Facebook - konwersja
Czytaj fragment
Pobierz fragment

Łączniczki - ebook

Wydawnictwo:
Data wydania:
1 lipca 2015
Format ebooka:
EPUB
Format EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie. Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Produkt niedostępny.  Może zainteresuje Cię

Łączniczki - ebook

Dziewięć niezwykłych, wzruszających, a często szokujących opowieści kobiet, które jako 14-15-letnie łączniczki lub sanitariuszki uczestniczyły w powstaniu warszawskim.

Warszawianki, panienki z dobrych domów, uczennice dobrych szkół, patriotki zaangażowane w konspirację AK i Szarych Szeregów, córki lekarzy, profesorów, przedsiębiorców, właśnie wkraczały w młodość. Czas powstania je ukształtował i teraz, po ponad 70 latach, wciąż żyją wydarzeniami z sierpnia 1944 roku.

Każda z kobiet opowiada o powstaniu ze swojej perspektywy, a wszystkie sylwetki układają się w pewną syntezę postaw oraz obraz patriotycznego środowiska walczącej młodzieży tego okresu.

Książka ilustrowana jest archiwalnymi fotografiami z archiwum rodzinnych.

Kategoria: Biografie
Zabezpieczenie: Watermark
Watermark
Watermarkowanie polega na znakowaniu plików wewnątrz treści, dzięki czemu możliwe jest rozpoznanie unikatowej licencji transakcyjnej Użytkownika. E-książki zabezpieczone watermarkiem można odczytywać na wszystkich urządzeniach odtwarzających wybrany format (czytniki, tablety, smartfony). Nie ma również ograniczeń liczby licencji oraz istnieje możliwość swobodnego przenoszenia plików między urządzeniami. Pliki z watermarkiem są kompatybilne z popularnymi programami do odczytywania ebooków, jak np. Calibre oraz aplikacjami na urządzenia mobilne na takie platformy jak iOS oraz Android.
ISBN: 978-83-280-2283-6
Rozmiar pliku: 4,0 MB

FRAGMENT KSIĄŻKI

Wstęp

Warszawianki, panienki z dobrych domów, uczennice szacownych szkół, patriotki zaangażowane w konspirację Szarych Szeregów i AK, córki lekarzy, profesorów, przedsiębiorców, były dziećmi, kiedy zaczęła się wojna, a wkraczały w młodość, kiedy wybuchło powstanie.

Ten czas ukształtował je i teraz, po ponad siedemdziesięciu latach, wciąż żyją wydarzeniami z sierpnia 1944 roku. Każda z kobiet opowiada o powstaniu ze swojej perspektywy, ale wszystkie opowieści układają się w pewną syntezę postaw oraz obraz patriotycznego środowiska walczącej młodzieży tego okresu.

Balbina, Jolanta, Wanda, Bronisława, Barbara, Teresa, Krystyna, Maria, Zofia – dziewięć nastolatek, wychowanych na romantycznym imperatywie miłości ojczyzny, i dziewięć współczesnych – niezwykłych, wzruszających, a często szokujących – opowieści wspaniałych seniorek. Świadków historii, uczestniczek apokalipsy.

Nie oceniają, czy powstanie było potrzebne, czy stanowiło cenę honoru i trudnej, ale jednak niepodległości. Skupiają się na emocjach, na sugestywnych „bliskich planach”. Nie uważają się za bohaterki, walczyły, bo tak należało. Z perspektywy całego życia wiedzą jednak, że ukradziono im lata, które powinny być beztroskie. Ich nastoletnie życie okupione było bólem, cierpieniem, utratą najbliższych, biedą, głodem, wreszcie bolesną bezsilnością, której sprzeciwiały się, wstępując do podziemia. „Po straszliwej okupacji powstanie było dla nas momentem, w którym poczuliśmy się wolnymi ludźmi – mówi jedna z rozmówczyń, pani Wanda Traczyk-Stawska. – Człowiek bardziej niż jedzenia i materialnego bezpieczeństwa potrzebuje wolności”.

