Kraków wobec Polski i Sukiennice jego oraz słowo o Bramie Floriańskiej - ebook

KRA­KÓW WO­BEC POL­SKI I SU­KIEN­NI­CE JEGO

NA­PI­SAŁ JÓ­ZEF KRE­MER

(we­dle ope­ra­tu p… t. "O Su­kien­ni­cach" wy­pra­co­wa­ne­go przez au­to­ra z po­le­ce­nia tech­nicz­nej sek­cyi do od­bu­do­wa­nia Su­kien­nic usta­no­wio­nej) (1).

Gdy czło­wiek prze­bo­law­szy okrut­ne ka­tu­sze, męki strasz­li­we, mar­twie­je, omdle­wa w nie­mo­cy – wte­dy przy­ja­cie­le sto­ją­cy u łoża jego bo­le­ści pra­gnąc po­znać czy­li już sko­nał, lub czy­li jest jesz­cze na­dzie­ja ocu­ce­nia go do ży­cia, do zdro­wia, kła­dą – (1) Rzecz, któ­rą tu po­da­ję, jest skre­ślo­na we­dle urzę­do­we­go ope­ra­tu czy­li spra­woz­da­nia wy­pra­co­wa­ne­go prze­zem­nie z po­le­ce­nia tech­nicz­nej sek­cyi, a zło­żo­ne­go ko­mi­syi dnia 5 Li­sto­pa­da 1867 roku. – Lubo ni­niej­sza roz­pra­wa zga­dza się w ogó­le z tre­ścią owe­go spra­woz­da­nia, jed­nak, gdy ona prze­zna­czo­na dla więk­szej pu­blicz­no­ści, więc wy­pa­da­ło mi wie­le ustę­pów ope­ra­tu opu­ścić w tej roz­pra­wie, a znów inne do­dać jako bli­żej przed­miot ob­ja­śnia­ją­ce. (Przyp. Aut.)

rękę na ser­cu mę­czen­ni­ka; gdy to ser­ce jego jesz­cze puka – toć wróż­bą, że i duch jego jesz­cze nie opu­ścił cia­ła – że się pod­nie­sie ku zdro­wiu ze sztan­da­rem zmar­twych­wsta­nia i try­um­fów w ręku.

Ta­kim czło­wie­kiem wzię­tym na ka­tu­sze, ta­kim mę­czen­ni­kiem z bo­le­ści omdla­łym na­po­zór umar­łym, jest obec­nie na­ród pol­ski pod pię­ścią Ro­syi, a tem ser­cem Pol­ski jesz­cze pu­ka­ją­cem, a wró­żą­cem jej dal­sze ży­cie a przy­szłe sil­ne zdro­wie, jest Kra­ków nasz.

Tak jest, od­wiecz­ny, uko­cha­ny Kra­ków nasz jest wróż­bi­tą a pro­ro­kiem Pol­ski, jest wszech-ziem ro­dzin­nych ogni­skiem a ser­cem, jest na­ro­do­wo­ści pol­skiej ożyw­czym sto­kiem. Gdy­by w Kra­ko­wie już za­mar­ły tęt­na oj­czy­ste, gdy­by z nie­go ule­cia­ło ży­cie, gdy­by go już opu­ścił duch – wte­dy za­praw­dę cała przy­szłość na­ro­du by­ła­by już mrzon­ką, ist­ną baj­ką!

Lecz je­że­li jest praw­dą – że nasz Kra­ków jest ser­cem oj­czy­stych uczuć, a nig­dy nie­usta­ją­cym ży­cio­daw­czym zdro­jem na­ro­do­wo­ści pol­skiej i jej przed­staw­cą pier­wo­rod­nym, je­że­li to twier­dze­nie jest praw­dą, więc z nie­go wprost zda­rza się, jako wnio­sek, dru­ga praw­da wy­so­kie­go zna­cze­nia. Ja­koż z tego na­sze­go twier­dze­nia wy­ni­ka­ją wiel­kie po­win­no­ści i świę­te po­słan­nic­two Kra­ko­wa wzglę­dem wszech ziem pol­skich i nas wszyst­kich spól­nej na­ro­do­wo­ści, ale też na­wza­jem wy­pły­wa­ją nie­mniej wiel­kie pra­wa Kra­ko­wa wo­bec ca­łe­go pol­skie­go kra­ju, więc świę­te po­win­no­ści ca­łej Pol­ski wzglę­dem mia­sta na­sze­go.

To orze­cze­nie tem wię­cej dziś na cza­sie, iż w tej chwi­li mia­sto na­sze we­zwa­ło ziom­ków wszyst­kich stron pol­skich, by mu byli po­mo­cą w do­peł­nie­niu jed­nej ze świę­tych po­win­no­ści sta­re­go gro­du wzglę­dem dzie­jów oj­czy­stych, by z nim spól – nie przy­ło­ży­li brat­nią rękę do dźwi­gnie­nia z upad­ku po­mni­ka ze sta­rych lat.

Z tych po­wo­dów nie­chaj nam wol­no bę­dzie przy­po­mnieć choć­by ob­szer­niej zna­cze­nie Kra­ko­wa wo­bec Pol­ski ca­łej.

Prze­cież gdy po­wy­żej twier­dzę, że Kra­ków jest ca­łej Pol­ski ser­cem a na­ro­do­wo­ści ogni­skiem świę­tem, przed­staw­cą, oj­czy­stych dzie­jów, że jest sy­nem chwa­ły i po­tę­gi oj­czy­zny; gdy to twier­dzę, nie uno­si mnie mi­łość złud­na a nie­oględ­na do mo­je­go oj­czy­ste­go gro­du a ro­dzin­ne­go gniaz­da. Tem twier­dze­niem je­dy­nie orze­kam samo fac­tum oczy­wi­ste – orze­kam to co jest.

Może to orze­cze­nie moje ko­muś zbyt dum­nem się wi­dzi. – Nie­chaj­by się inne ja­kie mia­sto po­ku­si­ło mie­rzyć się wo­bec kra­ju z Kra­ko­wem, a Kra­ków po­ka­że mu na oczy ro­do­wo­dy swo­je, wy­ka­że swo­je po­świę­ce­nia za kraj i za­słu­gi dla na­ro­du po­ło­żo­ne. – Kra­ków do­wie­dzie, że jest mia­stem nad wszyst­kie mia­sta – że jest uni­ka­tem – że to Kra­ków nie jest mia­stem par­we­niu­szem od wczo­raj­sza spa­no­szo­nem. – Czem jest Kra­ków, toć jest dzie­łem lat ty­sią­ca; lat ty­siąc hi­sto­ryi, a do­da­je­my szcze­ro­pol­skiej hi­sto­ryi, pra­co­wa­ło nad zna­cze­niem Kra­ko­wa, by go uczy­nić tem czem jest. Dłu­gie stu­le­cia dzie­jów praw­dzi­wie oj­czy­stych, same uświę­ci­ły Kra­ków na ar­cy­ka­pła­na spo­łecz­no­ści pol­skiej.