgi na łacinę. Zraszając te karty górnolotnymi frazami, wzbudziłem zapewne w czytelniku znużenie i zmusiłem go do pochylenia się nad sensem mych słów, a nie nad sednem opowieści.

Ty, Robercie, hrabio Gloucester, okaż przychylność memu trudowi i opatrz go korektą i wskazówkami tak, by dzieło to mogło rozkwitnąć nie za przyczyną pokornego Geoffreya z Monmouth, lecz dzięki niezmierzonemu oceanowi Twej wiedzy. Pozwól, by dzieło to uchodziło za owoc Twej pracy, tak jak Ty sam jesteś owocem słynnego Henryka, króla Anglii. Pozwól, by było to dzieło Twoje, gdyż powstało ono na osnowie sztuk wyzwolonych i filozofii, inspirowane Twą wrodzoną rycerską walecznością, o, Panie czczony dziś z miłością przez lud Brytanii, który w Twojej osobie dostrzega uosobienie przesławnego Henryka.

ROZDZIAŁ II

Brytania, najwspanialsza z wysp, położona jest na wodach Oceanu Zachodniego pomiędzy Galią a Irlandią, i rozciąga się na długości 800 mil, zaś szerokość jej sięga 200 mil. Ziemie jej doskonale nadają się do użytkowania i obdarzają ludzi niewyczerpanym bogactwem różnorodnych metali, pól rozciągających się wzdłuż i wszerz, wzgórz i terenów rolnych, których ziemia odznacza się niebywałą płodnością i hojnie wydaje plony. Są tam również lasy pełne dzikiego zwierza, polany, na których można wypasać bydło. Rosną tam różnokolorowe kwiaty, z których nektaru wytwarzają miód pracowite pszczoły. Są tam piękne łąki, zieleniejące się u podnóży zamglonych gór, źródła pełne krystalicznie czystej wody, szemrzące cicho kołysanki tym, którzy szukają spoczynku u ich brzegów. Bogactwa wód dopełniają pełne ryb rzeki i jeziora, a także wąski pas morza na południowym wybrzeżu, umożliwiający podróże do Galii, oraz trzy szlachetne rzeki – Tamiza, Severn i Humber, rozciągające się na kształt trzech ramion, szeroko rozwartych w powitaniu zamorskiej floty rzecznej, przybywającej tu z wielu krajów. Ponad dwa dziesiątki miast uświetniały Brytanię od dawna i choć niektóre z nich legły w gruzach, w innych wciąż stoją kościoły świętych i prężą się wieże, zaś mieszkańcy zarówno płci męskiej, jak i żeńskiej niosą służbę Bogu wedle tradycji wiary chrześcijańskiej. Ziemie Brytanii zamieszkuje pięć ludów, a mianowicie Rzymianie, Brytowie, Sasi, Piktowie i Szkoci. Pierwsi spośród nich mieszkali tu Brytowie, zajmując terytorium od morza do morza, jednak z powodu ich pychy dosięgnęła ich zemsta Boża, każąc im poddać się Piktom i Sasom. Pozostało mi już tylko dodać, skąd pochodzą te ludy i jak przybiły do naszych brzegów, a będzie to przedsmakiem tego, co nastąpi potem.