W trakcie wielogodzinnych rozmów mogliśmy się przekonać, jak żywa może być pamięć czasu sprzed siedemdziesięciu lat. Czasu ekstremalnego, w którym krew, śmierć, głód, lęk i rozpacz współistniały z cudownym rówieśniczym światem przyjaźni i miłości, z azylem wspólnych chwil, tajemnic i zabaw.

Przekazujemy w Państwa ręce historie wspaniałych, odważnych kobiet. Oddajemy im głos i dziękujemy za czas, za cierpliwość, za wzruszenia.

Dziękujemy dziewczynom, dziękujemy nestorkom – łączniczkom między dawnymi a nowymi laty.

AutorzyDoskonała strateg

Balbina Szymańska-Ignaczewska
pseudonim „Basia”, batalion „Oaza”

Gdy wstąpiła do konspiracji, miała szesnaście lat, gdy wybuchło powstanie – osiemnaście. Nie w głowie były jej amory czy zabawa. Nie rozumiała, jak można się zakochiwać, gdy trwa wojna. Na miłosne wyznania się oburzała; nawet jeszcze po wyzwoleniu, gdy chłopak jej się oświadczył, przyjęła go bez przekonania. Najważniejsze było działanie, zmylenie wroga. Potrafiła kłamać na zawołanie, w sytuacji zagrożenia natychmiast opracowywała taktykę, a wrodzony refleks często ratował ją z opresji.

Któregoś dnia – to było w czasie okupacji – szłam ulicą Długą. Ojciec, który prowadził sklep na Podwalu, poprosił mnie, żebym dostarczyła wędliny klientowi pod wskazany adres. I nagle słyszę: „Halt!”. Zdrętwiałam. Zatrzymali mnie Niemcy, kazali wejść na podwórko jednej z kamienic.

– Otwórz walizkę! Co tam masz? – krzyczał jeden. A tam miałam kiełbasę, baleron. – Gdzie to niesiesz?

A ja wtedy skłamałam jak z nut:

– Kupiłam to na swój ślub. Wychodzę za mąż.

Kazał mi oddać wędliny. Odparłam, że nie, że mogę mu oddać najwyżej połowę. On na to: Alles. Ludzie z okien budynku widzieli, jak ja się z Niemcami targuję. Ten drugi Niemiec zerknął w górę i powiedział tamtemu, że są obserwowani. Wtedy dali mi spokój, nie dałam mu ani połowy, ani nic.

Do 1939 roku mieszkałam z rodzicami w Kole. Gdy tylko wybuchła wojna, Niemcy zajęli nasz teren jako swój, a w lipcu 1940 w całym Poznańskiem zaczęła się wywózka bogatych mieszkańców. Na pierwszej liście do transportu byli zamożni Żydzi, na drugiej – Polacy. Wśród nich moja rodzina. Ojciec miał spory majątek, prowadził hurtownię win i wódek. Cała okolica się u niego zaopatrywała. O wywózce ostrzegł nas jeden volksdeutsch, który mieszkał w Kole jeszcze przed wojną. Nawet nie wiedzieliśmy, że to był Niemiec. Ujawnił się dopiero po wejściu Niemców. Przed wojną w takim niewielkim mieście jak Koło nikomu nie robiło różnicy, czy ktoś był Polakiem czy Niemcem. Przyszedł więc i powiedział mojemu ojcu:

– Panie Szymański, pan jest na liście do wysiedlenia.

Miałam wtedy czternaście lat, brat Mietek siedemnaście, młodsza siostra Krysia jedenaście. Ojciec się bał, że nas młodych wywiozą do Niemiec na roboty. Dlatego zadecydował o natychmiastowym opuszczeniu domu. Jeszcze tego samego wieczoru przenieśliśmy się do znajomych, którzy mieli majątek na wsi. Byliśmy pewni, że po kilku dniach wszystko wróci do normalności. Nawet się nie spakowaliśmy, wyszliśmy, jakbyśmy wybierali się w odwiedziny. Ojciec na szczęście zabrał pieniądze i biżuterię.

