Jedyna miłość - ebook

Było to pod ko­niec obia­du, w dniu otwar­cia po­lo­wa­nia u mar­gra­bie­go de Ber­trans. Je­de­na­stu my­śli­wych, osiem mło­dych ko­biet i le­karz miej­sco­wy sie­dzie­li do­ko­ła rzę­si­ście oświe­tlo­ne­go sto­łu, przy­bra­ne­go owo­ca­mi i kwia­ta­mi.

Za­czę­to mó­wić o mi­ło­ści i wy­wią­za­ła się wiel­ka dys­ku­sja, od­wiecz­na dys­ku­sja: czy moż­na na­praw­dę ko­chać tyl­ko raz, czy wię­cej razy. Wy­mie­nio­no jako przy­kład lu­dzi, któ­rzy mie­li jed­ną tyl­ko po­waż­ną mi­łość w ży­ciu, ale wy­mie­nia­no rów­nież ta­kich, któ­rzy ko­cha­li czę­sto i go­rą­co. Męż­czyź­ni na ogół twier­dzi­li, że na­mięt­ność, tak jak cho­ro­ba, może kil­ka­krot­nie do­tknąć tę samą isto­tę, i to do­tknąć śmier­tel­nie, je­śli ja­kaś prze­szko­da sta­nie na dro­dze. Cho­ciaż temu po­glą­do­wi nie­spo­sób było za­prze­czyć, ko­bie­ty, któ­rych zda­nie opie­ra­ło się ra­czej na po­ezji niż na ob­ser­wa­cji, twier­dzi­ły, że mi­łość, mi­łość praw­dzi­wa, wiel­ka mi­łość, może tyl­ko raz je­den spaść na zwy­kłe­go śmier­tel­ni­ka, że mi­łość ta po­dob­na jest do pio­ru­na i że ser­ce, któ­re ona na­wie­dzi­ła, zo­sta­je tak pu­ste, tak znisz­czo­ne, zgo­rza­łe, że żad­ne inne po­tęż­ne uczu­cie, a na­wet ma­rze­nie, nie mo­gło­by w nim na nowo za­kieł­ko­wać.

Mar­gra­bia, któ­ry wie­le ko­chał, za­wzię­cie zwal­czał ten po­gląd.

– Po­wia­dam wam, że moż­na ko­chać kil­ka razy, i to ze wszyst­kich sił i z ca­łej du­szy. Cy­tu­je­cie mi lu­dzi, któ­rzy ode­bra­li so­bie ży­cie z mi­ło­ści, jako do­wód, że dru­ga na­mięt­ność jest nie­moż­li­wa. Od­po­wiem wam, że gdy­by nie po­peł­ni­li tego głup­stwa i nie ode­bra­li so­bie ży­cia, co wy­klu­cza­ło wszel­ką moż­li­wość po­now­ne­go za­cho­ro­wa­nia, by­li­by się wy­le­czy­li i roz­po­czę­li­by na nowo, i tak w kół­ko, aż do na­tu­ral­nej śmier­ci. Z za­ko­cha­ny­mi to tak jak z pi­ja­ka­mi; kto pił, pić bę­dzie, kto ko­chał, bę­dzie ko­chać. Jest to kwe­stia tem­pe­ra­men­tu, i tyle.

Wzię­to dok­to­ra za ar­bi­tra – był to sta­ry le­karz pa­ry­ski, któ­ry usu­nął się na wieś – i po­pro­szo­no go, by wy­po­wie­dział swo­je zda­nie.