I tak minął tydzień, potem drugi i zamiast się uspokajać, robiło się coraz bardziej niepewnie. Niemcy przeczesywali wsie. W obawie, że nas znajdą, musieliśmy ruszać dalej. W międzyczasie ojciec poznał człowieka, który przeprowadzał ludzi przez zieloną granicę do Generalnej Guberni. Postanowiliśmy jechać do Warszawy, gdzie mieszkało rodzeństwo mamy. Przedostaliśmy się więc przez granicę, dotarliśmy do Łowicza, a stamtąd do Warszawy. I tak znaleźliśmy się u brata mamy na Hożej. To był kawaler, prowadził zakład fryzjerski, miał jeden nieduży pokój, a nas było pięcioro. Spaliśmy więc wszyscy na podłodze. Wiadomo już było, że do Koła nie wrócimy.

Ojciec zaczął się zastanawiać, co tu zrobić, przecież nie mogliśmy siedzieć wujowi na głowie. Tato był handlowcem i miał smykałkę do interesów. Miał pieniądze, więc mógł zacząć coś od nowa. Najpierw kupił sklep na Starym Mieście, na ulicy Podwale. Potem zaraz mieszkanie na tej samej ulicy: trzy pokoje z kuchnią. Zamieszkaliśmy pod numerem 9, a sklep był pod 19. I już tam zostaliśmy aż do powstania. Mimo wojny w Warszawie handel kwitł i życie się toczyło.

Rodzice starali się umieścić nas w szkołach. Miałam wtedy ukończoną podstawówkę. W czasie okupacji gimnazja oficjalnie nie mogły funkcjonować. Niemcy godzili się jedynie na szkoły zawodowe, więc gimnazja działały pod przykrywką zawodówek. Nie mieliśmy specjalnych kontaktów w Warszawie, ale brat mamy nam pomagał. Trafiłam do gimnazjum handlowego, choć bardzo mi to nie odpowiadało, bo marzyłam o medycynie. No ale nie miałam innego wyjścia. Więc chodziłam do szkoły handlowej, ale do czasu. Pewnego dnia ojciec dowiedział się, że Niemcy podjeżdżają pod szkoły i zgarniają uczennice, żeby je wywieźć. Przerwałam naukę.

****

W czasie okupacji zaczęłam udzielać się w podziemiu. Konspiracja była doskonała, bo ani ja nie wiedziałam, że mój brat należał do podziemia, ani on nie wiedział, że ja należałam, rodzicom też nie mogliśmy powiedzieć. Do sklepu na Podwalu, który był też herbaciarnią, przychodziły różne osoby, nie miałam pojęcia, kto jest kim. Któregoś dnia, gdy zostałam sama w sklepie, starsi ode mnie chłopcy – mieli może po dwadzieścia parę lat – zaczęli wypytywać, gdzie się uczę, co robię i czy nie chciałabym wstąpić do konspiracji. Oczywiście, że chciałam. Zresztą w tamtym czasie nasze mieszkanie było miejscem kontaktowym, odbywały się w nim odprawy, przysięgi nowych członków, rozdział prasy podziemnej. Ojciec też się mocno angażował. No i w 1942 roku zostałam przyjęta do AK i zaprzysiężona. W konspiracji nie posługiwano się prawdziwymi imionami czy nazwiskami. Ja przyjęłam pseudonim „Basia”. Na imię mam Balbina, ale w domu nigdy tak do mnie nie mówiono, tylko Balaszka czy Balabaszka. Kto wybrał mi imię, którego nikt potem nie używał? Podobno chrzestny. A chrzestnego to tylko raz na oczy widziałam. Dziś wszyscy do mnie mówią Basia.

Przeszłam wtedy przeszkolenie na łączniczkę z terenoznawstwa i alfabetu Morse’a, a także szkolenie sanitarne w szpitalu na Woli. Zostałam kolporterką. Rozprowadzałam takie tytuły jak „Żołnierz Polski”, „Dwa Dni”, „Biuletyn Informacyjny AK” czy „Wiadomości Polskie”. Dwa razy w tygodniu zabierałam całą walizkę gazet z ulicy Poznańskiej od inżyniera Szalkowskiego. Przynosiłam ją do domu, a stamtąd inni kolporterzy odbierali prasę i rozprowadzali. Sama też dostarczałam ją do różnych punktów w Warszawie. Zajmowałam się tym aż do powstania. Przed powstaniem pracowałam też jako telefonistka w zakładach w PERUNIE, to była wówczas firma polsko-niemiecka. Dzięki pracy miałam przepustkę, która umożliwiała mi chodzenie po ulicach i ratowała przed łapanką. Potem dowiedziałam się, że wiele innych osób z podziemia też tam pracowało.

Pewnego dnia, gdy szłyśmy z koleżanką na odprawę na plac Teatralny, o mało nas nie zatrzymali. Wysiadłyśmy z tramwaju, a ludzie krzyczeli, że jest łapanka. Buda stała na Królewskiej. Nie miałyśmy już odwrotu. Powiedziałam do koleżanki:

– Nie zwracaj na nich uwagi, idziemy, rozmawiamy, śmiejemy się.

Niemcy zaganiali do tej budy, jeden wyłapywał, a drugi wpychał na samochód. Gdy przechodziłyśmy obok tego, który zatrzymywał, ja szeroko się do niego uśmiechnęłam i jak gdyby nigdy nic poszłyśmy dalej. Ten zgłupiał. Wtedy dopiero zdałam sobie sprawę, co zrobiłam, i nogi mi zmiękły. Ale udało się.

****

28 lipca 1944 roku o godzinie siódmej rano przyszedł do naszego mieszkania łącznik. Gdy mama otworzyła drzwi, spytał o mnie. Zawiadomił mnie, że mam się zgłosić następnego dnia na Królewską. Rodzice słyszeli, że się namawiamy, ale nie mogłam im nic powiedzieć. Tata zobaczył tylko, że zaczynam się pakować. Dostałam polecenie, aby ubrać się na sportowo i spakować w plecak żywność na trzy dni. Dowództwo zakładało, że tyle potrwa powstanie. Plecaka nie miałam, to wzięłam walizeczkę. Gdy tata zobaczył, że spakowana zbieram się do wyjścia, zaniepokoił się.

– A ty dokąd się wybierasz? – spytał.

Nie chciałam powiedzieć, mama przyszła mi z pomocą:

– Ona musi iść, bo dostała wezwanie.

– Nigdzie nie pójdziesz – zarządził ojciec i wyrwał mi walizkę. Rozbeczałam się.

– Jeśli zabierasz mi walizkę, to pójdę bez niczego – spazmowałam.

Wiedziałam, że skoro dostałam rozkaz, to muszę iść i koniec. Matka przekonała ojca, że i tak postawię na swoim. Skończyło się na tym, że tata sam odprowadził mnie na Królewską. Nie pod wskazany numer, ale tak daleko, jak mu pozwoliłam.

Nie pamiętam, który to był numer, ale budynek znajdował się przy Marszałkowskiej. Weszłam do mieszkania, a tam było już pełno młodzieży. Poza mną tylko dwie dziewczyny, reszta chłopcy. Nikogo nie znałam. Inni też raczej się nie znali. Przesiedzieliśmy cały dzień, nic się nie działo. Wieczorem puścili nas do domu. Ponownie wezwano nas 31 lipca. Mieliśmy się stawić w tym samym miejscu. Wtedy nocowaliśmy już na Królewskiej.

1 sierpnia rano wypuszczano nas pojedynczo, mieliśmy dotrzeć pod wskazany adres, ja na Wiśniową. Szłam pieszo, nie tramwajem. Tam znowu była już grupa osób. I czekał rozkaz, żeby przejść na Sadybę, gdzie znajdował się nasz punkt zborny. Gdy tam dotarłam, dostałam czarną chustkę na rękę – to był znak rozpoznawczy. Miałam stać przed budynkiem i kierować innych przybywających we właściwe miejsce. Pod wieczór wraz z kilkunastoma chłopcami dotarłam do kościoła na placu Bernardyńskim na Sadybie. Wewnątrz zgromadziło się już dużo młodzieży, dziewcząt było może z pięć. Tam dostaliśmy kolejne rozkazy – wysyłano nas z meldunkami. Otrzymałam polecenie zaniesienia meldunku na Górny Mokotów, na ulicę Malczewskiego. Meldunek był ustny, musiałam go trzy razy powtórzyć przed wyjściem. Brzmiał: „Droga wzdłuż alei Sobieskiego wolna, front otwieram na Warszawę”.

Wtedy na Sadybie rozciągały się dookoła pola, a że trwało lato, więc wszędzie stały snopki. Noc była bardzo ciemna, lał deszcz. Miałam na sobie spódniczkę, żakiet i do tego granatowe półbuciki z zamszu. Szłam w nich w tym deszczu. I nagle z ciemności wyrosła przede mną postać. Prawie zawału dostałam. Okazało się, że to łączniczka, która wyszła przede mną. Sama bała się iść. Dalej poszłyśmy razem. Gdy nad ranem 2 sierpnia dotarłyśmy na Puławską, zatrzymali nas powstańcy. Nie można było się przedrzeć na drugą stronę, każda próba przejścia groziła rozstrzelaniem przez Niemców. Musiałyśmy poczekać, aż zostanie zbudowana barykada. W końcu dobrnęłam z meldunkiem na miejsce. Stopy miałam granatowe, bo przez ten deszcz puściła farba z zamszaków.

Zaraz po wykonaniu rozkazu wracałam na Sadybę. Gdy przedzierałam się przez pola, rozległy się strzały. Ktoś strzelał do mnie od strony fortu. Pomyślałam sobie: idioci. Ale okazało się, że to nie byli nasi chłopcy, a Niemcy. W nocy Sadyba padła. Gdy podeszłam bliżej, spotkałam innych powstańców. Dowiedziałam się, że nasz oddział wycofał się do Lasu Kabackiego. Małą grupą ruszyliśmy nad Jeziorko Czerniakowskie, żeby stamtąd dostać się do lasu i dołączyć do reszty. Ale Niemcy nas zauważyli i zaczęli ostrzeliwać. Wróciliśmy więc na Okrężną, do naszego punktu zbornego.

Tam w piwnicach dużego bloku (przed wojną był to wojskowy budynek) zgromadziło się już mnóstwo ludzi. Grupka chłopców i dziewcząt z różnych oddziałów. Trafiłam do piwnicy, w której były Zofia Radecka „Zocha” i Irena Żukowska „Irka”. Trzymałyśmy się razem przez całe powstanie. W ciągu dnia raczej nie wychodziłyśmy, bo Niemcy obserwowali okolicę z fortu. Wieczorami chodziłyśmy z meldunkami lub wychodziłyśmy na zwiad, nawiązać kontakty. Wypytywałyśmy mieszkańców o Niemców, czy są w okolicy, gdzie, ilu. Pełniłam też nocne dyżury przy rannych.

Mieszkańcy domu, w którym się ukryłyśmy, pomagali nam, karmili, pozwalali się umyć. Na trzecim piętrze, pamiętam, mieszkała młoda dziewczyna, ona mnie zabrała do siebie, żebym mogła się wykąpać. Gdy tak godzinami siedziałam w piwnicy, jeden chłopak się do mnie przyczepił. A ja w ogóle na chłopaków nie zwracałam uwagi. Był przystojny, wysoki. Pewnego dnia uklęknął przede mną, złapał mnie za kolana i zaczął mi robić wyznania. Ja na to: „Daj spokój, co ty mi tu jakąś miłość wyznajesz”. I go wyśmiałam. Dużo było ślubów wśród powstańców. Albo miłości powstańczych. Ale mnie się coś takiego nie przydarzyło. Ja może nie byłam wtedy dziewczyną! Byłam skupiona na akcji. Chciałam działać. Do wszystkiego wyrywałam się pierwsza.
mniej..

BESTSELLERY

Kategorie: